جایی میان سنگ و سکوت در دل کوه‌های شمال غربی شاهرود، شهر پلکانی مجن پنهان شده که شب عاشورا رنگی متفاوت از باقی شهر‌ها به خود می‌گیرد و با نور شمعدان‌ها، نذر و نیایش، روشن می‌شود. از سومین غروب محرم تا دهمین شب، آیینی دیرینه با نام «چلچلا» در تکیه‌های مجن برگزار می‌شود؛ آیینی که سال‌هاست ردپایش بر دل مردم این دیار مانده و در فهرست میراث معنوی کشور نیز به ثبت رسیده است.

علی سلطانی فعال حوزه گردشگری در باره آئین "چلچلا" به خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا می‌گوید: نام چلچلا برگرفته از واژه «چهل‌چراغ» است. فراشان تکیه، درست زمانی که آفتاب از پشت بام‌های پلکانی فرو می‌افتد صحن را آب و جارو می‌کنند و با جاجیم‌های رنگ‌به‌رنگ، زمین را می‌پوشانند. چهل پایه‌ی شمعدان هم در ردیف‌های منظم می‌درخشند و فضا را به نوری آیینی و معنوی آذین می‌بندند.

سلطانی با بیان این که خادمان تکیه با پوششی ساده و دل‌هایی آکنده از ایمان، روبه‌روی جمع می‌ایستند ادامه می‌دهد: «بابای تکیه» یا همان متولی، دعایی دلنشین می‌خواند؛ این دعا می‌تواند بخشی از زیارت عاشورا، دعای فرج یا دعا برای سلامتی امام زمان (عج) باشد. زنان و دختران نیز طبق سنت بر بام‌های پلکانی اطراف، صحنه را نظاره می‌کنند؛ در این میان سکوتی پرمعنا جاری می‌شود که تنها با «آمین»‌های زمزمه‌وار شکسته می‌شود.

سلطانی با اشاره به افروختن چادر که نمادی از خیمه‌گاه امام حسین (ع) است بر فراز تکیه می‌گوید: نذورات مردم هم که شامل نان محلی، قند و شیرینی‌های ساده می‌شود بر سفره‌های کرباسی چیده می‌شوند. خادمان نیز نبات‌هایی کوچک برای تبرک میان مردم توزیع می‌کنند که نمادی کوچک، اما پُرمعنا از امید و طلب حاجت است.

این فعال حوزه گردشگری با اشاره به پایان این مراسم با برگزاری دعای شفای بیماران، آمرزش اموات، و قبولی نذر‌ها می‌گوید: در مرحله بعد چراغ‌ها، دست به دست میان مردم می‌چرخد، بوسیده می‌شود و نورشان در دل شب کوهستانی پخش می‌شود. در این موقعیت که سکوتی عرفانی جاری است؛ نماز مغرب اقامه و شب، در عطر دعا و نور فرو می‌رود.

مجن با پنج تکیه‌ی اصلی از جمله تکیه سادات و تکیه ذوالجناح و مردمی که قرن‌هاست سنت‌ها را نسل به نسل پاس داشته‌اند، در محرم، تنها عزادار نیست؛ بلکه نگهبان یک زیبایی عمیق آیینی است. به عبارت دیگر چلچلا، تنها مراسمی مذهبی نیست؛ نمایشی از همبستگی، ارادت، و هنر مردمی است که هنوز میان آجر‌های پلکانی خانه‌هایشان، صدای دعا و زمزمه‌ی ایمان می‌پیچد.

انتهای پیام/