به گزارش بولتن نیوزطلاق انواع مختلفی دارد که شناخت آن‌ها برای افراد متقاضی جدایی ضروری است. از منظر درخواست‌کننده، طلاق می‌تواند از سوی مرد، زن یا به‌صورت توافقی باشد. همچنین، از نظر امکان رجوع، طلاق به دو دسته رجعی و بائن تقسیم می‌شود. طلاق رجعی به مرد اجازه بازگشت بدون عقد مجدد را می‌دهد، در حالی‌که طلاق بائن امکان رجوع را از بین می‌برد. در ادامه، انواع طلاق و ویژگی‌های آن‌ها به‌طور ساده بررسی خواهد شد.
طلاق از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است و برای افرادی‌که قصد دارند درخواست طلاق خود را مطرح کنند، شناخت این موارد ضروری خواهد بود؛ چرا که نوع درخواست طلاق می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روند قانونی و حقوقی آن داشته باشد. در ادامه، بررسی دقیق‌تری از انواع طلاق انجام خواهد شد؛ ابتدا از منظر درخواست‌کننده و سپس با توجه به امکان رجوع، تا بتوان نحوه اجرای هر یک را بهتر درک کرد.
بر اساس قوانین شرعی و حقوقی، حق طلاق به‌طور کلی در اختیار مرد قرار دارد. با این‌حال، در شرایط خاصی که قانون مشخص کرده است، زن نیز می‌تواند با ارائه دلایل و مستندات لازم، از دادگاه درخواست طلاق کند. این موارد معمولاً شامل شرایطی مانند عدم انجام تعهدات زوج، آزار و اذیت، یا موارد خاصی از عدم تفاهم شدید بین طرفین می‌شود. بنابراین، امکان درخواست طلاق برای هر دو طرف وجود دارد، اما نحوه بررسی و پذیرش آن بر اساس قوانین موجود متفاوت خواهد بود.
به‌همین دلیل، شناخت تفاوت‌ها و شرایط مرتبط با هر نوع طلاق برای کسانی‌که قصد جدایی دارند، اهمیت زیادی دارد. در ادامه، به بررسی انواع طلاق، از دیدگاه درخواست‌کننده، یعنی زن یا مرد، پرداخته می‌شود تا ابعاد قانونی و حقوقی هر یک روشن‌تر شود.
طلاق در گذشته حق قانونی مردان محسوب می‌شد، اما با تغییر قوانین، روند آن پیچیده‌تر شده است. اکنون مردان برای ثبت درخواست طلاق باید دادخواست رسمی ارائه دهند و در دادگاه دلایل خود را اثبات کنند. این دلایل می‌توانند شامل ناسازگاری، اختلافات شدید یا شرایط خاص باشند. در این حالت، دادگاه پس از بررسی مدارک تصمیم‌گیری می‌کند. همچنین، آگاهی از قوانین و تهیه مستندات مناسب نقش مهمی در تسهیل روند طلاق و جلوگیری از مشکلات احتمالی دارد.
زن، مانند مرد، حق درخواست طلاق دارد. به این‌صورت که، اگر در شرایط دشوار «عسر و حرج» قرار گیرد و ادامه زندگی برایش غیرقابل تحمل باشد، می‌تواند با ارائه مدارک کافی، از دادگاه تقاضای جدایی کند. برخی دلایل این درخواست شامل عدم پرداخت نفقه بیش از شش ماه، ترک زندگی بدون دلیل، غیبت طولانی‌مدت شوهر، بیماری‌های سخت، جنون، اعتیاد مخرب، سوءرفتار شدید، شغل نامناسب یا محکومیت طولانی‌مدت است. علاوه‌بر این، اگر زن هنگام عقد یا به‌صورت رسمی حق طلاق را از همسرش دریافت کرده باشد، می‌تواند بدون نیاز به اثبات شرایط خاص، درخواست طلاق را ارائه دهد.
طلاق توافقی زمانی رخ می‌دهد که زن و مرد به‌طور مشترک تصمیم به جدایی گرفته و بر اساس رضایت، فرآیند قانونی را طی می‌کنند. با وجود توافق، انجام مراحل قانونی ضروری است که شامل تنظیم توافق‌نامه، ثبت درخواست و مشاوره‌های دادگاهی می‌شود. همچنین، این فرآیند حقوقی تکلیف حضانت فرزندان، تقسیم دارایی‌ها و سایر مسائل مهم را پیش از اجرای طلاق مشخص می‌کند.
طلاق به‌طور کلی به دو دسته اصلی بائن و رجعی تقسیم می‌شود. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این دو نوع طلاق و ویژگی‌های حقوقی آن‌ها پرداخته‌ایم.
طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که در آن، مرد تا پایان مدت عده امکان بازگشت به زندگی مشترک را دارد، بدون اینکه نیازی به عقد مجدد باشد. واژه «رجع» نیز در لغت به‌معنای بازگشت است و این نوع طلاق به مرد اجازه می‌دهد که به اراده خود به همسرش رجوع کند. در این میان، زن نمی‌تواند مانع از رجوع مرد شود، چرا که در قوانین شرعی و حقوقی، این حق برای مرد در نظر گرفته شده است.
یکی از پرسش‌های رایج در مورد طلاق رجعی این است که چرا چنین حقی در قوانین پیش‌بینی شده است؟ در پاسخ باید گفت که در این دوره، زن موظف است عده طلاق را رعایت کند، به این معنا که بلافاصله پس از جدایی نمی‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند.
طلاق بائن نوعی جدایی است که با اجرای صیغه طلاق، رابطه زناشویی میان زوجین به‌طور کامل قطع می‌شود. در این نوع طلاق، امکان رجوع برای مرد وجود ندارد و در صورت تمایل به ادامه زندگی مشترک، باید عقد جدیدی میان زن و شوهر جاری شود. به‌عبارت دیگر، پس از وقوع طلاق بائن، زن و شوهر از قید ازدواج آزاد می‌شوند. مرد می‌تواند بدون مانع ازدواج مجدد داشته باشد، اما زن، در صورتی‌که مشمول عده طلاق باشد، باید این دوره را سپری کند و در ایام عده امکان ازدواج با فرد دیگری را نخواهد داشت.
از جمله آثار حقوقی طلاق بائن، تغییر وضعیت اقامت زن است؛ به‌طوری که پس از طلاق، اقامتگاه او دیگر تابع همسر سابقش نخواهد بود و اجازه سکونت در منزل شوهر را در ایام عده ندارد. علاوه‌بر این، زن در مدت عده، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود، مگر اینکه باردار باشد. همچنین، باقی‌ماندن نام خانوادگی شوهر برای زن، وابسته به رضایت مرد خواهد بود که می‌تواند در مورد آن تصمیم‌گیری کند. این نوع طلاق از نظر حقوقی و شرعی، تأثیرات خاصی بر وضعیت زوجین دارد که باید به آن توجه شود.
پس از تعریف مفهوم طلاق بائن، لازم است بررسی کنیم که این نوع طلاق در چه مواردی اعمال می‌شود. طبق ماده 1145 قانون مدنی، برخی شرایط وجود دارند که در صورت وقوع آن‌ها، طلاق از نوع بائن محسوب می‌شود. این موارد شامل چندین وضعیت حقوقی مشخص هستند که امکان رجوع در آن‌ها برای مرد وجود ندارد.
یکی از مصادیق طلاق بائن، طلاق زن یائسه است. زنانی که به سن یائسگی رسیده‌اند و دیگر قادر به باروری نیستند، در صورت جدایی از همسرشان، طلاق آن‌ها بائن خواهد بود.
اگر زن و مرد پیش از برقراری رابطه زناشویی تصمیم به جدایی بگیرند، این جدایی بائن تلقی شده و امکان رجوع در آن وجود نخواهد داشت. اما در صورتی‌که زوجین همبستر شده باشند، طلاق آن‌ها از نوع رجعی خواهد بود.
اگر زن و مرد سه بار ازدواج کنند و سه بار از هم جدا شوند، جدایی سوم به‌عنوان طلاق بائن شناخته می‌شود.
طلاق صغیره نیز از دیگر موارد طلاق بائن محسوب می‌شود. بر اساس قانون، ازدواج دختر نابالغ با اجازه ولی، در صورتی‌که با تشخیص دادگاه مصلحت داشته باشد، امکان‌پذیر است. در این حالت، اگر دختری که به سن بلوغ نرسیده است، طلاق بگیرد، این طلاق به‌عنوان بائن شناخته خواهد شد.
طلاق خلع و مبارات نیز از انواع طلاق بائن هستند. طلاق خلع زمانی اتفاق می‌افتد که زن از شوهر خود کراهت داشته و در مقابل دریافت مالی، رضایت همسر را برای طلاق جلب کند. طلاق مبارات نیز زمانی رخ می‌دهد که طرفین از یکدیگر کراهت داشته باشند و زن در مقابل مهریه یا مالی که ممکن است کمتر یا برابر با مهریه باشد، رضایت مرد را برای جدایی کسب کند.
∎