به گزارش گروه فرهنگی قدس، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی همزمان با آغاز سال ۱۴۰۴ و به مناسبت نوروز، نمایش ویژه و آنلاین ۴ مستند تحسین شده تولید خود را آغاز می‌کند. در این بسته نوروزی، «فرار از قصر» ساخته سیداحسان عمادی، «قویدل» به کارگردانی علی فراهانی صدر، «خانواده خلج» به کارگردانی مریم الهامیان و مصطفی حاجی قاسمی و «غیرمسکونی» ساخته مسعود زارعیان اکران آنلاین می‌شوند و علاقه‌مندان برای تماشای این آثار می‌توانند به پلتفرم فیلیمو مراجعه کنند.
در ادامه نگاهی خواهیم داشت به این مستندها که برای تماشا در دسترس مخاطبان قرار گرفته اند.
«قویدل»؛ ماجرای ورود خون‌های آلوده فرانسوی به ایران
مستند «قویدل» به کارگردانی علی فراهانی صدر و تهیه کنندگی سعید الهی به بررسی ماجرای ورود خون‌های آلوده فرانسوی به ایران و تلاش‌های احمد قویدل برای تحقق عدالت می‌پردازد.
فراهانی صدر درباره انگیزه ساخت این مستند گفته بود؛ با شیوع کرونا در اواخر سال ۹۸ و خبر بازداشت ۲ خبرنگار قمی به‌واسطه انتشار شایعات پیرامون فراگیری این ویروس به نظرم آمد که این فرصت مناسبی است تا به این موضوع بپردازیم و با در نظر گرفتن این ایده و درون مایه که سرپوش گذاشتن روی اتفاقات کوچک منجر به بحران‌های بزرگ می‌شود، تصمیم گرفتیم روی موضوع داروهای آلوده کار کنیم. وقتی به صورت جدی پژوهش در حوزه ورود داروهای آلوده و کنترل آن را آغاز کردیم، در تمام پژوهش‌ها به نام احمد قویدل برخوردیم و تصمیم گرفتیم مستند را با او پیش ببریم.
احمد قویدل نیز درباره این مستند می‌گوید: «من نزدیک ۲۰ سال درگیر این پرونده بودم، چند مستند بر اساس آن ساخته شد ولی همه این مستندها حالت گزارشی پیدا کردند و مهر من روی همه آنها بود و روایتگری‌ام بر اثر غالب شده بود. اما آقای فراهانی با دقت و ظرافت وارد برخی از لایه‌های زندگی ما شدند و فیلم را از این حالت گزارشگری تبدیل به یک فیلم هنری کردند که مفاهیم جدیدی را دنبال می‌کند. شاید مهمترین چیزی که در توصیف این فیلم باید بگویم این است که این فیلم ترویج مطالبه‌گری است و اینکه انسان می‌تواند خسته نشود و مطالبه‌گری کند و می‌تواند دست به قضاوت زود هنگام نزند».
این فیلم پس از درخشش در جشنواره هفدهم «سینماحقیقت» و چهل و دومین جشنواره فیلم فجر، جایزه بهترین کارگردانی سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران را دریافت کرد.
«قویدل» دومین مستند پرفروش سال گذشته در گروه «هنر و تجربه» بود و در اکران بهاری فروش نسبتاً موفقی داشت و بیش از بیست و شش میلیون تومان فروش کرد.
مصائب «خانواده خلج»
مستند «خانواده خلج» به کارگردانی مریم الهامیان، مصطفی حاجی قاسمی و تهیه‌کنندگی مریم الهامیان دیگر محصول مرکز گسترش سینمای مستند تجربی و پویانمایی است که در هفدهمین جشنواره «سینما حقیقت» و چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش در آمد و با استقبال مخاطبان در هر دو جشنواره همراه شد، این فیلم یکی از پرمخاطب‌ترین مستندهای جشنواره حقیقت شد و نمایش آن به سانس فوق‌العاده رسید. این فیلم برنده‌ی جایزه بهترین کارگردانی فیلم بلند و نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند از چهل و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر و نامزد بهترین فیلم، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و بهترین پژوهشگر از هفدهمین جشنواره‌ی سینما حقیقت شد. این فیلم زمان اکران بیش از ۱۰ میلیون تومان فروش داشت.
مستند «خانواده خلج» روایت خانواده‌ای است که با رؤیای ساختن یک واحد تولیدی دار و ندارشان را می‌فروشند، اما مسائل پیچیده‌ای پیشروی آنان قرار می‌گیرد تا جایی که هر یک از اعضای خانواده حس متفاوتی به این تولیدی پیدا می‌کند و تبعات آن سال‌هاست که خانواده را درگیر کره است. شخصیت اصلی این مستند، بانویی کارآفرین است که درگیر بدهی به بانک شده و تا آستانه ورشکستگی پیش می‌رود. با تلاش دو کارگردان فیلم و وکیل خانواده، این پرونده به نفع خانواده کارآفرین به پایان می‌رسد.
عوامل فیلم خانواده خلج عبارت‌اند از کارگردان: مریم الهامیان، مصطفی حاجی قاسمی، تهیه‌کننده: مریم الهامیان، سرمایه‌گذاران: مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و اتاق بازرگانی تهران، پژوهشگر: مریم الهامیان، مصطفی حاجی قاسمی، تصویربردار: علیرضا منصوری، صدابردار: حامد حسین‌زاده، طراحی و ترکیب صدا: حسن مهدوی، تدوینگر: مصطفی حاجی قاسمی، مدیر تولید: مهدی الهامیان. اصلاح رنگ و نور: حمیدرضا فطوره چیان، برنا جمشیدی،محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی.
داستان زندگی یک طلبه در «غیرمسکونی»
مستند «غیر مسکونی» به کارگردانی مسعود زارعیان و از تولیدات مرکز گسترش در شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور داشت و جایزه بهترین کارگردانی فیلم بلند را دریافت کرد و همچنین در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر روی پرده رفت. این مستند علاوه بر جایزه بهترین کارگردانی فیلم بلند شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، جایزه بهترین فیلم مستند چهارمین جشنواره فیلم اشراق و نامزدی سیمرغ بهترین فیلم مستند چهل و یکمین جشنواره فجر را در کارنامه خود دارد.
مستند «غیرمسکونی» روایتی جذاب و تماشایی درباره مردی به نام احسان دارد که می‌کوشد به سهم خود دنیای اطرافش را تغییر بدهد. این فیلم داستان طلبه‌ای است که در یکی از محلات فقیرنشین مشهد به کمک مردم و حل مشکلات آنها شتافته؛ اما در این میان، با تهمت ازدواج مجدد با یکی از مراجعین، مواجه می‌شود و همسرش متوجه موضوع شده و زندگی شخصی طلبه به چالش کشیده می‌شود و او برای حفظ زندگی و خانواده‌اش تصمیم می‌گیرد از آن محله برود و در آخر با آتش زدن علف‌های خشکیده، بیان می‌دارد که برخی حرف‌ها همانند آتشی است که ویران می‌کند و دیگر درست نمی‌شود.
عوامل این مستند عبارتند از طرح، پژوهش و کارگردانی: مسعود زارعیان، فیلمبردار: رضا عزیزفرخانی، تدوین: مسعود زارعیان، صدابردار: مرتضی غیور، طراحی و ترکیب صدا: مهرشاد ملکوتی، آهنگساز: آرمان پارسیان، اصلاح رنگ و نور: سید علی موسوی، مدیر تولید: به آفرین عزیزی، تهیه کننده: مسعود زارعیان، محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی.
یک فرار تاریخی از قصر
مستند «فرار از قصر» به کارگردانی و نویسندگی سیداحسان عمادی و تهیه‌کنندگی حسام اسلامی از دیگر مستندهای تولید شده در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است که در
بیست و سومین جشن دنیای تصویر توانست تندیس حافظ بهترین مستند را دریافت کرد. همچنین این مستند در سیزدهمین دوره جشن مستقل سینمای مستند ایران در بخش‌های بهترین تهیه‌کنندگی مستند بلند، بهترین پژوهش و بهترین موسیقی نامزد دریافت جایزه شد.
اما «فرار از قصر» که یک مستند تاریخی بلند است به ماجرای فرار رهبران حزب توده از زندان قصر می‌پردازد؛ مهمترین فرار از زندان در تاریخ سیاسی ایران، که طی آن چهره‌هایی هم‌چون نورالدین کیانوری، خسرو روزبه و عبدالحسین نوشین در پاییز ۱۳۲۹ با نقشه‌ای پیچیده از زندان قصر می‌گریزند.
عوامل تولید این مستند عبارتند از: تهیه‌کننده: حسام اسلامی، کارگردان: احسان عمادی، پژوهش: زهره ترابی، تدوین: دلارام شمیرانی، مدیر تولید: مجید جبین‌شناس، انیمیشن: سعید بیدزردی، گرافیک: سلمان رئیس عبداللهی، تهیه شده در: مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی.