قدس؛ همین ابتدای کار اگر بگوییم انتخابات شهرداریها در عروس خاورمیانه از انتخابات ریاستجمهوری و مجلس هم مهمتر است پربیراه نگفتهایم. این انتخابات هر ۶سال یکبار برگزار میشود. شهرداریها در لبنان فقط مسئول جمعآوری زباله یا آسفالت خیابانها نیستند؛ آنها قلب تپنده خدمات محلیاند، از بازسازی خانههای ویرانشده در جنگ گرفته تا تأمین آب و برق در مناطقی که دولت مرکزی حتی نام آنها را هم از یاد برده است.
در کشوری که سیاستش با طوایف و تاریخش با زخمهای جنگ گره خورده، شهرداریها نمودار توازن قدرت میان گروههای سیاسی بوده و به این گروهها فرصت میدهند نفوذشان را در محلهها و روستاها تثبیت کنند. در این میان، انتخابات۲۰۲۵ بهدلیل آتشبس شکننده با اسرائیل و برکناری بشار اسد در سوریه اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.
ادامه جنگ در انتخابات شهرداریها
چهار هفته انتخابات شهرداریها در لبنان برای گروههای سیاسی مثل یک میدان نبرد بود، اما نه از جنس جنگهای خیابانی، بلکه رقابتی برای نشاندادن وزن سیاسیشان. حزبالله و جنبش امل که از پایگاه قوی طرفداران مقاومت تغذیه میکنند، با اطمینان به میدان آمدند. آنها در مناطق جنوب، مثل بنت جبیل، صور و بعلبک-هرمل، جایی که نفوذشان ریشهدار است، اغلب بدون رقیب و با توافق (تزکیه) پیروز شدند. گزارشها میگویند ۶۰درصد مناطق جنوب حتی نیازی به رأیگیری نداشتند، چون رقبا جرئت یا انگیزه رقابت نداشتند.جنبش میهنی آزاد (FPM) و مرده، متحدان مسیحی حزبالله هم در مناطقی مثل حادث و زغرتا با قدرت وارد شدند و کرسیهای زیادی بدست آوردند. در مقابل، نیروهای لبنانی (LF) و کتائب که مخالف سرسخت حزبالله هستند، در مناطق مسیحینشینی مثل جونیه و زحله با تمام توان جنگیدند و کرسیهای مهمی گرفتند. اما در بیروت، جایی که تنوع طایفهای بالاست، پیروزی مطلق از آن حزبالله و متحدانش بود و توانستند از ۲۴ کرسی، ۲۳ کرسی را از آن خود کنند. رقبای اصلی حزبالله در بیروت گروههای نزدیک به سعد حریری و جریان المستقبل بودند که شکست خوردند و فقط یک کرسی از ۲۴ کرسی را بردند. گروههای سیاسی کوچکتر و مستقل، بهویژه جوانان هم انگیزه زیادی برای شکستن چرخه وراثت سیاسی نشان دادند، اما نفوذشان در برابر غولهای سیاسی محدود ماند.
مشارکت بیشتر در مناطق نفوذ حزبالله
حزبالله در انتخابات این دوره حتی آمار مشارکت را هم بالا برد و بهقول معروف تنور انتخابات را داغ کرد. باوجود این، مشارکت عمومی در این انتخابات مثل همیشه یک داستان دوپهلو بود. در بیروت، فقط ۲۱درصد مردم رأی دادند، نشانهای از خستگی و ناامیدی از سیاست، بهویژه در میان سنیها که هنوز از کنار رفتن حریری دلخورند. در مناطق شیعهنشین مثل بعلبک-هرمل و جنوب لبنان، مشارکت بالاتر بود، ۴۵ تا ۵۵ درصد که نشاندهنده حمایت قوی از حزبالله و امل بهعنوان نماد مقاومت و بازسازی پس از جنگ اخیر با اسرائیل است. مردم این مناطق گویا با رأیدادن، به دشمن خارجی و جنگ روانی عربی-صهیونی «نه» گفتند و یک بار دیگر جنگ با اشغالگران را بردند. در زحله و زغرتا هم مشارکت به ۴۵درصد رسید، چون رقابت میان گروههای مسیحی تنگاتنگ بود. اما چرا این تفاوتها؟ در جنوب، حس وحدت و نیاز به بازسازی انگیزه ایجاد کرد، ولی در بیروت، بحران اقتصادی، فساد نهادینهشده و بیاعتمادی به سیاستمداران عموماً غربگرا سبب شد خیلیها پای صندوق نیایند.
نگاهی دقیقتر به نتایج انتخابات
هرچند نتایج انتخابات روز گذشته که آخرین مرحله از انتخابات چهارمرحلهای بود و در مناطق تحت نفوذ حزبالله برگزار میشد هنوز نیامده، اما آنچه تاکنون حاصل شده نشان میدهد حزبالله و متحدانش، از جمله جنبش امل، جریان میهنی آزاد و حزب مرده، برتری قابلتوجهی دارند. آنها در مجموع ۲۷۸ تا ۳۳۲ کرسی بدست آوردهاند، از جمله در جنوب لبنان مانند بنت جبیل، صور و نبطیه (با حدود ۵۴ کرسی)، بعلبک-هرمل (۱۲ تا ۱۵ کرسی)، زغرتا (۲۱ کرسی) و حادث (۱۸ کرسی). بخش عمده این پیروزیها، بهویژه در جنوب از طریق تزکیه، یعنی بدون رقابت بدست آمده است. در مقابل، مخالفان حزبالله مانند نیروهای لبنانی و کتائب، ۱۷۸ تا ۲۲۳ کرسی کسب کردهاند که عمدتاً در جونیه (۱۸ کرسی)، زحله (۱۲ تا ۱۵ کرسی) و طرابلس (۲۴ کرسی) بوده است. در بیروت، ائتلاف حزبالله ۲۳ کرسی از ۲۴ کرسی را بدست آورد و فهرست نزدیک به المستقبل تنها یک کرسی کسب کرد. این نتایج نشاندهنده تسلط قوی حزبالله و متحدانش در عموم مناطق است، آن هم در شرایطی که حزبالله بهتازگی جنگی نابرابر با اسرائیل را به پایان رسانده است. حالا مردم لبنان ثابت کردهاند «افول مقاومت» بههیچ عنوان رخ نداده بلکه مقاومت بار دیگر به صحنه بازگشته است.
نگاهی به مواضع فعالان سیاسی
انتخابات شهرداریها نخستین اثر خود را بر کاخ ریاست جمهوری گذاشت، جایی که جوزف عون، رئیسجمهور جدید لبنان که تا پیش از این تلویحاً از خلع سلاح مقاومت میگفت، بهطور غیرمستقیم از این انتخابات حمایت و اعلام کرد ارتش لبنان با هماهنگی حزبالله در جنوب مستقر خواهد شد که نشانهای از پذیرش نفوذ حزبالله است.
چهرههای سیاسی فعال نیز واکنشهای گستردهای به این انتخابات نشان دادهاند. کاربری به نامدر شبکه ایکس نوشت: پیروزی چشمگیر حزبالله و امل در این انتخابات بهاندازه انتخابات پارلمانی اهمیت دارد و نشاندهنده شکست تلاش دشمنان برای «پایان مقاومت» است.
کاربر دیگری به نام در ایکس اظهار کرد: این پیروزی در مناطق بقاع، بعلبک و بیروت پاسخی قاطع به جنگ روانی عربی-صهیونیستی بود و پرچم مقاومت بار دیگر برافراشته شد. حتی از خارج لبنان، هرچند نظرات کمتری بهصورت مستقیم درباره انتخابات شهرداریها منتشر شده، اما گزارشهای الجزیره اشاره کردهاند کشورهای غربی و عربی، بهویژه پس از آتشبس با اسرائیل، نتایج را با دقت رصد میکنند تا تغییرات نفوذ حزبالله را ارزیابی کنند. یک تحلیلگر غربی در ایکس اشاره کرد: تسلط حزبالله در جنوب نشاندهنده عمق حمایت مردمی است، حتی پس از ضربات نظامی اخیر.
در نهایت میتوان گفت این انتخابات، با تمام فراز و نشیبهایش، یک واقعیت را روشن کرد: لبنان همچنان به مقاومت تمایل دارد. مردم با وجود خستگیهایشان به آینده لبنان شکل میدهند.