به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، در نوروز امسال، گردشگری ناپایدار موجب آسیب جدی به جزیره هرمز شد. مسافران نوروزی با چمدان‌هایشان نه سوغات و یادگاری، که بخشی از طبیعت ایران را بردند. آنچه این گردشگران نمی‌دانند این واقعیت است که خاک خوش رنگ جزیره، بخشی از طبیعت و تاریخ زمین‌شناسی این سرزمین است، خاکی که میلیون‌ها سال طول کشیده تا در یک فرایند پیچیده طبیعی به این شکل درآید و تخریب و نابودی آن هرگز براحتی قابل ترمیم نیست.
باید اذعان کنم پرسش‌هایی که درباره بی‌دفاع شدن این میراث ارزشمند، و نقش نهادهای نظارتی از جمله سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد به حق و قابل تأمل است.
«آموزش» و «اطلاع رسانی» از موضوعات مهمی است که در تورهای گردشگری طبیعی مورد غفلت قرار گرفته است. بی‌تردید اگر بخش زیادی از گردشگران، از عوارض غیرقابل جبران برداشت خاک به عنوان سوغات مطلع بودند؛ آیا باز هم با طبیعت رنجور جزیره چنین رفتار می‌کردند؟ به‌نظر می‌رسد ضعف آموزش و نظارت این وضعیت را تشدید کرده است.
مشکل دیگر بی‌توجهی به «ظرفیت بُرد» در گردشگری‌های طبیعی امروز ما در کشور به‌خصوص در ایام تعطیل سال مانند نوروز است. مقصود از ظرفیت برد حداکثر افرادی هستند که می‌توانند از یک مقصد گردشگری بازدید و یا در آنجا اقامت کنند بدون آنکه موجب تخریب شوند. وقتی میزان تقاضا از ظرفیت برد یک منطقه طبیعی فراتر می‌رود، باعث ایجاد فشار و شکنندگی در آن منطقه‌ای می‌شود.
متاسفانه نظام برنامه‌ریزی ما در حوزه گردشگری طبیعی دچار عقب‌ماندگی است. خلأ الزامات قانونی از یک سو و نبود نظارت جدی دستگاه‌های متولی استانی و محلی از سوی دیگر موجب آسیب‌های اساسی به پیکره طبیعت سرزمین شده است.
توجه به گردشگری پایدار در شرايط فعلی محیط زیست کشور نه یک انتخاب، که یک ضرورت اجتناب‌ناپذير است. چرا که مباحث مرتبط با پايداری در گردشگری آن‌طور كه بايد، تبیین نشده و الزامات و مبانی قانونی لازم كه بخش گردشگری را ملزم كند تا به سمت روندهای پايدار حركت كند، در كشور ما وجود ندارد. به همین دلیل در بسياری از مقاصد گردشگری كشور، از سواحل گرفته تا جنگل‌ها، دشت‌ها، مناطق روستایی و جزاير، شاهد گردشگری كنترل‌نشده هستيم. اگرچه ممكن است برخی از اين مقاصد، زيرساخت‌هایی برای جذب گردشگر ايجاد كرده باشند اما آنچه كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد، ميزان سازگاری و پايداری اين زيرساخت‌ها با محيط‌زيست و جوامع محلی است.
يكی از راه‌هایی كه می توان موضوع گردشگری پايدار را در کشور تقویت کرد، فراهم كردن زمينه مشاركت بخش‌های غيردولتی و جوامع محلی در حفاظت، مديريت و بهره‌برداری پايدار از منابع طبيعی است، تا مشابه بسياری از كشورها به جاي تمركز صرف بر حفاظت فيزيکی، به دنبال راهكارهایی باشيم كه مردم و بخش‌های غيردولتی نقش بيشتری در حفاظت ايفا كنند.
در کشور ما با توجه به تبعات گردشگری ناپایدار، گردشگری بايد به سمت راهكارهایی حركت كند كه استفاده بهينه از منابع را با مسووليت‌پذيری اجتماعی و محيطی تلفيق كند. بر این اساس، توسعه پايدار گردشگری نيازمند نگرشی فراتر از آمار و ارقام كوتاه‌مدت است. بنحوی که به جای نگاه به «ضوابط محیط زیست» به عنوان یک الزام يا محدوديت، آن را به عنوان یک فرصت ببیند که در آن توسعه گردشگری، و حفاظت از محيط‌زيست در كنار هم پيش می‌روند.
ما به زودی با همکاری وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی درباره چارچوب‌های گردشگری پایدار ضوابط مشترکی را تدوین و ابلاغ خواهیم کرد. جلوگیری از مشکلاتی که گردشگری ناپایدار بر عرصه‌های طبیعی کشور بر جای می‌گذارد نیازمند همکاری تنگاتنگ این دو دستگاه است تا با همکاری نهادهای ملی و استانی و البته مشارکت جوامع محلی و نهادهای مردمی بتوانیم در مسیر پایداری گردشگری حرکت کنیم.
انتهای پیام