به گزارش خبرگزاری ایمنا، نظام رتبه‌بندی جهانی موضوعی تایمز در ویرایش ۲۰۲۵ خود که در سال ۲۰۲۴ میلادی منتشر شده نام ۸۱ موسسە ایرانی را در سیاهە مؤسسه‌های برتر جهان در زمینه‌های گوناگون علمی آورده است، نام این مؤسسه‌های ایرانی ۲۰۴ بار در زمینه‌های گوناگون علمی آمده است، در نمودار زیر روند سالانه شمار موضوع موسسە ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی موضوعی مؤسسە آموزش عالی تایمز گزارش شده است.
از ابتدای دوره ریاست‌جمهوری شهید سید ابراهیم رئیسی، دوازدهم مرداد ۱۴۰۰ تعداد موضوع و رشته‌ها از پوشش ۱۲۸ مورد به ۲۰۴ مورد افزایش افزایش پیدا کرد، این افزایش معادل ۷۶ واحد (یا بیش از ۵۹ درصد رشد نسبت به آستانه ۲۰۲۱) است که نشان‌دهنده روند صعودی و پویایی در عملکرد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی است. به عبارت دیگر به‌طور میانگین ۱۹ تا ۲۰ موضوع نوین در این سال به فهرست اضافه شده است.
رتبه‌بندی جهانی «مؤسسە آموزش عالی تایمز» مؤسسه‌های پیشرو جهان را در ۱۱ زمینە علمی، شامل هنر و علوم انسانی (شناسایی ۷۵۰ مؤسسە برتر)، اقتصاد و کسب‌وکار (شناسایی ۹۹۰ مؤسسە برتر)، علوم رایانه (شناسایی ۱۱۲۲ مؤسسۀ برتر) علوم تربیتی (شناسایی ۷۶۷ مؤسسۀ برتر) مهندسی و فناوری (شناسایی ۱۴۸۸ مؤسسە برتر)، حقوق (شناسایی ۳۸۹ مؤسسە برتر)، علوم زیستی (شناسایی ۱۱۴۳ مؤسسە برتر)، علوم پزشکی بالینی، پزشکی پایه و بهداشت (شناسایی ۱۱۵۰ مؤسسە برتر)، روانشناسی (شناسایی ۶۵۴ مؤسسە برتر)، علوم فیزیکی (شناسایی ۱۴۴۷ مؤسسە برتر)، علوم اجتماعی (شناسایی ۱۰۹۳ مؤسسە برتر) بر پایە پنج شاخص کیفیت پژوهش، درآمدهای صنعتی، چشم‌انداز جهانی، فضای پژوهش و آموزش و ۱۷ سنجه ارزیابی می‌کند. در زیر رتبه جهانی مؤسسه‌های ایرانی در زمینه‌های گوناگون علمی، امتیاز کل و امتیازشان در شاخصه ارزیابی این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.
دانشگاه‌های برتر همچون دانشگاه فردوسی مشهد، شهید بهشتی، اصفهان و تهران توانسته‌اند در حوزه‌های متعدد علمی جایگاه‌های بین‌المللی کسب کنند. این دستاوردها نتیجه سال‌ها سرمایه‌گذاری در پژوهش، افزایش بودجه‌های تحقیقاتی، تعاملات بین‌المللی و اجرای سیاست‌های توسعه‌ای همچون برنامه «چشم‌انداز ۱۴۰۴» است.
تایمز از شاخص‌های مختلفی همچون کیفیت پژوهش، درآمدهای صنعتی، فضای پژوهشی و شاخص نگاه جهانی استفاده می‌کند. در میان این شاخص‌ها، «شمار موضوع»، یعنی تعداد شاخه‌های علمی که هر دانشگاه در آن به رتبه‌بندی‌های بین‌المللی دست پیدا کرده است، اهمیت ویژه‌ای دارد. دانشگاه‌هایی که در این شاخص اعداد بالاتری نشان می‌دهند، به‌عنوان نمادهایی از توانمندی پژوهشی چندجانبه، تولید دانش نوین و مشارکت قوی در رقابت‌های علمی جهانی شناخته می‌شوند، به‌عنوان نمونه دانشگاه‌هایی همچون فردوسی مشهد، شهید بهشتی و اصفهان هر کدام با داشتن ۹ شاخه در رتبه‌بندی‌های معتبر، از پیشگامان پژوهشی کشور به شمار می‌آیند، در حالی که دانشگاه تهران، با داشتن هشت شاخه، نشان‌دهنده یک عملکرد پژوهشی قابل توجه و همگام با روند جهانی است.
مطالعات و گزارش‌های منتشر شده توسط منابع بین‌المللی نظیر Times Higher Education و QS World University Rankings همواره بر اهمیت توسعه پژوهش‌های بین‌رشته‌ای و افزایش ظرفیت‌های تحقیقاتی تأکید دارند؛ از این‌رو، داده‌های سیستم می‌توانند به‌عنوان الگویی برای تدوین سیاست‌های بلندمدت آموزشی و پژوهشی در ایران مورد استفاده قرار گیرند.
با نگاهی دقیق به داده‌های ارائه‌شده، مشخص می‌شود که دانشگاه‌های فردوسی مشهد، شهید بهشتی و اصفهان با داشتن ۹ شاخه علمی در صدر فهرست قرار دارند. دانشگاه فردوسی مشهد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز علمی کشور، در حوزه‌های متنوعی از مهندسی و علوم پزشکی و حتی علوم انسانی توانسته با سهم قابل توجهی در پژوهش‌های بین‌المللی بدرخشد.
دانشگاه شهید بهشتی نیز با تمرکز بر علوم پایه و مهندسی، نقش مهمی در توسعه فناوری‌های نوین و انتقال تکنولوژی داشته و دانشگاه اصفهان با ترکیب سنت و مدرنیته در پژوهش‌های فنی و مهندسی، الگویی برای دانشگاه‌های منطقه محسوب می‌شود. دانشگاه تهران به‌عنوان پایتخت علم و دانش ایران و نماد اعتبار علمی، با داشتن هشت شاخه در رتبه‌بندی‌های جهانی، علاوه‌بر ارائه پژوهش‌های بنیادی، در حوزه‌های علوم انسانی نیز فعالیت‌های قابل توجهی دارد.
این دانشگاه‌های برتر با تلفیق تجربه، تجهیزات پیشرفته، نیروی انسانی مجرب و تعامل با مراکز بین‌المللی، نه‌تنها دستاوردهای علمی خود را بهبود داده‌اند، بلکه توانسته‌اند زمینه‌های رشد اقتصادی و انتقال فناوری را برای سایر دانشگاه‌ها فراهم آورند، این دستاوردها هم‌زمان با افتخار ملی و توجه جهانی به پژوهش‌های ایرانی، فرصتی استراتژیک برای بهبود نظام آموزش عالی محسوب می‌شود.
عوامل کلیدی موفقیت در این رتبه‌بندی شامل افزایش تأسیس پژوهشکده‌های تخصصی وزارت علوم و توسعه زیرساخت‌های مدرن است که نتایج مثبتی را در زمینه کیفیت پژوهش به همراه داشته است. از سوی دیگر، تعامل و همکاری‌های علمی با دانشگاه‌های برتر جهان موجب انتقال تجربیات و فناوری‌های نوین به داخل کشور شده است، اما در کنار این موفقیت‌ها، چالش‌هایی همچون تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های دسترسی به تجهیزات پیشرفته وجود دارد که می‌تواند روند بهبود کیفیت پژوهش‌ها را مختل کند.
دانشگاه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی تایمز از نظر شاخص‌های کلیدی همچون آموزش، پژوهش، کیفیت پژوهش، ارتباط با صنعت و چشم‌انداز بین‌المللی است، داده‌های موجود بر این نکته دلالت می‌کنند که بخش فضای پژوهشی دانشگاه‌ها از دیگر شاخص‌ها برجسته‌تر بوده و نشان از تمرکز دانشگاه‌ها بر ارتقای توانمندی‌های پژوهشی دارد.
از سوی دیگر، امتیاز در شاخص چشم‌انداز بین‌المللی بیانگر نیاز به گسترش تعاملات و همکاری‌های بین‌المللی برای تقویت حضور جهانی دانشگاه‌ها است، بعضی از دانشگاه‌ها در شاخص‌های صنعتی عملکرد بهتری نشان داده‌اند که از توانمندی‌های آنان در جذب درآمد پژوهشی از صنعت خبر می‌دهد.
شباهت نسبی امتیاز کلی دانشگاه‌ها حاکی از رقابت فشرده در سطح داخلی و تلاش برای بهبود مداوم است، به‌طور کلی دانشگاه‌های تهران، اصفهان، فردوسی مشهد، شهید بهشتی و علامه طباطبایی در مسیری رو به رشد و متعادل از نظر علمی و آموزشی قرار دارند و برای تثبیت جایگاه بین‌المللی خود، نیازمند توجه ویژه به حوزه‌های کم‌تر توسعه‌یافته همچون چشم‌انداز جهانی هستند.
به‌عنوان نمونه دانشگاه اصفهان با روند روبه رشد خود توانسته در رشته‌های علوم انسانی و هنر جایگاه خوبی در بین مؤسسات بین‌المللی کسب کند. همچنین دانشگاه‌های ایران توانسته‌اند در رتبه‌بندی‌های معتبر علمی همچون QS و THE نیز پیشرو باشند.
این دستاوردها نتیجه تلاش‌های متمرکز این دانشگاه‌ها در تقویت پژوهش‌های کاربردی، توسعه برنامه‌های درسی نوین و همکاری‌های بین‌المللی است، به‌عنوان نمونه دانشکده علوم تربیتی فردوسی با افزایش ۴۰ درصدی در میزان مقالات منتشر شده در چهار سال گذشته و جذب اساتید ممتاز، رتبه ۵۰ برتر جهانی را در این حوزه کسب کرده است، همچنین دانشگاه خوارزمی با طراحی رشته‌های نوین همچون «فناوری آموزش» و استفاده از روش‌های نوین آموزشی، جایگاه خود را در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر منطقه تثبیت کرده است.
دانشگاه صنعتی شریف به‌عنوان پیشروترین دانشگاه ایران در حوزه علوم رایانه، در رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی همچون THE و Qهمچون هوش مصنوعی، امنیت سایبری و محاسبات ابری، همراه با همکاری‌های پژوهشی با مراکز معتبر بین‌المللی عملکرد برجسته‌ای دارد، نکته قابل‌توجه این است که چهار دانشگاه برتر ایران در این رتبه‌بندی (شامل صنعتی شریف، تهران، صنعتی امیرکبیر و خواجه نصیرالدین طوسی) همگی در استان تهران واقع شده‌اند، این تمرکز نشان‌دهنده جذب سرمایه‌های آموزشی، فناوری و نیروی متخصص در پایتخت است که به‌توسعه زیرساخت‌های پژوهشی و دسترسی به شبکه‌های علمی جهانی کمک کرده است، به‌عنوان نمونه دانشگاه تهران با آزمایشگاه‌های تخصصی «مرکز تحقیقات داده‌های بزرگ» و دانشگاه صنعتی امیرکبیر با پروژه‌های نوآورانه در رباتیک، جایگاه خود را تثبیت کرده‌اند، این دانشگاه‌ها با استفاده از تسهیلات پیشرفته و جذب دانشجویان ممتاز، نقش کلیدی در پیشرفت علوم رایانه‌ای کشور ایفا می‌کنند.
دانشگاه صنعتی شریف در رتبه مهندسی نیز در کشور رتبه اول ایران را دارد، نکته قابل توجه قرار گرفتن دانشگاه نوشیروانی بابل در ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا در علوم مهندسی است، همچنین دانشگاه تبریز در بین ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا در علوم مهندسی بالاتر از دانشگاه صنعتی اصفهان قرار گرفته است.
در رتبه‌بندی برترین دانشگاه‌های جهان از نگاه تایمز در ایران دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه تهران در بین ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا از بین ۱۱۴۳ دانشگاه قرار گرفتند.
در رتبه‌بندی علوم روانشناسی دانشگاه تهران بین ۵۰۰ دانشگاه برتر در بین ۶۵۴ دانشگاه و مؤسسه رتبه‌بندی شده در این لیست است.
در رتبه‌بندی علوم اجتماعی دانشگاه تهران در بازه ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه و مؤسسه برتر قرار گرفت و در این لیست شش دانشگاه دیگر از ایران نیز حضور دارند.
نکته قابل توجه در رتبه‌بندی علوم پزشکی قرار گرفتن دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در بازه ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا از نگاه تایمز و رتبه اول در ایران به همراه دانشگاه تهران است در این فهرست ۲۱ دانشگاه از ایران قرار گرفتند که کشور ایران ۱.۸ درصد از رتبه‌های این فهرست ۱۱۵۰ مؤسسه‌ای را به خود تخصیص داده است؛ در رتبه‌بندی علوم فیزیکی ۱۴۴۷ دانشگاه در این فهرست رتبه‌بندی شدند که دانشگاه تهران با قرار گرفتن در بین بازه ۳۰۱ تا ۴۰۰ بهترین رتبه را در بین ۱۱ دانشگاه‌های ایرانی در این فهرست دارند.
به گزارش ایمنا، در آخرین رتبه‌بندی تایمز سال ۲۰۲۵، ۸۴ دانشگاه ایرانی در این فهرست قرار گرفته‌اند که نشان‌دهنده افزایش تعداد دانشگاه‌های ایران نسبت به سال‌های گذشته است، دانشگاه صنعتی شریف با قرار گرفتن در بازه رتبه‌ای ۳۰۱-۳۵۰، رتبه نخست ملی را کسب کرده است پس از آن دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت در بازه رتبه‌ای ۴۰۰-۳۵۱ به‌صورت مشترک رتبه دوم کشوری را دارند، همچنین دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و تهران در بازه رتبه‌ای ۵۰۰-۴۰۱ رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده‌اند، این رتبه‌بندی بر اساس ۱۸ شاخص در پنج حوزه کلیدی شامل آموزش، محیط پژوهشی، کیفیت پژوهش، مشارکت صنعت و چشم‌انداز بین‌المللی انجام شده است.
دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز در این رتبه‌بندی حضوری پررنگ داشته‌اند؛ به ویژه دانشگاه‌های تهران و کرمانشاه که در بازه رتبه‌ای ۴۰۱-۵۰۰ قرار گرفته‌اند، رشد حضور دانشگاه‌های علوم پزشکی در چنین رتبه‌بندی‌هایی اهمیت پژوهش‌های بهداشتی و درمانی را برجسته می‌کند.
افزایش تعداد دانشگاه‌های ایرانی در این رتبه‌بندی بیانگر تلاش‌های مستمر در ارتقای کیفیت آموزش عالی و پژوهش در کشور است، این موفقیت‌ها نشان‌دهنده گسترش ارتباطات بین‌المللی دانشگاه‌های ایران و توانایی آن‌ها در رقابت با مؤسسات معتبر جهانی است، بهبود زیرساخت‌های پژوهشی، افزایش مشارکت صنعت در پژوهش‌ها و تمرکز بر تعاملات بین‌المللی از عوامل کلیدی این پیشرفت محسوب می‌شود.