امروزه استفاده بی‌رویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی، این منابع را در معرض خطر قرار داده است، از این رو وجود یک برنامه جامع مدیریتی در جهت بهبود بازخوردها و حفظ تعادل و پایداری منابع آب ضروری به نظر می‌رسد.
تنش آبی یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌هایی است که مناطق مختلف استان زنجان طی سال‌های اخیر با آن دست و پنجه نرم می‌کند. مسئله‌ای که هم دامن‌گیر آب شرب شده هم آب بخش کشاورزی! خالی شدن مخازن آب سدها، تکمیل نشدن تعداد زیادی از سدهای نیمه کاره در استان و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، استان زنجان را با بحرانی به نام تنش آبی مواجه کرده است.
در این میان، روستای سهند سفلی در شهرستان ماهنشان، با تنش آبی شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند؛ مشکلی که زندگی اهالی روستا را با چالش‌ها و نگرانی‌های جدی مواجه کرده است.
اهالی سهند سفلی، این حقیقت تلخ را به خوبی لمس می‌کنند، چرا که تنها یک چشمه و قنات برای تامین آب مصرفی روستا وجود دارد. این چشمه منبع اصلی آب کشاورزی نیز هست و در فصول کاری، به‌طور کامل به مصارف کشاورزی اختصاص می‌یابد و عملاً از دسترس اهالی برای مصارف خانگی خارج می‌شود.
تلاش‌های صورت گرفته برای مقابله با بحران کم‌آبی در سهند سفلی، قابل تقدیر است که در سال گذشته، بنیاد علوی اقدامات متعددی را در این روستا انجام داد، از جمله اصلاح شبکه آبرسانی، لوله‌گذاری و اصلاح چشمه. این اقدامات، تا حدی از شدت تنش آبی کاست اما نتوانست مشکل اصلی، یعنی کمبود و نبود آب را به طور کامل حل کند.
یکی از چالش‌های اساسی در سهند سفلی، سنگلاخی بودن زمین‌های روستا است که امکان حفر چاه را غیرممکن می‌سازد. این محدودیت، دسترسی به منابع آب زیرزمینی را منتفی کرده و دامنه انتخاب راهکارهای مقابله با بحران را محدودتر می‌کند. با توجه به شرایط موجود تنها راهکارهای عملی برای حل مشکل کم‌آبی در سهند سفلی، خرید یا اجاره چشمه‌های موجود و یا ایجاد استخر معیشتی است.
خرید یا اجاره چشمه‌ها، می‌تواند به افزایش حجم آب در دسترس روستا کمک کند، اما این راهکار، نیازمند تامین منابع مالی قابل‌توجهی است. ایجاد استخر معیشتی، به‌عنوان راهکاری پایدارتر، می‌تواند آب‌های سطحی را در فصولی که مورد استفاده کشاورزی نیست، جمع‌آوری کرده و در زمان کم‌آبی به‌عنوان منبع مکمل برای تامین آب شرب و کشاورزی روستا مورد استفاده قرار دهد. این استخر، می‌تواند به‌عنوان یک مخزن ذخیره آب عمل کرده و در مواقع بحرانی، حلال مشکل اهالی باشد.
بحران کم‌آبی در سهند سفلی، هشداری جدی برای توجه بیش‌تر به مدیریت منابع آب و یافتن راهکارهای پایدار برای تامین آب در مناطق روستایی است.
نبی‌الله حیدری، دهیار روستای سهند سفلی در گفت,گو با خبرنگار ایسنا، می‌گوید: در راستای کمک به رفع بحران کم‌آبی، اقدام به بهسازی یکی از چشمه‌های داخل روستا شده و با نصب شناور، آن را در زمان اوج مصرف (تیر تا مهر) به منبع اصلی آب روستا متصل کرده است.
وی می‌افزاید: هدف از این اقدام، کاهش تنش آبی و تامین بخشی از نیازهای ساکنان بوده است. علاوه بر این، خط انتقال آبی به طول دو کیلومتر در خارج از روستا احداث شده و لوله‌های فرسوده با لوله‌های جدید جایگزین شده‌اند.
با این حال، دهیار سهند سفلی تاکید دارد که این اقدامات، تنها مسکنی موقت برای درد بی‌آبی بوده و نتوانسته‌اند به حل اساسی این معضل کمک کنند.
به گفته وی، چشمه بهسازی شده، به تنهایی قادر به تامین آب کافی برای شبکه آبرسانی روستا نیست و میزان آبدهی آن به اندازه‌ای نیست که بتواند نیازهای روزانه ساکنین را به‌طور کامل پوشش دهد.
حیدری با تاکید بر اینکه در حال حاضر، آب موجود در شبکه، عمدتاً از طریق اتصال آب‌های کشاورزی در فصول غیرزراعی تامین می‌شود، عنوان می‌کند: اما با آغاز فصل کشاورزی، این منبع نیز محدود شده و روستا با کمبود شدید آب مواجه خواهد شد.
او با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این شرایط، اهالی روستا تنها به مدت نیم تا یک ساعت در روز به آب دسترسی خواهند داشت، ادامه می‌دهد: حتی با فعالیت شناور نصب‌شده در چشمه بهسازی‌شده، تنها حدود سه ساعت در هفته آب در دسترس قرار می‌گیرد.
وی در ادامه به وجود هفت چشمه خریداری‌شده از سال ۱۳۵۹ اشاره کرد که تنها سه مورد از آن‌ها فعال بوده و نیاز به کول‌گذاری و اصلاح دارند.
حیدری کاهش بارندگی و خشکسالی‌های پی در پی را از جمله عوامل تشدیدکننده بحران کم‌آبی در منطقه دانسته و خواستار توجه جدی به بهسازی و افزایش بهره‌وری از منابع آبی موجود است.
دهیار روستای سهند سفلی می‌گوید: برای حل اساسی مشکل کم‌آبی در روستای سهند سفلی، دو راهکار اصلی وجود دارد. خرید یا اجاره چشمه‌های موجود یکی از راهکارها است که با توجه به محدودیت منابع آبی، این اقدام می‌تواند به افزایش حجم آب در دسترس کمک شایانی کند. ایجاد سد معیشتی را نیز یکی دیگر از این اقدامات است، این سد می‌تواند ضمن تامین آب شرب و کشاورزی روستا، آب چشمه‌هایی که در فصول غیرکشاورزی جاری هستند را ذخیره کرده و در فصول کم‌آبی مورد استفاده قرار دهد.
وی تاکید می‌کند: طرح احداث سد معیشتی در سال ۱۳۸۶ به تصویب رسیده بود، اما تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته و این مصوبه لغو شده است.
دهیار سهند سفلی در پایان تاکید می‌کند: احداث سد معیشتی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار جامع، هم مشکل آب شرب و هم مشکل آب کشاورزی روستا را به‌طور همزمان حل کند و از مسئولان خواست تا با توجه به شرایط بحرانی این روستا، نسبت به اجرای این طرح اقدام عاجل به عمل آورند.
یکی از اهالی این روستای سهند سفلی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، تصویری تلخ و واقعی از بحران بی‌آبی و مشکلات ناشی از آن ارائه می‌دهد.
این اهل روستا با اشاره به استفاده از آب چشمه برای مصارف خانگی، عنوان کرد: آبی که ما در خانه‌ها استفاده می‌کنیم، همان آبی است که برای کشاورزی به کار می‌رود.
وی ادامه می‌دهد: در فصل‌های سرد که کشاورزی رونقی ندارد، این آب به شبکه انتقال خانه‌ها وصل می‌شود، اما با شروع فصل کشاورزی، این امکان از بین می‌رود و آب به مصارف کشاورزی اختصاص پیدا می‌کند.
این اهل روستا اینکه مشکل کم‌آبی در تابستان به مراتب حادتر و شدیدتر می‌شود، تصریح کرد: در تابستان که برخی از اهالی از شهرها به روستا می‌آیند، جمعیت زیاد می‌شود و از طرفی هم آب کم است. در این شرایط، گاهی اوقات حتی آب برای آشامیدن هم پیدا نمی‌شود. پرداختن به اموری مانند حمام و رسیدگی به بهداشت هم بسیار سخت و عذاب‌آور است
مظفری با قدردانی از تعویض لوله‌های فرسوده و پوسیده در سال گذشته،عنوان می‌کند: با وجود این اقدام، مشکل آب شرب همچنان باقی ماند و گاهی مردم برای تامین آب مصرفی خود در این شرایط سخت، به چشمه‌های مجاور پناه می‌برند.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای خرید یک چشمه به منظور حل مشکل کم‌آبی، گفت: چشمه‌ای وجود داشت که می‌خواستند آن را بخرند، اما با وجود هزینه گزاف، اهالی روستا توان پرداخت این هزینه‌ها را نداشتند.
این اهل روستا با تاکید بر اینکه مشکل آب به قدری بزرگ و فراگیر است که سایر مشکلات روستا را به حاشیه رانده است، ابراز می‌کند: مشکلات دیگری هم در روستای ما وجود دارد، اما مشکل آب به گونه‌ای زیاد است که دیگر در اولویت مشکلات ما قرار دارد و مشکلات دیگر را فراموش کرده‌ایم.
مجید قنبری، مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان ماهنشان نیز در رابطه با مشکلات این روستا به خبرنگار ایسنا، می‌گوید: روستای سهند سفلی با چالش تامین آب مواجه است.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل ساختار سنگی زمین، امکان حفر چاه در این روستا وجود ندارد، عنوان می‌کند: تنها منابع موجود برای تامین آب، یک چشمه و یک قنات هستند که عمدتاً در فصل کشاورزی برای آبیاری استفاده می‌شوند و تنها برای مدت کوتاهی به شبکه آب شرب متصل می‌شوند تا کمبود آب را جبران کنند.
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان ماهنشان اشاره می‌کند: مذاکرات برای خرید یا اجاره چشمه‌های موجود در دست اهالی به دلیل درخواست هزینه‌های بسیار بالا به بن‌بست رسیده است. این موضوع، تامین آب شرب پایدار برای اهالی روستا را با مشکل مواجه کرده است.
سهند سفلی با کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند، جایی که یک چشمه نیازهای کشاورزی و خانگی را تأمین می‌کند. تلاش‌ها به کاهش مشکل کمک کرد، اما سنگی بودن زمین حفر چاه را ناممکن ساخته است. خرید چشمه یا ایجاد استخر معیشتی، راهکارهایی هستند که با همت مسئولان و اهالی، امید به بازگشت زندگی را در این روستا زنده می‌کند.
انتهای پیام