به گزارش قدس آنلاین، قیصر امین‌پور در ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ در روستای گُتوَند (شهرستان امروزی، که آن زمان از توابع شهرستان شوشتر محسوب می‌شد) به دنیا آمد. دوره راهنمایی و متوسطه را در مدرسه راهنمایی دکتر معین و آیت‌الله طالقانی در دزفول گذراند و در سال ۱۳۵۷ در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد، ولی پس از مدتی از تحصیل در این رشته انصراف داد. امین‌پور، در سال ۱۳۶۳ بار دیگر، اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۱۳۷۶ از پایان‌نامه دکترای خود با راهنمایی محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع کرد. او در سال ۱۳۵۸، به همراه سید حسن حسینی از جمله شاعرانی بود که در شکل‌گیری و استمرار فعالیت‌های واحد شعر حوزه هنری تا سال ۱۳۶۶ تأثیرگذار بود. وی طی این دوران؛ مسئولیت صفحه شعر هفته‌نامه سروش را بر عهده داشت و اولین مجموعه شعر خود را در سال ۱۳۶۳ منتشر کرد.
ازدواج
قیصر امین پور در سال ۱۳۶۸ هنگام سپری کردن آخر دوره کارشناسی خود با هم دانشگاهی‌اش، زیبا اشراقی ازدواج کرد که ثمره این زندگی یک دختر است. زیبا اشراقی در سال ۱۳۹۶، کتاب "این ترانه بوی نان نمی‌دهد: سبک‌شناسی ترانه‌های قیصر امین پور" را نوشت و منتشر کرد.
ویژگی اشعار
سادگی و روانی زبان، مضمون‌یابی، نکته‌پردازی، زبان امروزی و مردمی بودن از جمله مهم‌ترین مختصات شعر قیصر امین‌پور هستند که او را از سایر شاعران بعد از انقلاب متمایز کرده است. او سعی کرده است با استفاده از لغات معمول و اصطلاحات رایج، به بیان احساسات و اندیشه خود بپردازد و از میان این کلمات ساده نگاهی تازه به اتفاقات دنیای پیرامونش بیندازد.
از ویژگی‌های دیگر شعر قیصر، آراسته بودن به صنعت بدیعی تکرار است که بررسی مبانی این صنعت در سروده‌های او ما را با جهان ذهنی و رویکرد فکری وی آشنا می‌سازد. از مبانی تکرار در سروده‌های استاد احساسات درونی به ویژه حسن نوستالژیکی است. تکرار برآمده از این احساس در پایان عبارات شعری امین پور، نمود برجسته‌تری دارد. واژگان یا عبارت‌های تکراری برآمده از حس نوستالژیکی در اشعار قیصر نوعی حالت تعلیق و انتظار را برای مخاطب به همراه دارد که مخاطب از آن حال تعلیق، لذتی می‌برد و آن حالت موجب جلوه نمایی و ماندگار شدن شعر در ذهن مخاطب می‌شود. از دیگر مبانی تکرار در اشعار امین پور، تاثیرپذیری از عناصر تکرارآفرین و مکرر در طبیعت است. شعرهای وی از جنبه بلاغی ارزش فراوانی دارد و بر ظرفیت‌ها و توانمندی زبان فارسی افزوده است.
آثار
از آثارگران‌بهای این استاد ماندگار ادبیات، می‌توان به «تنفس صبح» (نخستین کتاب منتشر شده مرحوم قیصر امین‌پور به شمار می‌رود که به اذعان بسیاری از اهل فرهنگ و ادب، حضور شاعری تازه نفس بود که غزل، دوبیتی و رباعی می‌گفت اما حرفش از جنس زمان بود)، مجموعه او «در کوچه آفتاب» (دفتری از رباعی و دوبیتی) و «تنفس صبح» (تعدادی از غزل‌ها و شعرهای سپید او را در بر می‌گرفت) اشاره کرد.
امین‌پور هم از حیث جوهره شعری و هم به لحاظ دانش شعری در جایگاهی ممتاز و متفاوت ایستاده است «آینه‌های ناگهان» بازتابی از آغاز تحول کیفی و کمی در قلم امین‌پور است. «آینه‌های ناگهان» شامل دو دفتر مستقل و درمجموع دارای هفتاد قطعه شعر با مضامین و قالب‌های مختلف است.
گل‌ها همه آفتابگردان‌اند، طوفان در پرانتز، منظومه ظهر روز دهم، مثل چشمه مثل رود، بی‌بال پریدن، به قول پرستو، دستور زبان عشق از دیگر آثار این شاعر نامی معاصر است.
البته ناگفته نماند که قیصر امین‌پور در زمینه شعر کودک و نوجوان و نثر ادبی نیز فعالیتی جدی داشت و برخی از اشعار او در کتاب‌های درسی کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است. او از پیشگامان شعر کودک و نوجوان است و اشعار زیبا، ساده و خوش‌آهنگش، خاطرات دلنشین کودکی را زنده می‌کنند و ابیات معروف و فراموش‌ناشدنی سروده‌ی او در اذهان بسیاری از مردم ماندگار شده است. زبان عامیانه، سادگی و روانی اشعار قیصر امین‌پور، در کنار استفاده از مضامین عمیق عرفانی و اجتماعی بر ارزش و اهمیت شعر او افزوده است.
تاثیر شعر قیصر در شاعران پس از او
علی‌محمد مودب در گفت‌وگویی درباره تاثیر شعر قیصر می‌گوید: همین بچه‌هایی که الان شعرهای‌شان مطرح است از آقای سیار بگیر تا بچه‌هایی که در شهرستان‌ها هستند رنگ و بوی قیصر را دارند حتی من رباعی قیصروار دیدم که بچه‌ها دارند خیلی جدی کار می‌کنند. آقای محمدحسین نعمتی، نیمایی بعد از قیصر انرژی تازه‌ای گرفته و بچه‌ها دارند بسیار این نوعی شعر می‌گویند. این خیلی جالب است. چرا آدم‌های دیگر این اقبال را پیدا نکردند. اینها بازمی‌گردد به جوهری که در شخصیت یک آدم هست. یعنی مجموعه ویژگی‌های شخصیتی یک انسان هست از فکرش، از توانمندی ادبی‌اش و عواطفش که بالاخره راهشان بیشتر رهرو دارد. آخرین دیدار ما در خانه هنرمندان بود و ایشان تاکید می‌کرد هماهنگ کنید و به قول معروف با خانواده بیایید طرف ما! و من طبق معمول می‌گفتم زحمت می‌شود و ایشان تاکید می‌کردند که نه بیایید، عمرها وفا ندارد و... .
آثار اجرا شده
مجموعه ای از آثار قیصر امین پور توسط افراد مختلفی در موسیقی کشور خوانده شده است که علیرضا افتخاری نمونه‌ای از این افراد هستند که در آلبوم نیلوفرانه خود اشعاری از او را خوانده است که این مجموعه پرفروش‌ترین آلبوم موسیقی سنتی تاریخ ایران است. تصنیف‌های نیلوفرانه، کوی بی‌نشان، حکایت دل و بهشت یاد قطعاتی است که در این آلبوم از اشعار قیصر امین‌پور ساخته شده‌است. قطعه شبان عاشق که در آلبوم «شبان عاشق» به خوانندگی علیرضا افتخاری در سال ۱۳۷۹ منتشر شده‌است و آهنگسازی این قطعه را عباس خوشدل بر عهده داشته‌است. همچنین اثر «تنها تو می‌مانی» که در سال ۱۳۸۷ و در آلبوم «تنها تو می‌مانی» منتشر شده‌است که علیرضا افتخاری، خواننده و امیر رحیمی‌آذر و علی خشتی‌نژاد آهنگسازان این قطعه هستند.
غزل «سربلند» از سروده‌های شناخته شده قیصر امین‌پور توسط ناصر عبداللهی در آلبوم دوستت دارم به آهنگسازی او و تنظیم بهنام ابطحی اجرا شده‌است. همچنین آهنگ بوی ماه مهر که به‌دست ناصر چشم‌آذر آهنگسازی شده و گروه کر کودکان آن را به اجرا درآورده و از جمله ترانه‌های کودکانه امین‌پور است که با استقبال بسیاری مواجه شده‌است.
قطعه محلی بختیاری سوز قصیلی اجرای غزلی محلی از قیصر امین‌پور، به آهنگسازی امید نیلدار و خوانندگی مجتبی الیاسی است.
آهنگ بوی بارون در سال ۱۳۸۱ در آلبوم «نون‌ودلقک» محمد اصفهانی منتشر شد. آهنگساز این قطعه همایون خرم، و تنظیم‌کننده آن بهروز صفاریان است. البته ترانه به یادت از آلبوم «فاصله» محمد اصفهانی نیز که از اشعار قیصر بوده، در سال ۱۳۷۹ تولید شده و آهنگسازی و تنظیم آن بر عهده علیرضا کهن‌دیری بوده‌است.
حسام‌الدین سراج در سال ۱۳۸۷ و اندکی پس از درگذشت قیصر امین‌پور، در آلبوم «گریه بی‌بهانه»، چند غزل از او را به آواز خواند و در سال ۱۳۹۴ نیز در آلبوم «لب‌خوانی باران» به اجرای آثار او ادامه داد. ترانه «لاله پرپر» نیز که در زمان حیات قیصر تولید شده بود در آلبوم «باغ ارغوان» او منتشر شده‌است.
قطعه حرف آخر در سال ۱۳۹۱ در آلبوم «خاطرات مبهم» رضا یزدانی، با آهنگسازی کارن همایونفر منتشر شده‌است.
آلبوم «آبروی آب» به آهنگسازی «شاهین شهبازی» و صدای «بامداد (مرتضی) فلاحتی» در سال ۱۳۹۰ از دیگر آثاری‌ست که پس از مرگ شاعر با محوریت اشعار وی ساخته شد. در این آلبوم عناوین همه آهنگ‌ها از جمله نشانی، آبروی آب، غزل شرقی، عاشقی را رعایت کنیم، معنی جمال، دستور زبان عشق، اگر دل دلیل است و عهد آدم برگرفته از اشعار و غرل‌های قیصر امین‌پور است.
آهنگ لبخند صبح با صدای محمد معتمدی و آهنگسازی هادی آرزم که در آلبوم «آبروی آب» و با صدای بامداد فلاحتی نیز خوانده شده‌است از دیگر اجراهای اشعار امین‌پور است که به صورت تصنیف ارکسترال در دستگاه ماهور ساخته شده‌است.
افتخارات
از جوایز و افتخارات این استاد دانشگاه می‌توان به دریافت جایزه ویژه نیما یوشیج موسوم به مرغ آمین بلورین از مؤسسه گسترش هنر، برگزیده شدن به عنوان یکی از شاعران برتر دفاع مقدس در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد. انتخاب به عنوان چهره‌ماندگار زبان و ادبیات فارسی در اولین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ از افتخارات دیگر این بزرگوار به شمار می‌آید.
تدریس در دانشگاه و عضویت در فرهنگستان
امین‌پور، تدریس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ و در دانشگاه الزهرا آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۶۹ در دانشگاه تهران مشغول تدریس شد. وی همچنین در سال ۱۳۶۸ موفق به کسب جایزه نیما یوشیج، موسوم به مرغ آمین بلورین شد. او در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شد.
درگذشت
وی پس از تصادفی که در سال ۱۳۷۸ داشت، همواره از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد و دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوند کلیه را پشت سر گذاشته بود. امین‌پور نهایتاً حدود ساعت ۳ بامداد روز سه‌شنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ بر اثر بیماری کلیه و قلب در بیمارستان دی تهران درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبره شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.
پس از درگذشت وی، میدان شهرداری منطقه ۲ واقع در محله سعادت آباد تهران به نام قیصر امین‌پور نامگذاری شد. بعد از حذف میدان در سال ۱۳۹۷ (تبدیل به ۴راه)، بلوار جنوبی منتهی به میدان که پیشتر «شهرداری» نام داشت به بلوار «قیصر امین‌پور» تغییر نام یافت.
در نظر رهبری
سید علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب نیز در پیام تسلیت درگذشت او نوشت: «با اندوه و دریغ، خبر تلخ درگذشت شاعر فرزانه انقلاب دکتر قیصر امین‌پور را دریافت کردم. از دست دادن او برای اینجانب و برای همه اصحاب شعر و ادب، خسارت بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قله‌های این هنر بزرگ پیش می‌رفت... او و دوستانش نخستین رویش‌های زیبا و مبارک انقلاب در عرصه شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست.»