به گزارش روز دوشنبه خبرنگار ایرنا، تشکیل دولت‌های جدید در دو کشور، سفر رئیس جمهوری فقید ایران به پاکستان، افزایش تبادل هیات‌های بلندپایه، گشایش روزنه‌های جدید همکاری در حوزه‌های دفاعی-نظامی و عزم مشترک برای تقویت حجم تجارت مشترک از جمله مهم ترین رویدادها در روابط ایران و پاکستان در سالی که گذشت می باشد.
شهید سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور فقید ایران، پاکستان را به عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود در آغاز سال گذشته انتخاب کرد. این بازدید پس از برگزاری انتخابات عمومی پاکستان و تشکیل دولت جدید در این کشور همسایه صورت گرفت.
همزمان سران جمهوری اسلامی ایران و پاکستان که هیچ فرصتی را برای ملاقات، گفت و گو و تجدید روابط دوستانه دو کشور همسایه از دست نمی دهند، بار دیگر با یکدیگر دیدارهای دوجانبه انجام دادند تا این ملاقات به عنوان برگ زرین دیگری از روابط دوستانه دو کشور همسایه و حُسن ختامی ارزشمند برای تقویم روابط دوجانبه در سال خورشیدی گذشته باشد.
طی سال گذشته دو کشور شاهد افزایش تبادل هیات های سیاسی، دیپلماتیک، نظامی، اقتصادی و فرهنگی بودند به نحوی که این سفرها زمینه گسترش روابط در همه زمینه ها را بیش از پیش فراهم کرد.
مهم ترین تحول سیاسی پاکستان در این سال برگزاری انتخابات عمومی و تشکیل دولت جدید به نخست وزیری شهباز شریف بود. پس از آن افزایش تبادل هیات های عالی رتبه از جمله سفر رسمی شهید رئیسی، سفر نخست وزیر پاکستان به تهران، ۲ سفر وزیر امور خارجه پاکستان به ایران، سفر دکتر سید عباس عراقچی به اسلام‌آباد و همچنین دو دیدار دوجانبه نخست وزیر پاکستان با دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران در نیویورک و قاهره در دفتر روابط حسنه دو همسایه در ۱۴۰۳ به ثبت رسید.
مقام‌های بلندپایه پاکستانی با آغاز سال ۱۴۰۳ خورشیدی طی پیام‌هایی به دولت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حوزه تمدنی، رویداد باستانی نوروز و سال جدید ایرانی را تبریک گفتند.
ایران و پاکستان همسنگر در جبهه حمایت از فلسطین
در طول سال گذشته و با تداوم جنگ غزه، همانند ملت و دولت ایران، دولت و مردم پاکستان نیز در صحنه‌های ملی، منطقه‌ای و بین المللی همواره از نبرد فلسطینیان علیه دشمن صهیونیستی اعلام حمایت و نفرت خود را از تجاوزات کورکورانه رژیم اسرائیل در منطقه ابراز داشتند.
شهرهای مختلف پاکستان در طول سال ۱۴۰۳ شاهد اجتماعات بزرگ هواداران فلسطین بود و شور و شوق مردم این کشور پس از دو عملیات موفقیت آمیز وعده صاق توسط نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم صهیونیستی دیدنی بود.
دولت پاکستان ضمن محکومیت تجاوزگری رژیم صهیونیستی به ایران اعلام کرد که پاکستان در کنار ایران ایستاده است. پاکستان همچنین با محکومیت جنایت رژیم صهیونیستی در ترور شهیدان اسماعیل هنیه و سید حسن نصرالله، خواهان اقدام فوری جامعه جهانی برای توقف تجاوزات رژیم اسرائیل شد.
پاکستان اولین مقصد سفر خارجی رئیس جمهور ایران در ۱۴۰۳
پس از روی کار آمدن دولت جدید در پاکستان، این کشور میزبان رئیس جمهوری فقید ایران به عنوان اولین مقام بلندپایه خارجی برای بازدید از پاکستان پس از تشکیل دولت جدید، بود. شهید رئیسی با استقبال گرم مسوولان بلندپایه کشور همسایه در اسلام‌آباد، لاهور و کراچی سفر رسمی سه روزه خود را به سرانجام رساند. دو کشور در جریان این سفر چندین سند همکاری را نیز امضا کردند.
سفر شهباز شریف به ایران
هنوز یک ماه از سفر شهید رئیسی به پاکستان نگذشته بود که حادثه دردناک سقوط بالگرد رئیس جمهوری و هیات همراه وی، قلب مردم و دولت پاکستان که به تازگی میزبان رئیس جمهوری فقید ایران بودند را به درد آورد. یک روز عزای عمومی در پاکستان برای ادای احترام به شهید رئیسی، شهید امیرعبداللهیان و هیات همراه آنان اعلام شد و نخست وزیر پاکستان برای حضور در مراسم ادای احترام به شهدای خدمت به تهران سفر کرد.
شهباز شریف ضمن ابلاغ پیام تسلیت و همدردی دولت و مردم پاکستان به ملت ایران با حضرت آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز دیدار کرد.
حضور معاون نخست وزیر پاکستان در مراسم تحلیف دکتر پزشکیان
پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران، نخست وزیر پاکستان با دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری منتخب ملت ایران تلفنی گفت‌وگو کرد و ضمن تبریک به وی، آمادگی کامل پاکستان را برای همکاری نزدیک با دولت جدید جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.
سناتور محمد اسحاق دار معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان نیز به نمایندگی از رئیس جمهوری و نخست وزیر کشورش، با سفر به تهران در مراسم تحلیف دکتر پزشکیان شرکت کرد.
در اواخر مهرماه، بیست و سومین نشست روسای دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به میزبانی دولت پاکستان در اسلام‌آباد برگزار شد. سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران ریاست هیات ایران را در نشست اسلام‌آباد برعهده داشت. وی در حاشیه این اجلاس با وزیر بازرگانی پاکستان نیز دیدار کرد.
سفرهای عراقچی به اسلام‌آباد و همتای پاکستانی وی به ایران
ید عباس عراقچی رئیس دستگاه دیپلماسی دولت چهاردهم پس از اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی در ایران و در آخرین مرحله از سفرهای منطقه‌ای خود اواسط آبان ماه به اسلام‌آباد سفر و با مقام‌های بلندپایه سیاسی و نظامی پاکستان دیدار کرد.
وی با نخست وزیر، سناتور محمد اسحاق دار همتای پاکستانی و ژنرال سید عاصم منیر فرمانده ارتش این کشور دیدارهای جداگانه‌ای انجام داد.
اواسط آذرماه نیز سناتور محمد اسحاق دار معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان برای شرکت در اجلاس وزیران خارجه سازمان همکاری اقتصادی (اکو) به مشهد مقدس سفر کرد. وی در حاشیه این نشست با همتای ایرانی خود نیز دیدار داشت.
ایران و پاکستان در عرصه نظامی؛ از نمایشگاه تسلیحات تا رزمایش بین المللی
تبادل هیات‌های بلندپایه نظامی و امنیتی نیز در سال ۱۴۰۳ میان ایران و پاکستان ادامه داشت و با جهش چشمگیری همراه بود. ناو گروه نیروی دریایی پاکستان ۲ بار در این سال از جمهوری اسلامی ایران بازدید کرد. همچنین همزمان با ایام دهه فجر ناوشکن جماران نداجا از بندر کراچی بازدید کرد که پس از آن اولین حضور عملیاتی جمهوری اسلامی ایران در رزمایش بین المللی امان در پاکستان رقم خورد.
اواخر دی ماه ۱۴۰۳، سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در راس یک هیات بلندپایه نظامی به منظور توسعه همکاری‌های مشترک با پاکستان به «اسلام‌آباد» سفر کرد. این بازدید مهم بنا بر دعوت ژنرال سید عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان صورت گرفت و طی آن هیات بلندپایه نظامی ایران با مقام‌های ارشد نظامی و سیاسی همسایه شرقی دیدار کرد.
سفر فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به پاکستان نیز در ایام مصادف با چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی انجام شد. امیر دریادار شهرام ایرانی با هدف حضور در رزمایش چندملیتی امان-۲۵ و سخنرانی در کنفرانس بین المللی گفت‌وگوهای امان به شهر بندری کراچی سفر کرد.
در آبان ماه نیز امیر سرتیپ خلبان حمید واحدی فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بنا به دعوت همتای پاکستانی خود به «اسلام‌آباد» سفر کرد. وی همچنین بر روند برگزاری رزمایش چندملیتی نیروی هوایی پاکستان موسوم به سپر سند ۲۰۲۴ نیز نظارت داشت.
سردار سرتیپ پاسدار سید حجت الله قریشی جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در راس یک هیات نظامی در سفر رسمی به اسلام‌آباد با مقام‌های بلندپایه دفاعی و نظامی پاکستان دیدار کرد.
درآذرماه، جمهوری اسلامی ایران با هدف نمایش دستاوردهای نظامی ایران شامل صنایع بومی در حوزه دفاعی، هوافضا و جنگ الکترونیک برای اولین بار در بزرگترین نمایشگاه بین المللی تسلیحات پاکستان در شهر کراچی شرکت کرد. هیات نیروهای مسلح ایران به ریاست امیر سرتیپ دکتر مجتبی رمضان زاده در حاشیه این نمایشگاه با مقام‌های نظامی پاکستان دیدار کرد.
در اواخر همین ماه نیز سه هیات پاکستانی از ارتش، نیروی هوایی و وزارت دفاع این کشور با سفر به ایران در نمایش بین المللی ایران ایرشو در جزیره کیش حضور یافتند.
تقویم روابط و همکاری های دوجانبه و منطقه ای ایران و پاکستان در سال ۱۴۰۳ هجری شمسی، با سفر ماه گذشته قائم مقام وزارت امور خارجه پاکستان به تهران بسته شد تا دو کشور همسایه به استقبال بهاری دیگر از روابط دوستانه و برادرانه بروند و روابط و همکاری های دوجانبه و منطقه ای خود را با انرژی و اراده مضاعف، در سال ۱۴۰۴ شمسی ادامه دهند.
پاکستان در جبهه داخلی؛ از نبرد با تروریسم تا تلاش برای بهبود اقتصاد کشور
پاکستان در سال ۱۴۰۳ شاهد فراز و نشیب های زیادی در داخل و روابط با کشورهای مختلف بود، همچنین تداوم تنش های شدید در روابط با افغانستان، هند و تلاش هایی برای ترمیم روابط با آمریکا با وجود موضع گیری های منفی واشنگتن علیه برنامه‌های موشکی پاکستان و همچنین چالش دولت شهباز شریف در برابر جناح مخالف همزمان با مدیریت بحران اقتصادی از جمله اتفاق های مهم در پاکستان بود.
دولت شهباز با استناد به مذاکرات مثمر ثمر با صندوق بین المللی پول جهت پیشبرد اعطای وام به پاکستان از بهبود نسبی معیشت کشور، تقویت بازار ارز، جذب سرمایه‌گذاری های خارجی و همچنین احیای بازار کار در داخل خبر می دهد.
در حوزه روابط خارجی، روابط متشنج اسلام‌آباد و کابل همچنان در مدار بی ثباتی قرار دارد و پس از دو عملیات هوایی پاکستان در عمق خاک افغانستان به دلیل آنچه اسلام‌آباد دفاع از خود در برابر گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان خوانده، به این تنش‌ها اضافه شد. هر دو کشور یکدیگر را به کارشکنی در حوزه‌های مختلف همکاری متهم می کنند.
در سال ۱۴۰۳ نیز هیچ پیشرفتی در مناسبات سرد پاکستان و هند به عنوان رقبای هسته‌ای جنوب آسیا دیده نشد هرچند وزیر امور خارجه هند پاییز گذشته برای شرکت در اجلاس روسای دولت‌های سازمان همکاری شانگهای به اسلام‌آباد سفر کرد اما این بازدید نیز نتوانست موجب کاهشی در اختلافات عمیق دو همسایه شود.
پاکستان موضع بی طرفی خود در جنگ اوکراین را حفظ و همزمان به توسعه روابط با روسیه ادامه داد، سیاستی که خوشایند آمریکایی‌ها نبوده و این خشم آنان در قالب صدور بیانیه‌هایی علیه تحولات داخلی پاکستان به ویژه اعمال چندباره تحریم علیه شرکت‌های چینی و پاکستانی و برنامه‌های موشکی پاکستان قابل مشاهده است.
پس از اعلام پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و با توجه به سابقه روابط اسلام‌آباد با دولت سابق ترامپ پیش بینی می شود که میزان پیچیدگی این روابط در دولت جدید ایالات متحده افزایش یابد. هرچند در هفته‌های پایانی ۱۴۰۳ ترامپ از همکاری دولت پاکستان در بازداشت عامل داعشی حمله به فرودگاه کابل قدردانی کرد.
در عین حال موضع گیری های دولت آمریکا علیه برنامه‌های موشکی پاکستان و اظهارنظر درباره تحولات سیاسی و جدال بین دولت و اپوزیسیون پاکستان خشم مقام های این کشور را برانگیخته است.
در این سال حملات تروریستی در پاکستان با وجود اقدامات ارتش و دستگاه‌های امنیتی این کشور برای مقابله با گروه‌های تروریستی و تجزیه طلب شدت یافت. ایالات بلوچستان و خیبرپختونخوا با بیشترین تعداد انفجارها، حملات به نیروهای امنیتی و درگیری‌های مرزی مواجه بود. ارتش پاکستان روزهای گذشته طی عملیات پیچیده علیه گروگانگیران قطار مسافربری در ایالت بلوچستان موفق به رهایی اکثر سرنشینان آن شد. در این حادثه ۲۵ نفر از سرنشینان از جمله چهار نظامی پاکستان جان باختند و ۳۳ تروریست نیز کشته شدند.
به نظر می رسد با فرا رسیدن سال ۱۴۰۴ چالش های اقتصاد و سیاسی پاکستان از جمله فشار اپوزیسیون، مسائل اقتصادی، تداوم تنش ها در مرزهای مشترک با هند و افغانستان همچنان گریبان گیر مردم و دولت این کشور باشد؛ در عین حال شهباز شریف نخست وزیر پاکستان مصمم به بهبود اوضاع اقتصادی این کشور و تحکیم روابط با کشورهای منطقه و جهان است.