اوقات فراغت، زمانی است که فارغ از مسئولیت‌های روزمره و کار‌های اجباری، به خودمان اختصاص می‌دهیم. این زمان نه تنها فرصتی برای استراحت و تجدید قواست، بلکه زمینه‌ای برای کشف علایق، پرورش خلاقیت و بهبود کیفیت زندگی است. این زمان می‌تواند به ما کمک کند تا از روزمرگی فاصله بگیریم و با انرژی بیشتری به چالش‌های زندگی بازگردیم.
فراغت مؤثر رازی ساده، اما عمیق دارد و در میان نوجوانان از اهمیت چندبرابری برخوردار است؛ انتخاب فعالیت‌هایی که نه تنها ذهن و بدن را آرامش دهد، بلکه به رشد شخصی و خلاقیت آنان نیز منجر شود. فعالیت‌هایی مانند مطالعه، ورزش، هنر یا حتی قدم زدن در طبیعت می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای بازسازی روحیه و تقویت تمرکز عمل کند.
در ایام نوروز والدین و فرزندان، اوقات فراغت بیشتری در اختیار دارند؛ در همین راستا ایکنا بنابر رسالت آگاهی‌بخشی، مجموعه دوم آموزشی اوقات فراغت با عنوان «رازهای فراغت مؤثر» را تهیه کرده است تا کودکان و نوجوانان به ویژه والدین اوقات خوش‌تر و مفیدتری را سپری کنند.
رضا تبریزی، نویسنده و پژوهشگر حوزه اوقات فراغت کودک و نوجوان در این درس‌گفتار‌ها به بیان نکاتی مهمی در موضوع یاد شده می‌پردازد. در قسمت اول از این مجموعه «وضعیت اوقات فراغت» تبیین شده است که مشروح آن را در ادامه می‌بینید و می‌خوانید:
وضعیت اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در کشور ما به گونه‌ای است که بیشتر شاهد استفاده از عبارت «پر کردن اوقات فراغت» هستیم، در حالی که باید شرایط را تغییر دهیم و به سمت برنامه‌ریزی و مدیریت اوقات فراغت حرکت کنیم. خانواده‌ها با چالش‌های بزرگی رو‌به‌رو هستند، چرا که باید زمان فراغت فرزندان خود را به گونه‌ای پر کنند که آنها مهارت‌های مختلفی یاد بگیرند و در آینده بتوانند از این مهارت‌ها استفاده کنند.
در حال حاضر، خانواده‌ها براساس ذهنیت خود برنامه‌هایی را برای فرزندانشان انتخاب می‌کنند، به‌عنوان مثال، اگر برنامه‌ای برای نوروز یا تابستان دارند، معمولاً براساس تجربیات گذشته خود عمل می‌کنند. مثلاً ممکن است والدین بگویند؛ من قبلاً بدمینتون بازی می‌کردم یا به کلاس خوشنویسی می‌رفتم، پس همین برنامه‌ها را به فرزندم پیشنهاد می‌دهم، اما باید توجه کنیم که شرایط امروز با گذشته متفاوت است و نیاز به طراحی برنامه‌های جدیدی داریم که متناسب با نیاز‌های نسل آلفا (کودکان متولد سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۵) باشد.
نسل آلفا، نسلی است که به طور کامل در عصر دیجیتال رشد کرده و سبک زندگی آنها با نسل‌های قبل کاملاً متفاوت است. این تفاوت نسلی باعث شده که برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت این کودکان نیازمند رویکردی جدید باشد. والدین باید با ایجاد دورهمی‌ها و برنامه‌ریزی‌های شبانه، براساس نیاز‌ها و خواسته‌های فرزندانشان، دست به طراحی برنامه‌های جدید بزنند، یعنی به جای اینکه برنامه‌های فرزندان را به مدارس، فرهنگسرا‌ها یا گروه‌های دیگر بسپاریم، بهتر است والدین خودشان علایق و رغبت‌های فرزندانشان را شناسایی کنند.
این کار بسیار مهم است، چرا که برنامه‌ریزی اوقات فراغت باید برخاسته از فرهنگ خانواده باشد و ارتباط کامل و دقیقی با نیاز‌های خانواده داشته باشد. به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنم، قبل از شروع برنامه‌های نوروزی یا تابستانی، با فرزندان خود گفت‌و‌گو کنید و از تجربیات و خاطرات خود در زمینه اوقات فراغت برای آنها بگویید. این کار باعث می‌شود کودکان وارد فضای جدیدی شوند و نظرات و ایده‌های خود را بیان کنند.
والدین با ثبت نظرات فرزندان و ارزش‌گذاری بر آنها، می‌توانند به تقویت عزت نفس کودکان کمک کنند. وقتی کودکان احساس کنند که نظرات آنها مهم است و در برنامه‌ریزی خانواده مشارکت دارند، احساس ارزشمندی می‌کنند. این مشارکت نه‌تنها به بهبود روابط خانوادگی کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود کودکان از اوقات فراغت خود به نحو احسن استفاده کنند.
انتهای پیام