به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - رضا دستجردی: «دانشنامه ایرانی مددکاری اجتماعی» مجموعه‌ای مستند و فشرده در مورد دانش مددکاری اجتماعی در ایران می‌باشد که به همت نشر دگر در سال ۱۴۰۴ منتشر شده است. به گفته معصومه معارف‌وند سرپرست نویسندگان و ویراستار علمی این اثر، کتاب «می‌تواند به منزله راهنمایی مرجع و ابزار یادگیری برای دانشجویان، دانش‌آموختگان، مددکاران اجتماعی و سایر حرفه‌های یاورانه مورد استفاده قرار گیرد».
در این کتاب، مفاهیم و اصطلاحات اصلی مربوط به حرفه مددکاری اجتماعی تعریف شده‌اند. علاوه بر این، دانشنامه به ماهیت بین‌رشته‌ای مددکاری اجتماعی توجه داشته و اصطلاحات و مفاهیم مشترک با سایر رشته‌ها را نیز معرفی کرده است. این کتاب خوانندگان را با مددکاران اجتماعی برجسته‌ای آشنا می‌کند که در پیشبرد دانش این حرفه در ایران نقشی محوری داشته‌اند. همچنین مهم‌ترین قوانین، مقررات، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با مددکاری اجتماعی، که بخشی از اکوسیستم این حرفه را تشکیل می‌دهند، در دانشنامه معرفی شده‌اند. به طور کلی، «دانشنامه ایرانی مددکاری اجتماعی» منبعی ارزشمند است که به خواننده کمک می‌کند درکی چندبعدی و جامع‌تر از این حرفه به دست آورد و ابزاری ضروری است برای هر آنکه مایل است دانش خود را در مورد این حرفه افزایش دهد.
معصومه معارف‌وند عضو هیئت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در پیش‌گفتار این اثر می‌آورد: «حدود سی‌سال قبل وقتی به عنوان دانشجو در مقطع کارشناسی مددکاری اجتماعی در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پذیرفته شدم، کتاب‌های انگشت‌شماری در زمینه مددکاری اجتماعی در دسترس بود. من و هم‌کلاسی‌هایم آن‌ها را غنیمت می‌شمردیم و سعی می‌کردیم با خواندن چندباره‌شان بفهمیم چه می‌گویند. در آن برهوت منابع مددکاری اجتماعی به زبان فارسی، همه یک چالش مشترک داشتیم؛ هر بار بعد از خواندن کتاب‌هایی که ترجمه شده بودند از یکدیگر می پرسیدیم: «فهمیدی چی میگه؟!» واقعیت این بود که به‌سختی می‌شد فهمید متن ترجمه شده چه می‌گوید».
سرپرست نویسندگان و ویراستار علمی در ادامه این پیش‌گفتار می‌آورد: «در این سال‌ها متوجه شدم مددکاران اجتماعی بسیار کار می‌کنند و کمتر می‌نویسند. این در حالی است که تولید و نظم دادن به دانش بومی مددکاری اجتماعی و توسعه آن، به طور اجتناب‌ناپذیر به تألیف کردن و نه ترجمه کردن وابسته است. البته منظور این نیست که مددکاران اجتماعی در ایران از دانش روز این حرفه که در سطح بین‌الملل عرضه می‌شود استفاده نکنند، بلکه علاوه بر آن، باید به جنبه‌های بومی حرفه مددکاری اجتماعی در ایران نیز توجه داشته باشند. به همین دلیل است که مددکاری اجتماعی در ایران به تألیف و نه صرفاً ترجمه نیاز مبرم دارد».
معارف‌وند بر این باور است که «دانشنامه‌های تخصصی به‌عنوان مستند مرجع حرفه‌های گوناگون می‌توانند به ارائه تصویری دقیق از یک حرفه کمک کنند»، با این وجود، بر آن است که «در بسیاری موارد به مددکاران اجتماعی در ایران کمکی نمی‌کنند. برای مثال، بخش درخور توجهی از دانشنامه‌های مددکاری اجتماعی درباره قوانین، سازمان‌ها، برنامه‌ها و طرح‌هایی است که مددکار اجتماعی در آن کشور خاص با آن‌ها در تعامل است. به همین دلیل، مددکار اجتماعی‌ای که در ایران فعالیت می‌کند نمی‌تواند به طور کامل از دانشنامه‌های منتشرشده در کشورهای دیگر استفاده کند. از سوی دیگر، برخی از مفاهیم را فقط در جامعه ایران و در میان مددکاران اجتماعی شاغل در ایران می‌شود تعریف کرد و توضیح داد. این مفاهیم یا در سایر کشورها مطرح نیستند یا معنای آن‌ها متناسب با ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی هر کشور متفاوت است».
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در ادامه به گروه مولفان مداخل، نیز ساختار دانشنامه اشاره کرده و می‌نویسد: «در این دانشنامه، اگرچه به دانش روز مددکاری اجتماعی توجه شده است، نویسندگان به طور جدی بر شرح مفاهیم در بستر جامعه ایران تأکید داشته‌اند. در بخش قابل توجهی از دانشنامه، اصطلاح‌ها و مفاهیم اختصاصی حرفه مددکاری اجتماعی معرفی و تعریف شده‌اند. علاوه براین، با توجه به ماهیت بین‌رشته‌ای حرفه مددکاری اجتماعی، اصطلاح‌ها و مفاهیم مشترک با سایر رشته‌ها نیز در دانشنامه بیان شده‌اند. بخشی از دانشنامه به معرفی مددکاران اجتماعی پیشرو در توسعه دانش حرفه مددکاری اجتماعی اختصاص یافته است. از این رو، علاوه بر بنیان‌گذار حرفه مددکاری اجتماعی در ایران، تعدادی از مددکاران اجتماعی که در سازماندهی آموزش دانشگاهی و تولید محتواهای علمی در زمینه مددکاری اجتماعی نقش تعیین‌کننده داشته‌اند، معرفی شده‌اند».
سرپرست نویسندگان و ویراستار علمی اثر، در پایان، به قوانین مددکاری اجتماعی نیز توجه و به طور مختصر به آن‌ها پرداخته است. علاوه بر این، سازمان‌ها و نهادهای مهم و شناخته‌شده‌ای که مددکاران اجتماعی در ایران بیشترین تعامل را با آن‌ها دارند، در دانشنامه معرفی شده‌اند.
«دانشنامه ایرانی مددکاری اجتماعی» در ۳۹۶ صفحه منتشر شده است.
∎