به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمد بن موسی خوارزمی ریاضیدان، ستاره‌شناس، اخترشناس و جغرافیدان برجسته ایرانی و مسلمان است که در دنیا شهرت بسیاری دارد. او را می‌توان در زمره بزرگ‌ترین ریاضیدانان قرار داد.
زندگینامه خوارزمی
محمد بن موسی خوارزمی (زاده حدود سال ۷۸۰ میلادی و درگذشته ۸۵۰ میلادی) ریاضیدان، ستاره‌شناس، فیلسوف، جغرافیدان و مورخ شهیر ایرانی در دوره عباسیان است. وی در حدود سال ۷۸۰ میلادی (قبل از ۱۸۵ قمری) در خوارزم زاده شد. ابن ندیم و قفطی اصالت او را از خوارزم می‌دانند. لقب وی معمولاً اشاره به شهر خوارزم دارد که همان خیوه کنونی واقع در جنوب دریاچه آرال مرکزی و بخشی از جمهوری ازبکستان کنونی است. شهرت علمی وی مربوط به کارهایی است که در ریاضیات، به ویژه در رشته جبر، انجام داده به‌طوری‌که هیچ‌یک از ریاضیدانان سده‌های میانه مانند وی در فکر ریاضی تأثیر نداشته‌اند و وی را «پدر جبر» نامیده‌اند. جرج سارتن، مورخ مشهور علم، در طبقه‌بندی سده ای کتاب خود مقدمه‌ای بر تاریخ علم سده نهم میلادی را «عصر خوارزمی» می‌نامد.
خوارزمی به چه علت فردی سرشناس است؟
آثار خوارزمی در زمینه‌های مختلف سبب شهرت جهانی او شده است. بااین‌حال، آثار او در ریاضیات و جبر که سبب شد او را پدر جبر بنامند، عمده‌ترین دلیل او در شهرت جهانی است.
خوارزمی در چه دوره‌ای می‌زیست؟
خوارزمی در زمان سلطنت عباسیان بر ایران زندگی می‌کرد و دانشمندی مسلمان بود.
مشهورترین و مهم‌ترین اثر خوارزمی کدام است؟
او در زمینه جبر کتابی با عنوان «حساب الجبر و المقابله» نوشت که در آن برای اولین‌بار حل سیستماتیک معادلات خطی و درجه دوم ارائه شد. او از روش‌های جبری و هندسی برای حل شش نوع معادله استاندارد استفاده کرد. این اثر را می‌توان مشهورترین و مهم‌ترین اثر خوارزمی دانست. این کتاب درحقیقت اولین کتاب نوشته در زمینه جبر در تاریخ است. درنتیجه خوارزمی با نوشتن این کتاب لقب «پدر جبر» را از آن خود کرد.
روز فناوری اطلاعات چه روزی است؟
بیست‌ودوم تیر، زادروز دانشمند بزرگ ایرانی، محمدبن موسی خوارزمی، پدر علم داده‌ورزی (انفورماتیک)، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز فناوری اطلاعات نامگذاری شده است. انتخاب این روز به عنوان روز ملی فناوری اطلاعات، نشان از اهمیت و جایگاه ویژه فناوری اطلاعات در زندگی انسان‌ها و توسعه کشور دارد.
آثار خوارزمی در ریاضی
خوارزمی سه کتاب در ریاضی تألیف کرده که به ترتیب تاریخ تألیفشان عبارتند از:
- الجمع و التفریق
- الجبر و المقابله
- حساب العدد الهندی
آثار خوارزمی در هیئت و نجوم و جغرافیا
- زیج السند هند
- کتاب صورة الارض
- مقاله استخراج تاریخ الیهود و اعیادهم
- کتاب‌هایی راجع به اسطرلاب
- کتاب الرخامه
کتابی در تاریخ
- کتاب التاریخ خوارزمی موجود نیست، ولی چند مورخ از او به عنوان «مرجعی معتبر» برای حوادث دوره اسلامی نقل کرده‌اند. با توجه به نقل قول‌های صورت گرفته از این اثر به نظر می‌رسد که خوارزمی در آن (همچون معاصرش ابومعشر بلخی) با رویکرد احکام نجومی به رویدادهای تاریخی توجه داشته است.
نقش خوارزمی در پیشرفت دانش‌ها
ویل دورانت درباره او می‌نویسد، خوارزمی در واقع در پنج دانش ادای سهم کرده است:
- ارقام موسوم به هندی را وارد جهان اسلام کرده است.
- جدول‌های نجومی را تکمیل کرده است.
- قدیمی‌ترین جدول‌های مثلثات شناخته شده را تنظیم کرده است.
- اولین دایره‌المعارف جغرافیایی جهان را با همکاری ۶۹ عالم دیگر (عالمان دربار مامون) نوشته است.
- در کتاب «حساب جمع و معادله» راه حل‌های تحلیلی و هندسی برای معادلات وضع کرده است.
- نخستین جدول‌های سینوسی را خوارزمی تنظیم کرد.
وفات و بزرگداشت خوارزمی
محمد خوارزمی در حدود سال ۲۳۲ هجری قمری (مطابق با ۸۴۸ میلادی) درگذشت. آرامگاه او در بغداد واقع شده و تندیس‌های متعددی از او در دانشگاه‌های مختلف دنیا نصب شده است. سازمان فرهنگی ملل متحد (یونسکو) سال ۱۹۸۳ میلادی مطابق با ۱۳۶۲ هجری شمسی را به عنوان هزار و صد و پنجاهمین سال وفات خوارزمی برگزید و از کشورهای عضو سازمان یونسکو خواست که در این سال به یاد خوارزمی، بنیانگذار فن جبر و واسطه غیرمستقیم پیوند ریاضیات هندی با ریاضیات یونانی در قلمرو دانش و فرهنگ اسلامی، مراسم بزرگداشت برای او برگزار کنند.