محمد مرادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره نقش ادبیات در روحیه‌بخشی به ملت ایران در جنگ‌های تحمیلی از گذشته تا امروز، اظهار کرد: ادبیات فارسی یکی از زیرفرهنگ‌های تمدنی و ادبیات‌های منحصربه‌فرد جهان در حوزه پایداری و حماسه‌ورزی است. در سطح جهانی، تنها چند جغرافیای کهن، دارای ادبیات پایداری غنی‌اند و در خاورمیانه، هیچ کشوری به اندازه ایران چنین پیشینه‌ای ندارد.
وی افزود: ریشه‌های ادبیات مقاومت را می‌توان حتی پیش از اسلام در متون حماسی و دینی مانند « گات‌ها، یادگار زریران و خداوندنامه‌ها» مشاهده کرد که بعدها با پیوند دین و حماسه به آثار دوران اسلامی منتقل شد. این تداوم فرهنگی، مفاهیمی چون وطن‌دوستی، دفاع از هویت، و پایداری در برابر بیگانگان را در جان ادبیات فارسی نهادینه کرده است.
شاهنامه؛ سنگ‌بنای هویت فرهنگی و پایداری ملی
مرادی با اشاره به نقش فردوسی و شاهنامه در حفظ فرهنگ ایرانی، گفت: در سده‌های سوم و چهارم هجری، شاهنامه و دیگر منظومه‌های حماسی، نخستین جلوه‌های سازمان‌یافته ادبیات پایداری را شکل دادند. در دوره‌های بعدی مانند حمله مغول، شاعران با استفاده از عناصر عرفانی و معنوی، در برابر تهاجم فرهنگی ایستادگی کردند و این خط استمرار تا عصر معاصر امتداد یافت.
وی ادامه داد: در دوره‌های صفویه، قاجار و به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی، ادبیات پایداری نه‌تنها ابزاری برای بیان اعتراض یا مقاومت بود، بلکه رسانه‌ای مؤثر در حفظ هویت فرهنگی، زبانی و اجتماعی ملت ایران شد.
ادبیات در دوران دفاع مقدس؛ صدای رسای ملت
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با تأکید بر تأثیر عمیق ادبیات در دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق گفت: در آن دوران، صدها شاعر ظهور کردند که اشعارشان علاوه بر خلق زیبایی هنری، عامل برانگیختن روحیه مقاومت در میان مردم و رزمندگان بود. شاعرانی چون حمید سبزواری، قیصر امین‌پور، نصرت‌الله مردانی، علیرضا قزوه و ده‌ها چهره شاخص دیگر توانستند مفاهیم بلند ایثار و پایداری را در قالب زبان هنر به مخاطبان منتقل کنند.
وی افزود: ادبیات داستانی، شعر، گرافیک، سینما و سایر حوزه‌های هنری همگی در کنار یکدیگر، به تثبیت مفاهیم ملی و معنوی در این دوره تاریخی کمک کردند.
جنگ ۱۲ روزه؛ بازگشت پرقدرت ادبیات به میدان مقاومت
مرادی با اشاره به نقش ادبیات در جنگ ۱۲ روزه اخیر بین ایران و رژیم صهیونیستی تصریح کرد: در سال‌های بین دو جنگ تحمیلی، رویدادهای مهمی چون دفاع از حرم و حمایت از فلسطین باعث تداوم ادبیات مقاومت شدند، اما هیچ‌کدام از این دوره‌ها، به اندازه نبرد اخیر، ظرفیت‌های ادبیات را به این شکل بالفعل نکردند.
وی اظهار کرد: تنها در کمتر از دو هفته، صدها شاعر و هزاران سروده خلق شدند. در این اشعار، سه مؤلفه اصلی به‌شدت برجسته است: نخست، تأکید بر مفهوم وطن به‌عنوان سرزمینی معنوی و اسلامی با هویتی کهن؛ دوم، دعوت به اتحاد و ایستادگی در برابر دشمن و سوم، ستایش شهدای کودک که به عنوان نماد مظلومیت مردم در این نبرد مطرح شدند.
پیوند ادبیات با آیین‌ها و هنرهای دیگر
عضو هیات علمی بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز با اشاره به حضور پررنگ اشعار مقاومت در آیین‌های عزاداری محرم امسال گفت: بسیاری از این اشعار وارد نوحه‌خوانی‌ها و مراسم هیئات مذهبی شدند. در حوزه موسیقی نیز آثار درخشانی تولید شد که نمونه‌هایی از آن را در تصنیف‌های خوانندگانی چون محسن چاوشی و محمد معتمدی می‌توان دید.
مرادی افزود: در این مدت، سروده‌های بسیاری درباره شهیدان و سرداران وطن منتشر شد که شاعران برجسته‌ای مانند افشین علا، علیرضا قزوه، میلاد عرفان‌پور، علی‌محمد مودب، مصطفی محدثی خراسانی، رضا اسماعیلی و ده‌ها نفر دیگر در آن نقش داشتند. این اشعار با بازنمایی فداکاری قهرمانان وطن، عمق بیشتری به احساسات ملی بخشیدند و ادبیات پایداری را وارد فصل تازه‌ای کردند.
مرادی در پایان با تأکید بر اینکه ادبیات پایداری تنها روایتگر جنگ‌ها نیست، بلکه حافظ هویت و حافظه تاریخی ملت ایران است، گفت: این نوع ادبیات همچنان زنده، مؤثر و مردم‌پایه است و در هر دوره حساس، توانسته زبان مردم در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌هایشان باشد.
انتهای پیام