به گزارش خبرنگار معارف ایرنا آیت الله محمدعلی جاودان در کتاب رهنمای طریق در پاسخ به سوالی درباره حضور در آن دسته از مجالس عروسی که با رقص و موسیقی حرام همراه است، تاکید کرد که اگر حضور انسان معتقد مانع انجام گناه در آن مجلس است یا با فراهم بودن شرایط، امکان نهی از منکر وجود دارد و حضور در آن مراسم باعث تایید گناه آن ها نمی شود، می توان در آن مجلس حضور یافت.
سوال: بنده و همسرم به موازین شرعی تقید داریم اما متاسفانه برخی از اقوام همسرم این گونه نیستند و در مجالس عروسی آن ها رقص، موسیقی و انواع گناهان دیگر نیز وجود دارد ولی همسر به جهت عدم ناراحتی اقوامش تمایل دارد که در مجالس آن ها شرکت کند و می گوید «من در گوشه ای از مجلس می نشینم که مثلا صدای موسیقی را نشنوم.» حال آیا این مجالس، عنوان مجالس گناه را دارد؟ آیا می توان حتی در لحظات آخر در مجلس حضور یافت؟ غذا خوردن در چنین مجالسی چه حکمی دارد؟
آیت الله جاودان در پاسخ نوشت: شرکت در مجلسی که زن و مردم در آن مختلط هستند و یا شراب در آن نوشیده می شود، در هر صورتی حرام است. در غیر این دو صورت، اگر مشاهده کنید که حضور شما مانع انجام گناه در آن مجلس است یا با فراهم بودن شرایط، می توانید نهی از منکر کنید و همچنین حضور شما باعث تایید گناه آن ها نمی شود، حضورتان مانعی ندارد.
وی افزود: اگر حضور شما در چنین مجلسی، سبب گوش دادن به موسیقی حرام نمی شود. یعنی مثلا می توانید کاری کنید که به موسیقی بی اعتنا باشید و باز هم حضور شما تایید گناه آنان نباشد، اشکال ندارد. اما اگر نهی از منکر به هر دلیل مانند ترس یا خجالت، ممکن نیست یا صدای موسیقی، شما را مغلوب می کند یا حضور شما باعث تایید گناه آن هاست، قطعا شرکت در چنین مجلس حرام خواهد بود.
این استاد اخلاق ادامه داد: در هر صورت حضور در پایان مجلس و صرفا برای خوردن شام، اگر معصیتی وجود نداشته باشد و پولی که با آن غذا تهیه شده است، پول حرام یا مخلوط به حرام نباشد، مانعی ندارد. البته می توان به اندازه قیمت غذا رد مظالم پرداخت کرد. مطلب مهمتر این است که ناراحتی اقوام از عدم شرکت در مجلس گناه آلود آن ها، اصلا اهمیت ندارد. آن ها باید بفهمند که مجلسشان، مجلس گناه بوده و شما که مقید به مسائل دینی هستید، در چنین مجالسی شرکت نمی کنید. (صفحه ۸۸)
در پاورقی کتاب نیز احکام فقهی مراجع تقلید درباره حضور در مجالس عروسی ذکر شده که برخی نظرهای مراجع به این شرح است:
- همه مراجع معظم تقلید، حضور در مجالسی که در آن ها شراب نوشیده می شود، برای هیچ کس جایز نیست (توضیح المسائل مراجع، صفحه ۱۰۲۰)
- آیت الله بهجت: با فرض اشتمال بر حرام و مفسده باید اجتناب شود و اختلاط زن و مرد هم جایز نیست.
- آیت الله سیستانی: اگر به نحوی است که موجب مفسده و با ارتکاب گناه است، جایز نیست.
- آیت الله مکارم شیرازی: اگر مجلس به صورت مجلس گناه درآمده و مجلس سالم اسلامی نیست، شرکت در آن حرام است. (مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، جلد اول، ص ۱۴۳)
- همه مراجع تقلید: اگر مجلس به گونه ای نباشد که عنوان مجلس لهو، حرام و معصیت بر آن صدق کند و حضور در آن مفسده ای نداشته باشد، حضور و نشستن در آن تنها در صورتی اشکال ندارد که عرفا تایید عملی محسوب نشود.
استفتائاتی از رهبر انقلاب درباره رقص و حضور در مجالس عروسی
- آیا رقص محلی در عروسی ها جایز است؟ شرکت در این مجالس چه حکمی دارد؟ رقص مرد بنا بر احتیاط واجب حرام است و رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند؛ مثل این که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است. در غیر این صورت هم اگر به گونه ای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسده ای بر آن مترتب شود و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است؛ و در حکم فوق تفاوتی بین مجلس عروسی و غیر آن نیست و شرکت در مجالس رقص هم اگر به عنوان تأیید کار حرام دیگران محسوب شود و یا مستلزم کار حرامی باشد جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.
- رقص در مجالس زنانه بدون آهنگ موسیقی حرام است یا حلال؟ و در صورتی که حرام باشد، آیا ترک مجلس بر شرکت کنندگان واجب است؟ رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند مثل این که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است؛ در غیر این صورت هم اگر به گونه ای باشد که شهوت را تحریک کند و یا مستلزم کار حرام و یا ترتّب مفسده ای باشد، حرام است و تَرک آن مجلس به عنوان اعتراض بر کار حرام، چنانچه مصداق نهی از منکر محسوب شود، واجب است.
- رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان، چه حکمی دارد؟ رقص مرد بنا بر احتیاط واجب حرام است و رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند مثل این که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است؛ در غیر این صورت هم اگر به گونه ای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسده ای بر آن مترتب شود و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است.
- مشاهده رقص دختران خردسال از تلویزیون و غیر آن چه حکمی دارد؟ نگاه کردن به آن اگر موجب تحریک شهوت شود و یا باعث تأییدِ فرد گناه کار و تجرّی او و یا ترتّب فساد گردد، جایز نیست.
- اگر رفتن به عروسی به خاطر احترام به عادت های اجتماعی باشد آیا به علت احتمال وجود رقص اشکال شرعی دارد؟ اصل شرکت در عروسی هایی که احتمال رقص در آن ها وجود دارد تا زمانی که به عنوان تأییدِ مرتکب کار حرام محسوب نشود و موجب ابتلا به حرام هم نشود، اشکال ندارد.
- آیا رقص زن برای شوهرش یا مرد برای همسرش حرام است؟ اگر رقص زن برای شوهرش یا برعکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.
- آیا رقصیدن در جشن عروسی فرزندان جایز است هرچند توسط پدران یا مادران در مجالس عروسی فرزندانشان باشد؟ اگر از نوع رقص حرام باشد، حرام است. هرچند توسط پدران و مادران در مجالس عروسی فرزندانشان باشد.
- زن شوهرداری در عروسی ها بدون اطلاع شوهرش در برابر بیگانگان می رقصد و این عمل را چندین بار تکرار کرده و امر به معروف و نهی از منکر شوهرش در او اثر نمی کند، تکلیف چیست؟ رقص زن در برابر بیگانگان مطلقاً حرام است و خارج شدن از منزل بدون اجازه شوهر هم فی نفسه حرام است و موجب نشوز و محرومیت از استحقاق نفقه نیز می گردد.
- رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی که آلات موسیقی در آنها به کار می رود چه حکمی دارد؟ و تکلیف ما دربرابر آن چیست؟ رقص زنان در برابر بیگانگان و همچنین هر رقصی که موجب مفسده و برانگیخته شدن شهوت گردد، حرام است و به کارگیری آلات موسیقی و گوش دادن به آنها هم اگر به صورت لهوی «مضلّ عن سبیل الله» و مطرب باشد، حرام است و وظیفه مکلّفین در این موارد نهی از منکر است.
- رقص کودک ممیّز در مجالس زنان یا مردان، اعم از این که پسر باشد یا دختر، چه حکمی دارد؟ کودک غیربالغ چه پسر و چه دختر تکلیفی ندارد ولی سزاوار نیست. افراد بالغ او را تشویق به رقص کنند.
- ایجاد مراکزی برای آموزش رقص چه حکمی دارد؟ ایجاد مراکز تعلیم و ترویج رقص با اهداف نظام اسلامی منافات دارد.
- رقص مردان در برابر زنانی که از محارم آنان هستند، همچنین رقص زنان در برابر مردانی که از محارم آنان هستند، اعم از این که سببی باشند یا نسبی، چه حکمی دارد؟ در رقص حرام فرقی بین مرد یا زن نیست و فرقی نمی کند که در برابر محرم باشد یا در برابر نامحرم.
- آیا مبارزه نمایشی با عصا در عروسی ها جایز است؟ اگر همراه آن آلات موسیقی به کار روند چه حکمی دارد؟ اگر به صورت بازی ورزشی تفریحی باشد و در آن خوف خطر بر جان انسان نباشد، فی نفسه اشکال ندارد، ولی بکارگیری آلات موسیقی به نحو لهویِ مضلّ عن سبیل الله، به هیچ وجه جایز نیست.
- «دبکه» چه حکمی دارد؟ (نوعی رقص محلی است که در آن افراد دست ها را به هم انداخته و به گونه ای هماهنگ پاهای خود را همراه با پرش و حرکات بدنی به زمین می کوبند که صدای شدید و منظمی ایجاد می کند.) اگر عرفاً رقص محسوب شود، حکم رقص را دارد.