شناسهٔ خبر: 72358479 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه شرق | لینک خبر

یک اتفاق تلخ؛

تقلیل زندگی به مهارت برای کودکان

گروه داوری لاک‌پشت پرنده در سیزدهمین دوره‌ی اهدای نشان‌ بیانیه‌ای دقیق درباره شرایط این روزهای کتاب کودک منتشر کردند.

صاحب‌خبر -

 به گزارش گروه رسانه‌ای  شرق؛ در بیانیه سیزدهمین  دوره اهدای نشان لاکپشت پرنده ، شرایط کنونی کتاب کودک و نوجوان ارزیابی شده است. در این بیانیه آمده است :    

گروه داوری لاک‌پشت پرنده در حالی سیزدهمین دوره‌  فعالیت خود را پشت سر می‌گذارد که برای دومین سال پیاپی، بیش‌تر کتاب‌هایمنتخبش نه تنها زاده‌ی خیال و قلم نویسندگان و تصویرگران ایرانیاست، بلکه موضوع آن‌ها نیز به ایران عزیز گره خورده است. تأمل در فرهنگ همه‌ی مردمانی که در ایران زندگی می‌کنند, گویی که بازتاب ایندوران پر از بیم و امید است. با این حال وضعیت کتاب کودک و نوجوان کشورمان همچنان با چالش‌هایی جدی روبه‌روست که نمی‌توان از آن‌ها چشم پوشید.

نخستین مشکل، تقلیل زندگی به مهارت در کتاب‌های کودکان، به‌ویژه برای خردسالان است. این رویکرد، با ترجیح آموزش بر یادگیری، به شکل‌گیری وضعیتی کمک کرده است که از آن می‌توانیم به «تورم آموزش» تعبیر کنیم که پیامدش حذف ادبیات از کتاب‌ها و انباشتن آن‌ها از متونی تکراری و غیرخلاقانه  و تحمیل این آثار به بازار نحیفکتاب کودک و نوجوان  است. این کتاب‌ها، فاقد عمق، خیال، رویا و مطالبه‌ی توسعه و  تغییر هستند و به جای پرورش تخیل و احساس کودکان، صرفاً به انتقال مفاهیم محدود و کلیشه‌ای بسنده می‌کنند. این روند، لذت خواندن را کم‌رنگ کرده و فاصله‌ی کودکان را با دنیای ادبیات و در نتیجه رویا بیش‌تر می‌کند.

 دومین مشکل، افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید و انتشار کتاب است. بالا رفتن قیمت مواد اولیه و خدمات چاپ، کتاب را به کالایی لوکس تبدیلکرده و کاهش قدرت خرید مردم، آن را عملاً از سبد هزینه‌های خانوار ایرانی حذف کرده است. در چنین شرایطی، خطر حذف کتاب از سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان بیش از پیش احساس می‌شود. با این حال، تلاش خستگی‌ناپذیر پدیدآورندگان کتاب و خلق آثاری ارزشمند، روزنه‌هایی از امید را در این فضای دشوار گشوده است.

سال‌هاست که نهادهای عمومی و دستگاه‌های اجرایی نیز به این پدیدهدامن می‌زنند و با تنگ کردن دایره‌ی انتخاب کتاب برای کتابخانه‌های عمومیو کتابخانه‌هتی مدارس عملا به حذف کتاب از زندگی کودکان و نوجوانان کمک کرده و بین آنان و کتابخانه فاصله می‌اندازند.

در وضعیت اقتصادی و فرهنگی کنونی حمایت از دسترسی کودکان به کتاب، به‌ویژه کتاب‌های ویژه‌ی کودک و نوجوان ضرورتی است که مانع حذف کتاب از سبد فرهنگی خانوارها می‌شود. چنین حمایتی مستلزم سعه‌ی صدر و تغییر نگاه در نهادهای عمومی و دستگاه‌های اجرایی است.

گروه داوری لاک‌پشت پرنده امیدوار است که حق کودکان و دانش‌آموزان درانتخاب کتاب برای خواندن به رسمیت شناخته شود و لذت خواندن و کیفیت ادبی کتاب‌ها به مهم‌ترین معیار انتخاب تبدیل شود و نهادهایعمومی که با پول همین مردم اداره می‌شوند، با گشودن درهای خود به رویمتخصصان و کارشناسان شکل‌گیری فضایی نو را نوید بدهند.  

به خانواده‌ها و آموزگاران و مدیران مدارس و مراکز ویژه‌ی کودکان و نوجوانان نیز پیشنهاد می‌کنیم از این دایره‌های بسته فراتر بروند و برای رویاها و خیال‌های کودکان و نوجوانان ارزش قایل شوند.