به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، غلامعلی حدادعادل افزود: سخنم درباره ضرورت وجود بنیادی مانند «بنیاد سعدی» در کشور است؛ بنیادی که وظیفه‌اش گسترش زبان فارسی در سطح بین‌المللی باشد. البته منظورم صرفاً نام سعدی نیست؛ می‌توانست این بنیاد به نام فردوسی یا هر شاعر بزرگی باشد، اما انتخاب نام سعدی به این علت بود که سهم او در آموزش زبان فارسی، به‌ویژه با اثر ماندگار گلستان، از سایر شاعران بیشتر است.
وی با اشاره به سابقه جهانی‌شدن زبان فارسی افزود: گلستان سعدی همواره در سراسر جهان کتاب درسی فارسی‌زبانان بوده و ترجمه آن به زبان‌های اروپایی نه به همت ما، با علاقه‌مندی مردم دیگر کشور‌ها انجام شد.
حدادعادل ادامه داد: گسترش زبان فارسی، فقط یک خواسته ایرانی نیست؛ علاقه به یادگیری این زبان را مردم دیگر کشور‌ها هم دارند؛ بنابراین ما نیازمند یک نهاد تخصصی برای آموزش علمی و هدفمند زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان هستیم.
او با تأکید بر تفاوت روش آموزش زبان به فارسی‌زبانان و غیرفارسی‌زبانان گفت: ما باید مبانی علمی آموزش زبان دوم را بشناسیم؛ آموزش زبان به کودکی که زبان فارسی می‌داند، با آموزش به فردی که هیچ آشنایی با زبان ندارد، تفاوت بنیادی دارد؛ این امر نیازمند دانش روش‌شناسی و معرفت‌شناسی است.
حداد عادل با اشاره به سابقه تأسیس رشته «آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان» در دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: این رشته حدود ۴۰ سال پیش، نخستین بار در این دانشگاه راه‌اندازی شد.
رئیس بنیاد سعدی، افزود: اکنون فارغ‌التحصیلان این رشته جذب بنیاد سعدی شده‌اند و در طراحی دوره‌ها و تدوین محتوای آموزش زبان فارسی در جهان نقش مؤثری دارند.
به گفته وی، وجود مرکزی برای گردآوری، سازمان‌دهی و بهره‌برداری از توان تخصصی این افراد، گامی ضروری در مسیر دیپلماسی فرهنگی کشور است.
حدادعادل در ادامه سخنان خود ضرورت بعدی وجود بنیاد سعدی را تدوین کتاب‌های آموزشی ویژه غیرفارسی‌زبانان دانست و گفت: باید بنیادی باشد که مأموریتش تولید و طراحی کتاب‌ها و منابعی باشد که به‌صورت خاص برای آموزش زبان فارسی به خارجی‌ها تدوین شده‌اند؛ کتاب‌هایی با ساختار علمی و متناسب با سطح زبان‌آموزان، از مبتدی تا پیشرفته، و با در نظر گرفتن تفاوت‌های فرهنگی و زبانی آنها.
وی افزود: آموزش زبان به غیرفارسی‌زبانان با کتاب‌های درسی داخلی، که برای دانش‌آموزان ایرانی طراحی شده، امکان‌پذیر نیست؛ این کار نیازمند محتوای اختصاصی، تصویرسازی هدفمند، ترتیب منطقی واژگان و جملات، و روش‌های مدرن آموزشی است که تنها از عهده متخصصان این حوزه برمی‌آید.
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به تجربه‌های جهانی در این زمینه گفت: همان‌طور که دیگر کشور‌ها مانند فرانسه، آلمان، چین و روسیه برای زبان خود نهاد‌هایی مانند «انستیتو گوته» و «انستیتو کنفوسیوس» ایجاد کرده‌اند، ما نیز نیازمند نهادی هستیم که مسئولیت گسترش علمی زبان فارسی را بر عهده گیرد.
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به وضع کتاب‌های آموزش زبان فارسی از دوران پس از انقلاب تا پیش از تأسیس این بنیاد گفت: از سال ۱۳۵۷ تا حدود سال ۱۳۹۰، که آغاز فعالیت بنیاد سعدی بود، کتاب‌های آموزش زبان فارسی به صورت پراکنده و غیرنظام‌مند تولید می‌شد؛ معمولاً یک استاد براساس تجربه‌های شخصی خود متنی تهیه می‌کرد و همان را به عنوان کتاب آموزش زبان منتشر می‌کردند و برای مراکز آموزشی در خارج کشور می‌فرستادند.
حداد عادل افزود: من قصد نفی تلاش‌ها و خدمات آن دوره را ندارم، اما واقعیت این است که روند تولید کتاب‌ها ساختاریافته و علمی نبود؛ امروز در بنیاد سعدی، نخستین‌بار نظام مشخصی در تألیف و تولید کتاب‌های آموزش زبان فارسی ایجاد کرده‌ایم.
حدادعادل با بیان اینکه بیش از ۴۰ عنوان کتاب تاکنون در بنیاد سعدی طراحی و تدوین شده است، اظهار کرد: این کتاب‌ها موضوعاتی مانند آموزش واژگان، نوشتن، خواندن، درک مطلب و مهارت‌های گفتاری را پوشش می‌دهند؛ برخی از این کتاب‌ها نیاز به زبان واسط دارند و تاکنون به حدود ۱۰ تا ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده‌اند.
وی همچنین از فعالیت گسترده بخش انتشارات بنیاد خبر داد و گفت: هم‌اکنون این بخش به اندازه‌ای گسترش یافته که تصور من این است در آینده‌ای نزدیک باید به یک سازمان انتشاراتی مستقل و وابسته به بنیاد سعدی تبدیل شود؛ سازمانی که بتواند از نظر مالی و اداری، همچون یک شرکت فرهنگی عمل کند.
رئیس بنیاد سعدی افزود: شمارگان کتاب‌های چاپ شده ما رو به افزایش است و پیش‌بینی می‌کنیم که به‌زودی از مرز ۱۰۰ هزار نسخه در سال عبور کند؛ این یعنی بنیاد سعدی در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از بزرگ‌ترین ناشران کشور در حوزه زبان فارسی قرار دارد.
حدادعادل افزود: کتاب‌های آموزشی ما برای سطوح مختلف زبان‌آموزان و متناسب با ملیت‌های مختلف طراحی شده‌اند؛ برای مثال، کتاب «شیراز» برای عرب‌زبانان و کتاب «طوطی» برای زبان‌آموزان هندی‌زبان تهیه شده است؛ همچنین بر اساس نیاز‌های کشور‌های مختلف، کتاب‌هایی با محتوای بومی‌سازی‌شده تولید شده‌اند؛ این ۴۰ عنوان فعلی، باید در آینده به بیش از ۲۰۰ عنوان افزایش یابد.
وی گفت: ما در گام نخست، طراحی ۷۰ عنوان کتاب را هدف‌گذاری کرده بودیم که بخشی از آنها منتشر شده است و در گام بعدی، تمرکز بر تربیت معلم متخصص آموزش زبان فارسی خواهد بود.
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به ضرورت تربیت معلمان متخصص و تدوین استاندارد‌های آموزشی زبان فارسی، بر لزوم تأسیس زیرساخت‌های حرفه‌ای در عرصه آموزش این زبان به غیرفارسی‌زبانان تأکید کرد.
غلامعلی حدادعادل با اشاره به برنامه‌های اجرا شده برای تربیت مدرسان آموزش زبان فارسی به خارجی‌ها گفت: در سال‌های گذشته ما از میان دانش‌آموختگان رشته‌های ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، آموزش زبان‌های خارجی مانند آلمانی، و علاقه‌مندان دیگر، داوطلبانی را پذیرش کردیم که با هزینه شخصی در دوره‌های تربیت مدرس شرکت کردند.
وی افزود: تا حدود دو سه سال پیش، شمار شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها به حدود ۶۰۰ نفر رسیده بود؛ بسیاری از این افراد رابطه استخدامی با بنیاد سعدی نداشتند؛ بلکه یا مقیم ایران بودند و در صورت نیاز به همکاری دعوت می‌شدند، یا پیش از سفر به خارج، با انگیزه آموزش زبان فارسی به فرزندان ایرانیان مقیم، در این دوره‌ها شرکت می‌کردند.
حدادعادل گام بعدی بنیاد سعدی را تدوین استاندارد‌های آموزش زبان فارسی دانست و گفت: در آغاز فعالیت‌های آموزش زبان فارسی، متوجه شدیم که هیچ نظام سنجش استانداردی برای سنجش مهارت فارسی‌آموزان وجود ندارد؛ در حالی که زبان‌هایی مانند انگلیسی سال‌هاست آزمون‌هایی مانند تافل و آیلتس را طراحی کرده‌اند که ورود به دانشگاه‌ها را منوط به کسب نمره خاص در این آزمون‌ها می‌کند.
او تأکید کرد: ما نیز برای فارسی‌آموزان به چنین ابزار سنجشی نیاز داریم؛ برای مثال، اگر کسی بخواهد در دانشگاه‌های ایران در رشته‌ای مانند مهندسی تحصیل کند، باید میزان تسلط او به زبان فارسی با معیار‌های دقیق و عددی سنجیده شود؛ نمی‌توان تنها با یک گفت‌وگوی کوتاه سطح زبان او را تشخیص داد؛ به همین منظور، نظامی برای سطح‌بندی مهارت زبان فارسی تدوین کردیم که اکنون مبنای آزمون‌ها و المپیاد‌های ماست.
رئیس بنیاد سعدی همچنین به کمبود منابع کمک‌آموزشی زبان فارسی اشاره کرد و گفت: نمی‌توان انتظار داشت زبان‌آموزان تنها با کتاب‌های درسی، زبان فارسی را یاد بگیرند؛ در همه دنیا، کتاب‌های کمکی و داستانی، ابزار تقویت زبان هستند؛ هدف نهایی یادگیری زبان، توانایی در خواندن متون متنوع است.
حدادعادل با تأکید بر اهمیت این منابع افزود: اگر بگویم به ازای هر کتاب درسی، باید حداقل ۱۰ کتاب کمک‌آموزشی تهیه شود، اغراق نکرده‌ام؛ متأسفانه تاکنون حتی برای هر کتاب درسی، یک کتاب کمک‌آموزی هم تدوین نشده است؛ این خلأ، بخشی از برنامه‌های آینده ما در توسعه نشر زبان فارسی خواهد بود.