به گزارش شهرآرانیوز، در روزهایی که حمله نظامی اسرائیل به خاک ایران، افکار عمومی را بهتزده کرده و کشور در وضعیت اضطراری به سر میبرد، اهمیت بازتاب این رخداد در حوزه فرهنگ و هنر بیش از گذشته احساس میشود. جنگ فقط یک مسئلهای سیاسی یا نظامی نیست؛ زخمش دیر یا زود به جان ادبیات، هنرهای نمایشی، موسیقی و تصویر هم میرسد.
در چنینبزنگاههایی، بار دیگر این پرسش مطرح میشود: آیا هنرمند میتواند نسبتبه سرنوشت مردمش بیتفاوت بماند؟ یا باید در قالب زبان و هنر خود، با خشونت و تجاوز مواجههای انسانی و اخلاقی داشته باشد؟
در گفتوگویی با حسین عباسزاده، یکی از داستاننویسان اهل مشهد، درباره نسبت هنر و جنگ، کارکرد ادبیات داستانی در چنینشرایطی و امکان مقاومت فرهنگی از دل واژهها سخن گفتیم که در ادامه میخوانید.
حسین عباسزاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به کارکرد تاریخی ادبیات داستانی در مواجهه با جنگها و تحولات اجتماعی اظهار کرد:
طبیعتِ استفاده نویسندهها در دورههای مختلف همیشه بر این بوده که روایتکننده اتفاقات کشورشان یا جنگهای پیرامونشان باشند. ادبیات داستانی مثل دیگر هنرها، در واقع واکنشیست به آنچه در جامعه میگذرد. اما این واکنش معمولاً زمانی رخ میدهد که مدتی از آن واقعه گذشته باشد و آن جریان در درون نویسنده تهنشین شده باشد. تازه آنوقت است که خودش را نشان میدهد و تبدیل به اثر هنری میشود.
وی با تأکید بر اینکه هر نویسنده نیز عضوی از جامعه است، افزود: نویسنده هم، مثل همه، جزئی از جامعه است. طبیعتاً اتفاقات اطراف روی او هم تأثیر میگذارد و این تأثیر، به خلق منجر میشود. نویسنده از اتفاقات پیرامونیاش استفاده میکند و آنها را در داستانهایش بازتاب میدهد.

این داستاننویس مشهدی ادامه داد: وقایع جنگ، بر همه جنبههای زندگی جامعه تأثیر میگذارند. در ایران هم، با نگاه خاص خودمان، این اتفاق میافتد. البته ممکن است این واکنش هنری با تأخیر باشد، چون هنر داستان اصولاً هنری باتأخیر است.
عباسزاده با اشاره به تفاوت زاویهدید هنرمندان مختلف خاطرنشان کرد: نویسندهای که نگاه طنز دارد، شاید بخواهد از زاویه طنز به آن جریان بپردازد. آثار متفاوتی که تولید میشود و وارد رسانه میشود، همگی از دل چنینواکنشهایی بیرون میآیند.
وی در پایان با تأکید بر مسئولیت اجتماعی هنرمند، تصریح کرد: درنهایت میخواهم بگویم که هنرمند نمیتواند بیتفاوت باشد نسبت به اتفاقاتی مثل تجاوز. نمیتوان تصور کرد که هنرمندی تجاوز را بپذیرد، فارغ از اینکه این تجاوز از طرف چه کسی باشد و در کجا رخ دهد. من فکر نمیکنم هنرمندی بتواند بیتفاوت از کنار این جریان بگذرد. به نظر من، اکثر هنرمندان در رشتههای مختلف خودشان، واکنش نشان دادهاند و باز هم نشان خواهند داد. هیچ هنرمندی نمیتواند در برابر تجاوز تاب بیاورد.