معلوم است که در ماجرای هدیه گرفتن هواپیمای غولپیکر، فوقلوکس و گرانقیمت از قطریها، ترامپ یک هدفش درآوردن چشم منتقدان بهخصوص دموکراتها بود. اما آیا قطریها هم با این هدیه عجیب و غریب، قرار بود چشم کسی را در بیاورند؟ آیا میشود هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری را رشوهای به ترامپ برای گرفتن امتیازات سیاسی و اقتصادی به حساب آورد؟
محتاط باش!
اینکه ترامپ در تازهترین سخنرانیاش و در مراسم شام هیئت مدیره «مرکز کندی» با افتخار از دستاوردهای سفرش به خاورمیانه گفت و مدعی شد: «۱/۵ تریلیون دلار سرمایه را به آمریکا برگرداندم» قطعاً دخلی به ماجرای هواپیمای سوپرلوکس اهدایی قطریها ندارد. نخست اینکه جامبوجت اهدایی به ترامپ که البته خیلی هم سروصدا کرد و رئیسجمهور آمریکا کلی بابتش پز داد، در بهترین حالت ۴۰۰ میلیون دلار میارزد و این در مقایسه با رقم ۱/۵ تریلیون دلار اصلاً به حساب نمیآید. بخش دوم ماجرا این است که ترامپ دوست دارد ماجرا را کاملاً شخصی حساب کرده و وانمود کند قطریها به خاطر علاقه به او دارند حاتمبخشی میکنند. سوم و جالب اینکه داستان اهدای پرسروصدای بوئینگ قطری ظاهراً پشتپردههای جالبتری از خود ماجرا دارد که ترامپ تا امروز اشارهای به آنها نکرده بود. اشارهای نکرده بود به کنار، بلکه در شبکههای اجتماعی و صفحات شخصیاش با افتخار اعلام کرده بود این بوئینگ۷۴۷ یک هدیه رایگان است و جایگزین موقت «ایرفورس وان» یا همان هواپیمای ویژه رئیسجمهور آمریکا میشود و بعدها هم به کتابخانه ریاستجمهوری اهدا خواهد شد. این تقریباً خالیبندی ترامپ، همان زمان واکنش رهبران جمهوریخواه و دموکرات را به دنبال داشت و آنها گفتند رئیسجمهور آمریکا باید در پذیرش رشوه محتاط باشد!
روغن ریخته قطریها
حالا شبکه خبری «سیانان» اطلاعات تازهای را در این باره منتشر کرده است. داستان هم از این قرار است که شرکت بوئینگ همان اوایل روی کار آمدن ترامپ اعلام کرده تا سال۲۰۲۷ قادر به تحویل قطعات جایگزین برای جتهای قدیمی ریاست جمهوری نخواهد بود. بنابراین دفتر نظامی کاخ سفید که بر سفرهای ریاست جمهوری نظارت دارد با بوئینگ و وزارت دفاع همکاری کرد تا فهرستی از تمام مدلهای سالم۷۴۷ موجود در جهان که به فروش گذاشته شده و میتوانند موقتاً جایگزین هواپیمای ریاست جمهوری شوند تهیه کند. این یعنی هواپیمای جنجالی و به قول ترامپ هدیه دادهشده هم از قبل در فهرست هشت هواپیمای سوپرلوکس قابل فروش بوده و دولت ترامپ نیز همان زمان با مقامات قطری در مورد خرید آن تماس گرفته است. بعد هم «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه در غرب دستور گرفته تا مذاکرات با مقامات قطری را شروع کند. بهخصوص اینکه ترامپ با این مقامها آشنایی قبلی داشته و «صندوق ثروت ملی قطر» در سال ۲۰۲۳ او را از یک معامله املاک و مستغلات شکست خورده در شهر نیویورک نجات داده بود. قطریها موافقت کرده بودند هواپیمای مورد نظر را به فلوریدا بفرستند تا ترامپ که در اقامتگاه خود بود، بتواند آن را از نزدیک ببیند. نکته جالب اینکه نیویورک تایمز هم در گزارشی نوشته بود این هشت هواپیما در فهرست فروش هستند و هنوز مشتری برای آنها پیدا نشده؛ زیرا کاربرد تجاری ندارند، تهیه قطعات آنها به دلیل توقف خط تولید بسیار زمانبر است، هزینههای نگهداری بسیار بالاست و برای شرکتهای بزرگ هواپیمایی صرف نمیکند آنها را بخرند. یعنی این طور به نظر میرسد هواپیمای قطری روی دست قطریها باد کرده، طوری که آخرش تصمیم گرفتهاند روغن ریخته را نذر ترامپ کنند!
تغییر جهت یک معامله
سیانان میگوید: حالا معلوم نیست چطور و چه زمانی گفتوگو میان قطریها و آمریکاییها از خرید جت لوکس به پذیرش یک هدیه دولتی تغییر جهت داده است! یکی از مقامات ارشد کاخ سفید هم روزهای گذشته ادعا کرد ایده اولیه، اجاره این هواپیما بود؛ اما این خود قطریها بودند که گزینه واگذاری جت را بهعنوان یک هدیه بالقوه مطرح کردند.
نخستوزیر قطر هم در این باره گفت: «این یک معامله بسیار ساده بین دولتهاست و این موضوع هنوز در دست بررسی قانونی است... البته اگر این معامله، غیرقانونی تشخیص داده شود، این پیشنهاد پس گرفته خواهد شد».
با وجود این سخنان نخستوزیر، اما کاخ سفید هنوز بر ادعای خود مبنی بر دریافت رایگان هواپیمای جدید از قطر تأکید میکرد.
«رند پال» سناتور جمهوریخواه هم به فاکسنیوز گفته: «ماده دوم قانون اساسی در مورد اینکه رئیسجمهور نمیتواند از رهبران خارجی حقوق یا هدیه بگیرد، صحبت میکند، ما در مورد سفر با این هواپیما صحبت نمیکنیم؛ ما در مورد کل هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری صحبت میکنیم... من فکر میکنم این هدیه با مشکلات قانونیای که دارد مناسب رئیسجمهور آمریکا نیست».
نشریه دیلی میل هم درباره منع قانونی این هدیه نوشته: «قانون اساسی ایالات متحده تصریح میکند رئیسجمهور نباید هیچ هدیه، مقرری، مقام یا عنوانی از هر نوع را بدون رضایت کنگره بپذیرد».
اما ترامپ که از سال۲۰۱۸ و دوره قبلی ریاست جمهوریاش سفارش هواپیمای بوئینگ جدید را برای کاخ سفید داده و با گذشت هفت سال هنوز درخواست و سفارشش به جایی نرسیده طبق معمول به منتقدانش حمله کرد، از خجالت دموکراتها درآمد و در شبکههای اجتماعی نوشت: «این واقعیت که وزارت دفاع به طور موقت و در یک معامله بسیار عمومی و شفاف، یک هواپیمای ۷۴۷ را به صورت رایگان برای جایگزینی ایر فورس وان ۴۰ساله دریافت میکند، آنقدر دموکراتهای متقلب را آزار میدهد که اصرار دارند ما برای این هواپیما، با بالاترین قیمت، پول بپردازیم... این کار را که هرکسی میتواند انجام دهد... دموکراتها بازندههای درجه یک جهانی هستند!».