گروه پ.ک.ک از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی اقدام‌های مسلحانه و تجزیه‌طلبانه را علیه امنیت ملی و تمامیت سرزمینی ایران آغاز کرد. در راستای همین اقدام‌ها، حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) در سال ۲۰۰۴ به عنوان شاخه پ.ک.ک در کردستان ایران تأسیس شد. این در حالی است که همواره حمایت‌ها و ردپای دولت‌های فرامنطقه‌ای همچون آمریکا در تحریک و تطمیع گروهک پژاک برای اقدام‌های ایذایی علیه ایران مشهود بوده است. در چنین شرایطی با انحلال رسمی تشکیلات پ.ک.ک می‌توان منتظر تضعیف و کمرنگ شدن یا حتی پایان حیات پژاک در ایران بود و همین شاید به عنوان اثر مستقیم انحلال پ.ک.ک بر ایران باشد. از سوی دیگر، انحلال گروه تجزیه‌طلب پ.ک.ک و زیرشاخه‌های منطقه‌ای آن می‌تواند روند خلع سلاح سایر گروهک‌های تجزیه‌طلب کرد را در سایر نقاط همچون اقلیم کردستان هموار کند.
اعلام نگرانی عبدالله اوجالان در سال‌های اخیر نیز مؤید همین موضوع است؛ چنان که او پیش از این در یک موضع‌گیری نسبت به خروج نیروهای پ.ک.ک از ترکیه و رهسپار شدن به سوی اقلیم کردستان هشدار داده و گفته بود باید واکنش مناسبی در قبال اقدام‌های احتمالی ایران در نظر گرفته شود. پژاک و یگان‌های مدافع خلق یا ی‌پ‌گ (شاخه نظامی کردهای سوریه) وابستگی‌های ایدئولوژیکی و تشکیلاتی با پ.ک.ک دارند و هر گونه تغییر در رویه و راهبرد آن‌ها می‌تواند تحولات بزرگ منطقه‌ای را رقم بزند.
جام زهر اوجالان؛ بستری برای تقویت موقعیت ترکیه
اما از سوی دیگر یکی از احتمالات این است رقابت منطقه‌ای ترکیه با ایران و مذاکرات دولت اردوغان با اوجالان می‌تواند توافق‌های پیدا و پنهانی در رابطه با ایران و با هدف تضعیف کشورمان و تقویت جایگاه ترکیه در منطقه از طریق برگ برنده‌ای به نام پژاک در بر داشته باشد. چنان که بلومبرگ نیز در گزارشی به بررسی پیامدهای ژئوپلیتیکی انحلال پ.ک.ک پرداخته و تصریح می‌کند: این تحول می‌تواند موقعیت ترکیه را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای در حال صعود، تقویت کند. همچنین با انحلال پ.ک.ک این چالش هم پیش می‌آید که نیروهای وابسته به آن جذب سایر گروهک‌ها شوند و به اقدام‌های بی‌ثبات کننده و تجزیه‌طلبانه خود در مناطق کردنشین ادامه دهند.
چندی پیش؛ قدرت احمدیان، تحلیلگر مسائل منطقه‌ای نیز در تحلیلی خروج از مرحله جنگ مسلحانه را به منزله جام زهری برای پ.ک.ک دانسته و می‌نویسد: «جام زهر اوجالان در کنار حذف بشار اسد قطعاً زمینه را برای تقویت و گسترش نفوذ دولت ترکیه و محدودسازی قدرت ایران فراهم می‌کند. جام زهر اوجالان از جهت استراتژیک خبر خوبی برای ایران نیست، مگر آنکه با نوآوری و تغییر برخی رویه‌ها در سطوح بین‌المللی؛ دستور کارها و گزینه‌های جدیدی را به منوی رستوران منطقه افزود. بی‌تردید یکی از این گزینه‌ها حل و فصل مسائل ما با ایالات متحده، توسعه روابط با اعراب منطقه و ایجاد یک رابطه متوازن منطقه‌ای و بین‌المللی است».
خطر حمایت آمریکا و دولت‌های غربی از تجزیه‌طلبان
در همین زمینه، سیدعلی قائم مقامی در گفت‌وگو با قدس تصریح می‌کند: انحلال پ.ک.ک تحت نظر سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی انجام خواهد شد. البته در این فرایند ۳هزار و ۵۰۰ عضو پ.ک.ک به ترکیه باز خواهند گشت. همچنین ۳۰۰ نفر از کادر رهبری گروهک نیز نباید در سوریه، ترکیه، عراق و ایران مستقر باشند و به مکان دیگری تبعید خواهند شد. گرچه اردوغان اعلام کرده باید تمامی شاخه‌های پ.ک.ک در عراق، سوریه، ترکیه و ایران منحل شوند اما این موضوع چندان امکان‌پذیر نیست. آن هم به این دلیل است که بخش‌هایی از خاک سوریه در شمال شرق آن تحت اشغال آمریکا، نیروهای دموکراتیک سوری و یگان‌های مدافع خلق دموکراتیک قرار دارد و آن‌ها به ایدئولوژی اوجالان وابسته هستند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید: انحلال و پاک‌سازی احزاب تجزیه‌طلب به ویژه گروه‌های تجزیه‌طلب کرد در ایران، عراق، سوریه و ترکیه اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند همکاری منطقه‌ای را تقویت کند. با انحلال تجزیه‌طلبان به نوعی مرزهای آزاد و اتحاد منطقه‌ای در این چهار کشور ایجاد می‌شود. البته از سوی دیگر این موضوع می‌تواند عامل تهدید هم باشد، به ویژه در شرایطی که آمریکا و کشورهای غربی درصدد حمایت از این‌ها باشند. همچنین گفته می‌شود بیش از ۶۰ درصد اعضای پژاک ایرانی نبوده و عمدتاً جزو نیروهای وابسته به کردهای ترکیه، سوریه و عراق هستند و در نتیجه ایران نفوذ چندانی بر آن ندارد. البته ترکیه قادر نیست از پژاک به عنوان اهرمی برای مقابله با ایران استفاده کند. شاید بخش‌هایی از دولت پنهان ترکیه درصدد باشند از پژاک بهره‌برداری کنند اما حزب دموکرات کردستان ایران و حزب زحمتکشان کومله در شمال عراق قرار دارند.
قائم مقامی می‌افزاید: همچنین همان طور که گفته می‌شود حزب زحمتکشان کومله ۷۰ درصد نیروهای خود را از مرزهای ایران دور کرده اما همچنان به موجودیت خود در کردستان عراق ادامه می‌دهد. یا حتی حزب آزادی کردستان که جزو سازمان‌های تروریستی تجزیه‌طلب بوده و علیه ایران مبارزه می‌کنند، می‌توانند به عنوان مجری اوامر آمریکا یا سرویس‌های اطلاعاتی منطقه فعالیت کنند. در چنین شرایطی، همچنان خطر اقدام‌های تروریستی و تجزیه‌طلبی برای ایران وجود دارد. در نتیجه، این وضعیت نیازمند هوشیاری مقامات ایران و رصد دقیق تحرکات تجزیه‌طلبان و حامیان آن‌هاست.
انتهای پیام/