به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، روستای حیدره قاضی‌خان، نگینی درخشان در شهرستان بهار، با طبیعت بکر و مردمانی خونگرم، گویی گذرگاهی به اعماق تاریخ و فرهنگ ایران زمین است. در این سرزمین کهن، آئین‌هایی ریشه در باورها و سنت‌های نیاکان دارند، همچون جواهری گرانبها، سینه به سینه حفظ شده و امروز، با همت مردمانش، جانی دوباره یافته‌اند.
جشن نوروز و آئین نوروز رودخانه‌ها، دو جشنی که در آغاز بهار، جلوه‌ای از شکرگزاری و احترام به طبیعت را به نمایش می‌گذارند، نمادی از این پیوند عمیق با گذشته و طبیعت هستند. در این میان، تلاش‌های علی قاضی‌خانی، دهیار دلسوز و پرتلاش این روستا، نقشی بی‌بدیل در احیای این آئین‌ها و معرفی این منطقه به گردشگران داشته است.
او با ثبت ملی این آئین‌ها، ضمن پاسداشت میراث فرهنگی، زمینه‌ای برای رونق گردشگری و توسعه پایدار این روستا فراهم آورده است. در این میان، جشن نوروز و آئین نوروز رودخانه‌ها، دو جشنی که در یازدهم فروردین ماه برگزار می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
علی قاضی‌خانی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، به تشریح این آئین‌ها پرداخت و گفت: آئین نوروز رودخانه‌ها، که سال گذشته به عنوان میراث ناملموس ملی به ثبت رسید، آئینی است که از سالیان دور در روستاهای کردنشین، به ویژه روستاهایی که دارای رودخانه و چشمه هستند، برگزار می‌شود، اظهار کرد: در روستای ما، این آئین معمولاً در دهه آخر اسفندماه آغاز می‌شد، اما امسال به دلیل تقارن با ماه مبارک رمضان، در بعدازظهر یازدهم فروردین ماه برگزار می‌شود.
وی در ادامه به نحوه برگزاری این آئین در گذشته اشاره کرد و با بیان اینکه در سال‌های دور، مردم روستا با ساز و آواز محلی و خواندن چاووشی، به سمت چشمه مرکزی روستا، که محل تأمین آب روستا بود، حرکت می‌کردند؛ اما با کم‌شدن حجم آبدهی این چشمه، مردم به کنار رودخانه رفتند و در آنجا به برگزاری آئین پرداختند، افزود: در این آئین، قربانی کشته می‌شود و حاضران، رودخانه را با گل و گلاب گلباران می‌کردند.
دهیار حیدره قاضی‌خان با اشاره به کمرنگ شدن این آئین در سال‌های اخیر، ابراز کرد: چند سالی بود که این آئین به صورت دلی برگزار می‌شد، اما ما تلاش کردیم تا آن را احیا و پررنگ‌تر کنیم، عنوان کرد: آب، به عنوان مظهر حیات، همواره برای ما ایرانیان، به ویژه برای مردم روستاهایی که زندگی‌شان بر مدار آب می‌چرخد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. این آئین، نمادی از شکرگزاری از نعمت خدا و جاری شدن دوباره رودخانه است.
وی همچنین به جنبه‌های زیست‌محیطی این آئین اشاره کرد و گفت: علاوه بر جنبه‌های معنوی، این آئین، جنبه‌های زیست‌محیطی نیز دارد. قاضی‌خانی بیان کرد: در گذشته، مردم با تمیز کردن شاخ و برگ درختان، محیط رودخانه را پاکسازی می‌کردند و امروزه نیز، زباله‌های موجود در رودخانه را جمع‌آوری می‌کنند.
وی با اشاره به برنامه‌های یازدهم فروردین ماه عنوان کرد: در این روز، ابتدا مراسم نوروز رودخانه‌ها برگزار می‌شود و از لوح ثبت ملی آن رونمایی خواهد شد، سپس، جشن نوروز با برنامه‌های شاد و فرهنگی برگزار می‌شود. دهیار روستای حیدره قاضی‌خان یادآور شد: ما از فعالان محیط زیست و منابع طبیعی و همچنین دوستانی از استان‌های دیگر، به صورت ویژه دعوت کرده‌ایم تا در این جشن حضور داشته باشند.
وی با بیان اینکه علاوه بر این دو آئین، روستای حیدره قاضی‌خان، آئین‌های دیگری نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به آئین دارامام، جشن شکرگزاری محصول، اشاره کرد؛ این آئین که در هفته اول تیرماه برگزار می‌شود، نمادی از شکرگزاری مردم روستا از نعمت‌های الهی و برداشت است.
قاضی‌خانی با اشاره به اینکه این آئین در محلی مقدس با چشمه‌ای زلال و درختی کهن برگزار می‌شود، تصریح کرد: در این روز، مردم روستا و قاضی‌خانی‌های مقیم سراسر ایران، همچون روز طبیعت، در کنار خانواده‌های خود در این مکان مقدس گرد هم می‌آیند و به جشن و سرور می‌پردازند. قربانی کردن دام، از دیگر رسوم این آئین است که نشان از تقدیر و تشکر از نعمت‌های الهی دارد.
وی تأکید کرد: آئین دارامام، با تلفیقی از باورهای ملی و مذهبی، جلوه‌ای از همبستگی و وحدت مردم این منطقه را به نمایش می‌گذارد.
دهیار روستای حیدره قاضی‌خان با اشاره به اینکه آش سرنانی و آش آلو، دو غذای محلی این روستا، نیز به ثبت ملی رسیده‌اند، تصریح کرد: با توجه به جاذبه‌های گردشگری این روستا، برنامه‌های متنوعی برای هر فصل در نظر گرفته شده است که جشنواره آلو و گردو، از جمله مهم‌ترین آن‌ها است.
روستای حیدره قاضی‌خان، با آئین‌های کهن و جاذبه‌های طبیعی خود، مقصدی جذاب برای گردشگران است. تلاش‌های دهیار و مردم این روستا، در جهت احیای آیین‌ها و معرفی این منطقه، قابل تقدیر است.
امید است با رونق گردشگری، شاهد شکوفایی هر چه بیشتر این روستای زیبا باشیم. این روستا، با حفظ آداب و رسوم سنتی، گویی موزه‌ای زنده از فرهنگ و تمدن ایران زمین است.
آئین‌هایی که در این روستا برگزار می‌شوند، نه تنها نمادی از شکرگزاری و احترام به طبیعت هستند، بلکه فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ این منطقه نیز فراهم می‌کنند. علاوه بر آئین‌های مذهبی، غذاهای محلی این روستا نیز، بخشی از جاذبه‌های فرهنگی آن محسوب می‌شوند.
آش سرنانی و آش آلو، با طعم‌های اصیل و سنتی، تجربه‌ای متفاوت از غذاهای ایرانی را به گردشگران ارائه می‌دهند. با توجه به پتانسیل‌های گردشگری این روستا، برنامه‌های متنوعی برای هر فصل در نظر گرفته شده است.
جشنواره آلو و گردو، که در فصل برداشت این محصولات برگزار می‌شود، یکی از مهم‌ترین رویدادهای گردشگری این منطقه است و گردشگران بسیاری را از سراسر کشور به این روستا جذب می‌کند. روستای حیدره قاضی‌خان، با آئین‌های کهن، جاذبه‌های طبیعی و غذاهای محلی خود، مقصدی منحصر به فرد برای گردشگرانی است که به دنبال تجربه‌ای متفاوت از سفر هستند.
این روستا، با حفظ اصالت و سنت‌های خود، گنجینه‌ای ارزشمند از فرهنگ و تمدن ایران زمین را در دل خود جای داده است.
∎