به گزارش خبرگزاری حوزه، در ماه مبارک رمضان، هر روز با «آیات زندگی‌ساز» همراه باشید؛ مجموعه‌ای از آیات قرآن کریم به همراه تفسیر کوتاه و کاربردی که راهنمای زندگی و سعادت هستند و با این آیات، روزهای ماه مبارک رمضان را با کلام خداوند نورانی‌تر کنیم.
* حجت‌الاسلام والمسلمین هادی حسین‌خانی
بسم الله الرحمن الرحیم؛ در آیه ۲۶۱ سوره مبارکه بقره، خدای متعال می‌فرماید: «مَثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ ؛ مَثَل کسانی که اموالشان را در راه خدا انفاق می‌کنند، همانند دانه‌ای است که هفت خوشه برویاند و در هر خوشه صد دانه باشد، و خداوند برای هر که بخواهد چند برابر می‌کند و خداوند بسیار عطاکننده و داناست».
این آیه شریفه به طور مستقیم درباره انفاق مال در راه خدای متعال سخن می‌گوید و تأثیرات معنوی و مادی آن را با تمثیلی زیبا و ملموس بیان می‌دارد.
نکته قابل توجه و مهمی که در این آیه شریفه وجود دارد، این است که در مواردی که انسان عمل خیری انجام می‌دهد، همواره این احتمال وجود دارد که نیت او نیتی خالص و سالم نباشد.
انفاق و جهاد به طور خاص از این دسته اعمال هستند، زیرا فرد در این موارد مال یا جان خود را فدا می‌کند.
در چنین شرایطی، این خطر جدی وجود دارد که انسان به خاطر اغراض و مطامع شخصی، مانند کسب شهرت، خودنمایی، یا جلب توجه دیگران، اقدام به انفاق کند یا به میدان جهاد برود.
به همین دلیل است که در قرآن کریم، معمولاً هرجا بحث انفاق یا جهاد مطرح شده، قید مهم «فی سبیل الله» (در راه خدا) یا «ابتغاء وجه الله» (برای طلب رضایت الهی) ذکر گردیده است.
این قید نشان می‌دهد که شرط اساسی برای اینکه انفاق، انفاقی موفق، مقبول و غیرباطل باشد،
این است که خالصانه و تنها برای رضای خدای متعال انجام شود، نه برای اهداف دنیوی و نفسانی.
حال اگر چنین انفاق خالصانه‌ای صورت گیرد، خداوند پاداش آن را با تمثیلی بسیار گویا بیان می‌کند:
«این انفاق همچون دانه‌ای است که از آن هفت خوشه می‌روید و هر خوشه صد دانه می‌دهد، که در مجموع به هفتصد دانه می‌رسد».
به عبارت دیگر، پاداش یک انفاق خالصانه، هفتصد برابر آن است. علاوه بر این، خداوند متعال در ادامه آیه می‌فرماید که برای هرکس که بخواهد و شایسته بداند، این پاداش را باز هم مضاعف می‌کند، که نشان‌دهنده کرم بی‌انتهای الهی است.
نکته بسیار دقیق و قابل تأمل دیگری که در این آیه شریفه وجود دارد، این است که خداوند متعال در این تمثیل، «مال انفاق شده» را به آن دانه و خوشه تشبیه نکرده است، بلکه خود افراد انفاق‌کننده را مورد تشبیه قرار داده است: «مَثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ؛ یعنی مَثَل و حکایت کسانی که اموالشان را در راه خدا انفاق می‌کنند، همچون آن دانه‌ای است که این‌گونه رشد می‌کند و بارور می‌شود».
این نکته ظریف بیانگر آن است که فراتر از «رشد و برکت مادی»، «ظرفیت وجودی و روحی فرد انفاق‌کننده» در اثر انفاق خالصانه رشد خواهد کرد و او سعه وجودی و معنوی پیدا خواهد کرد.
به عبارت دیگر، انفاق صحیح نه تنها موجب برکت در مال می‌شود، بلکه «شخصیت، روح و وجود انسان» را نیز گسترش می‌دهد و ارتقا می‌بخشد؛ البته این ثمرات و برکات معنوی منوط به آن است که انفاق با خلوص نیت، در راه رضای خدا، و به دور از هرگونه منت‌گذاری و آزار رساندن به دریافت‌کنندگان کمک باشد.