زهره آقایانی/ برترینها: چند روزی است که تعطیلات نوروزی به پایان رسیده و پرونده سفرها نیز بسته شده است. امسال هم، به رسم هر ساله، مردم از چند روز قبل از عید، بار سفر بسته و هر خانواده مقصدی را برای گذران تعطیلات انتخاب کردند، به‌طوری که نوروز امسال نوار شمالی و مرکزی کشور و شهرهای ساحلی جنوب، میزبان انبوهی از مسافران از شهرهای مختلف بودند.
آن‌طور که سید مصطفی فاطمی، دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر می‌گوید «از ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین‌ماه امسال، ۳۶ میلیون و ۵۱۹ هزار و ۶۷۱ نفر سفر رفتند. بیشترین سفرها در مازندران، گیلان، خراسان رضوی، تهران و اصفهان انجام شده است.»
اما دورنمای این حجم از رفت و آمدها، مناظری ناخوش‌آیند و حتا ناامید کننده است! با پایان تعطیلات آنچه بجا مانده، کوهی از زباله است که شاید تا سال‌ها نتوان چهره طبیعت را بازیابی کرد. آلودگی تصویری در بعضی از شهرها تا آنجاست که انگار طبیعت در بین زباله‌ها دفن شده است. گویی نوروز امسال گردشگران پرکارتر بوده‌اند! به گفته محمد جهانشاهی دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی و گردشگری سبز وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی «در تعطیلات نوروزی شاهد افزایش ۲ تا ۵ برابری تولید زباله در بسیاری از مقاصد گردشگری کشور هستیم. به طور مثال سرانه تولید روزانه زباله در مازندران در شرایط عادی، روزانه بین ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تن است. این آمار در تعطیلات نوروز به بیش از ۲۰ تن در روز یعنی ۷ برابر شرایط معمول می‌رسد». حالا تصور کنید گردشگرانی که بعد از تعطیلات، قصد عبور از این مناطق را دارند با چه مناظری روبرو خواهند شد؟!
اما باید دید این آمار درست است و گردشگران ایرانی در تولید زباله از دیگر کشورها پیشی گرفته‌اند؟ بخوبی می‌دانیم برخی همسایگان ایران در مقایسه با کشورمان، بسیار توریست‌پذیر‌تر بوده در نتیجه انتظار می‌رود که با مشکلات مختلفی در زمینه جمع‌آوری پس‌ماندهای گردشگران، مواجه باشند اما در واقعیت این‌طور نیست! حالا باید پرسید چرا در ایران هر سال بعد از دو هفته تعطیلات، شهرهای مختلف با بحران زباله روبرو هستند؟! این‌که مردم باید فرهنگ استفاده از طبیعت و محیط‌های گردشگری را بیاموزند و برای حفظ و نگهداری از این منابع طبیعی که بسیار هم محدود بوده، مسولیت‌پذیر باشند، در جای خود در خور بررسی است. اما فرق کشور ما با کشورهایی مثل ترکیه و برخی امیرنشینان جنوب در کجاست که در این کشورها تولید پسماند مسافران، حتا ایجاد فرصت اقتصادی می‌کند اما برای ایران بحران ؟!! در این باره امین صدرنژاد دبیر اتحادیه بازیافت می‌گوید «کشور ما یک کشور گردشگرپذیر نیست و قدرت خرید مردم روز به روز کاهش می‌یابد. بنابراین، از نظر تولید پسماند شرایط پیچیده‌ای نداریم. سرانه تولید پسماند در ترکیه دو برابر و در آلمان بالای دو و نیم برابر ایران است. مسئله اینجاست که همه کشورها پیش‌بینی این را می‌کنند که نقطه‌ای توریستی هستند؛ بنابراین، ممکن است تولید پسماندشان بالا برود و لذا برای مدیریت آن برنامه دارند. در ایران موضوعی که وجود دارد، این است که کسی درباره حضور گردشگر فکر نمی‌کند، بعد یکباره با بحران مواجه می‌شوند.» به گفته او «در ایران شهرداری به پسماند نگاه سرمایه‌ای دارد و می‌خواهد این سرمایه را به ثروت تبدیل کند. یک نهاد عمومی به جای دادن خدمات عمومی در برابر پولی که از شهروندان می‌گیرد، دنبال کاسبی در بازار افتاده است و به دنبال آن است که سودش را حداکثر و هزینه‌اش را حداقل کند.» و این‌گونه هر سال بعد از تعطیلات، باید ماتم دفن شدن طبیعت در زیر انبوهی از زباله‌ها را گرفت و این قصه سر دراز دارد ! شاید این‌بار نیز، مردم خود باید از طریق فرهنگ‌سازی و تشکیل کمپین‌های یاری‌رسان، به داد طبیعت بی‌زبان برسند چرا که انبوه زباله‌های موجود در شهرهای گردشگرپذیر، ممکن است خود زمینه شکل‌گیری هجمه‌ای علیه گردشگران را فراهم کند.