«اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْاَعْمَالِ وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ یَا مَنْ لا یَحْتَاجُ اِلَی التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الْعَالَمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ».
خدایا مرا در این ماه به سوی کارهای شایسته هدایت فرما، و حاجتها و آرزوهایم را برآور، ای آن که نیاز به روشنگری و پرسش ندارد، ای آگاه به آنچه در سینه جهانیان است بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست.
شرح و تفسیر:
دعای هفدهم ماه مبارک رمضان تجلی نیاز سالک به هدایت، فیض الهی و اجابت آرزوهای متعالی است. ابتدا، دعا از خداوند طلب هدایت به سوی اعمال صالح میکند: «اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْاَعْمَالِ». عمل صالح، فراتر از رفتار نیکو، تجلی حقیقت در ساحت وجودی انسان است؛ عملی که از معرفت زاییده شده و با اخلاص در آستان حق تقدیم میشود. اعمال صالح، تجلی هماهنگی عقل، قلب و اراده در مسیر قرب الهی است. در ادامه، درخواست برآورده شدن حاجات و تحقق آرمانها مطرح میشود: «وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ». این درخواست، صرفاً نیل به تمنیات دنیوی نیست، بلکه وصول به کمالات انسانی و فیض بینهایت الهی را نیز در بر دارد. حاجات حقیقی، آن است که انسان را به کمال برساند، نه آنکه او را در حجاب نفسانی فرو برد. در پایان، دعا با اشاره به علم مطلق الهی اوج میگیرد: «یَا مَنْ لا یَحْتَاجُ اِلَی التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الْعَالَمِینَ». خداوند، پیش از آنکه بنده سخن گوید، از مکنونات درون او آگاه است. معرفت به این حقیقت، سالک را از اضطراب رها کرده و او را در مقام تسلیم و توکل قرار میدهد، جایی که تنها یاد حق آرامشبخش دلهاست.