به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دانشکده مهندسی هسته‌ای دانشگاه شهید بهشتی، واقع در محله اوین تهران، با مأموریت تربیت نیروی انسانی متخصص برای توسعه فناوری هسته‌ای، یکی از مراکز مهم علمی کشور بوده است. این دانشکده با برخورداری از اساتید برجسته و پژوهشگران پیشرو، در طول چند دهه فعالیت خود توانسته به دستاوردهایی شگرف در زمینه‌های آزمایش‌های غیرمخرب، طراحی سوخت هسته‌ای و توسعه نرم‌افزارهای محاسباتی دست یابد.
اما در شرایطی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته، این نقطه امید علمی، بارها در برابر موج‌های ترور و فشارهای سیاسی مقاومت نشان داده است. حال بار دیگر خبر شهادت جمعی از استادان و اعضای این دانشکده، به‌ویژه رئیس آن، استاد دکتر عبدالحمید مینوچهر، قلب جامعه علمی را جریحه‌دار کرده است.
دستاوردهای برجسته دانشکده
تولید علم کاربردی) انتشار ده‌ها مقاله بین‌المللی و ملی در موضوعات غلاف سوخت، آزمون غیرمخرب، جریان‌های گردابی و توسعه نرم‌افزارهای محاسباتی مانند CST Studio Suite توسط اعضای هیئت علمی همچون دکتر مینوچهر، دکتر ذوالفقاری و همکاران‌شان.
تربیت نسل جدید متخصص) این دانشکده، به‌ویژه در رده کارشناسی تا دکتری، نقش مهمی در آموزش مهندسان هسته‌ای ایفا کرده است. اساتیدی مانند دکتر مینوچهر، که از سال ۱۴۰۱ ریاست آن را بر عهده داشتند، به تربیت نسلی متخصص و متعهد پرداخته‌اند.
همکاری‌های پژوهشی) یکی از نقاط قوت دانشکده، همکاری بین‌المللی در پژوهش و توسعه بوده است؛ مسئولیت‌هایی که در راستای تقویت حضور در مجامع بین‌المللی انجام شده‌اند و نمو یافته‌اند.
دلایل اصلی تحریم‌های هسته‌ای
فعالیت‌های هسته‌ای ایران، علی‌رغم تأکید بر مقاصد صلح‌آمیز، از نگاه مجامع بین‌المللی و کشورهایی مانند ایالات متحده و اسرائیل دارای ظرفیت ساخت سلاح هسته‌ای تعبیر می‌شود. همین توضیح باعث شد که:
سازمان ملل و کشورهای غربی، ایران را تحریم کنند و به‌دنبال قطع دسترسی این دانشکده‌ها به تکنولوژی‌های هسته‌ای رفته‌اند.
توقیف تجهیزات حساس، اعمال فشار بر محققان و محدودسازی همکاری‌های علمی بین‌المللی از راهکارهای تحریمی بوده است.
بازخوانی موج ترورها
ترور دانشمندان هسته‌ای ایرانی سابقه‌ای چند دهه‌ای دارد. نمونه‌های برجسته عبارتند از:
مجید شهریاری (۲۰۱۰): استاد دانشگاه شهید بهشتی، هدف بمب در خودرو قرار گرفت و شهید شد.
فریدون عباسی (۲۰۱۰): یکی از همکاران شهریاری نیز در همان روز مورد سوءقصد قرار گرفت اما نجات یافت.
مصطفی احمدی‌روشن (۲۰۱۲)
داریوش رضایی‌نژاد (۲۰۱۱)
محسن فخری‌زاده (۲۰۲۰)
هدف این ترورها ایجاد اخلال در جریان تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای ایران و کاهش توان علمی کشور بوده است.
حادثه امروز؛ ترور گسترده استادان دانشکده بهشتی
بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، اسرائیل با حمله هوایی به چند نقطه تهران، دست‌کم شش نفر از اساتید این دانشکده را به شهادت رساند. اسامی شهدای شاخص عبارت‌اند از:
عبدالحمید مینوچهر – رئیس دانشکده مهندسی هسته‌ای شهید بهشتی
احمدرضا ذوالفقاری – استاد و مدیر مسئول نشریه تخصصی دانشکده
فریدون عباسی – دانشمند برجسته و رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی
محمدمهدی طهرانچی – استاد فیزیک هسته‌ای و رئیس سابق دانشگاه آزاد
سید امیرحسین فقهی – استاد پرآوازه در حوزه مواد هسته‌ای
مطلبی‌زاده – استاد جوان با تخصص در زمینه راکتورهای تحقیقاتی
این حمله موجی از اندوه، بهت و محکومیت را در میان جامعه علمی و سیاسی ایران برانگیخته است.
بیانیه دانشگاه شهید بهشتی در پی ترورهای اخیر
در پی حمله ددمنشانه، غیرانسانی و جنایت‌بار رژیم صهیونیستی در روز جمعه ۲۳ خردادماه ۱۴۰۳ به مناطق مسکونی و شهادت جمعی از مردم، فرماندهان و دانشمندان، دانشگاه شهید بهشتی بیانیه‌ای صادر کرد.
متن بیانیه دانشگاه شهید بهشتی به شرح زیر است:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِینَ مُنتَقِمُونَ
به یقین ما از مجرمـان انتقام خواهیـم گرفـت در پی حمله ددمنشانـه، غیرانسانـی و جنایـت‌بار رژیـم صهیونیستـی در روز جمعـه ۲۳ خردادمـاه ۱۴۰۳ به مناطـق مسکونـی که به شهادت مظلومانـه دکتر محمدمهدی طهرانچی، دکتر احمدرضا ذوالفقاری، دکترعبدالحمید منوچهر، دکتر سید امیرحسین فقهی و دکتر فریدون عباسی؛ پنج استاد متعهد و فرهیخته دانشگاه شهید بهشتی و برخی از اعضای خانواده محترمشـان انجامید، ما اعضـای جامعـه دانشگاهـی به همراه مردم بیـدار و شریف ایـران، با قلبی سرشـار از اندوه و خشمـی فـروزان، این جنایت را با تمام توان محکــوم می‌کنیم.
رژیم وحشی، غاصب و کودک‌کش صهیونیستی بار دیگر نشان داد که از علم، آگاهی، تفکر و استقلال ملت‌ها بیش از هر سلاحی در هراس است. استادان شهید ما نه‌فقط معلمان کلاس‌های درس، بلکه پرچـم‌داران بیـداری، آزادگـی و روشنایی در برابر تاریکی جهل و سلطه‌طلبـی بودند. این جنایت، حمله به بنیاد دانش، اندیشـه و آینده ملت ماسـت و داغ این شهادت نه تنها بر قلب دانشگاهیان شهید بهشتی و جامعه علمی کشور که بر پیشانـی تاریـخ باقی خواهـد مانـد.
پنج استاد فرهیخته، مجاهـد و وارسته دانشگاه شهید بهشتی که عمر خویش را وقف دانایی، روشنگری و خدمت به این سرزمین کردند، اینک در قله افتخار و ایثار در بین آبرومنـدان افـلاک آرام گرفته‌اند و به یار و همکار شهیدشان، دکتر مجید شهریاری، آن آمـوزگار بی‌بدیـل علـم و شهـادت، پیوستنـد تا بار دیگر جهـان بدانـد که مسیـر علم و عـزت در این سرزمین، از راه شهـادت می‌گـذرد نه از سایه‌سـار سازش و سکـوت.دانشگاه شهید بهشتی امروز داغــدار است؛ اما این داغ، چراغـی خواهد شد در مسیر ادامه راه این عزیزان.
ما با داغی بر دل و بغضی در گلو و اراده‌ای قاطع، پیمـان می‌بندیم که راه این شهیدان والا مقام را با شجاعت، عزت و ایمان ادامه دهیم؛ قلم آنها بر زمین نمی‌ماند، اندیشه‌شان خاموش نمی‌شود و نام‌شان در تاریخ، جاودانه خواهد ماند. بدانید و آگاه باشید: این جنایت بی‌پاسخ نخواهد ماند. ما انتقام خون استادان شهید را خواهیم گرفت.
در زمانی که اراده ملت‌های مظلوم بجوشد و فریاد حق از میان آتش برخیزد، آن‌گاه پاسخی درخور این ظلم و جنایت خواهیم داد که لرزه بر ارکان باطل اندازد. بـزودی قـدرت هسته‌ای ایران را به نمایش خواهیـم گذاشت. شهادت استادان گران‌قدر و والامقام دانشگاه شهید بهشتی را به خانواده‌های معزز ایشان، همکاران داغدار در دانشگاه شهید بهشتی، جامعه علمی کشور و ملت بزرگ ایران تسلیت می‌گوییم.
یادشان گرامـی، راه‌شان باقــی و انتقام‌شـان در راه است».
پیامدها و واکنش‌ها
بازدارندگی علمی) جامعه دانشگاهی کشور با «سیاست ترور علمی» مواجه شده که ممکن است انگیزه دانشجویان و فناوران را کاهش دهد.
واکنش رسمی ایران) مقامات ایران ضمن محکومیت این اقدام، وعده پاسخ قاطع و اقدامات متقابل را داده‌اند.
ابعاد امنیتی-سیاسی) حضور برخی چهره‌های نظامی در جمع قربانیان، به گمانه‌زنی‌ها درباره نقش صنعت هسته‌ای در امنیت ملی دامن زده است.
تحلیل اهداف ترور امروز
دلایل احتمالی چنین عملیاتی عبارتند از:
کاهش توان فنی مهندسی هسته‌ای از طریق حذف نخبگان و مدیران علمی
تأثیر روانی-امنیتی بر بدنه دانشگاهی و پژوهشگران جوان
ارسال پیام سیاسی به تهران و جامعه جهانی در آستانه تحولات دیپلماتیک
دانشکده مهندسی هسته‌ای شهید بهشتی نماد امید و استمرار علم هسته‌ای ایران بود؛ جایی که استادان با تخصص عمیق و تعهد بالا تربیت نسل‌های جدید را پیش می‌بردند. اما در روزی تلخ، بیم مرگ آنها در خانه‌هایشان به واقعیت پیوست و یک ضربه سخت بر پیکر علمی این مرکز فرود آمد.
با وجود این، انتظار می‌رود جامعه علمی همچنان مقاومت کند. شاید پاسخ این باشد:
پیمان و هم‌صدایی بیشتر دانشگاه‌ها برای افزایش امنیت اساتید و زیرساخت‌ها
تقویت همکاری‌های علمی بین‌المللی
و در نهایت، پیامی روشن: دانش، حتی وقتی هدف گرفته می‌شود، از میان نمی‌رود.
گزارش از عرفان عباسی