به گزارش ایرنا، در غرب خوزستان، جایی که دشت‌های وسیع و افق‌های بی‌پایان، چشم را مسحور زیبایی خاموش خود می‌کنند، مناطقی کمتر شناخته‌شده اما بی‌نهایت ارزشمند جای گرفته‌اند.
میشداغ و ام‌الدبس، هر یک با ویژگی‌های طبیعی منحصربه‌فرد، بخشی از زیست‌بوم غنی این منطقه را تشکیل می‌دهند؛ این سرزمین‌ها با تپه‌های شنی، پوشش گیاهی خاص و حیات‌وحش متنوع، نه‌تنها گنجینه‌ای برای پژوهشگران محیط‌زیست و طبیعت‌گردان هستند، بلکه ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری پایدار دارند.
اینجا، جایی است که پرندگان مهاجر، زمستان را در آرامش می‌گذرانند، آهوها در میان تپه‌های شنی می‌دوند و شب‌ها، صدای زوزه شغال‌ها در سکوت کویر طنین‌انداز می‌شود؛ از سرسبزی درختچه‌های کنار و گز در ام‌الدبس گرفته تا چشم‌اندازهای کویری میشداغ، این مناطق هر یک بخشی از هویت طبیعی دشت آزادگان را روایت می‌کنند.
اما در کنار این زیبایی‌ها، چالش‌هایی همچون تخریب زیستگاه، شکار غیرمجاز و کمبود زیرساخت‌های گردشگری نیز وجود دارد که لزوم حفاظت از این مناطق را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
منطقه میشداغ؛ کویر کوچک خوزستان
منطقه میشداغ در شمال غربی خوزستان و در نزدیکی شهر بستان قرار دارد؛ این منطقه به دلیل داشتن تپه‌های شنی و ماسه‌ای، ظاهری مشابه کویرهای مرکزی ایران دارد و از این نظر به «کویر کوچک خوزستان» معروف شده است.
پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری
میشداغ دارای پوشش گیاهی بسیار مقاومی است که شامل درختچه‌هایی مانند قیچ، تاغ و گونه‌هایی همچون استبرق، کاروان‌کش و انواع گیاهان شورپسند می‌شود. این منطقه در سال‌های اخیر شاهد اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی و کاشت گونه‌های مقاوم در برابر خشکسالی بوده است.
از نظر جانوری، میشداغ زیستگاه انواع خزندگان همچون مار شاخدار، بزمجه، لاک‌پشت و آگاما است. در کنار آن، پرندگانی مانند هوبره، زاغ بور و چکاوک بیابانی نیز در این منطقه دیده می‌شوند. پستاندارانی مانند روباه شنی، خرگوش و گاهی آهو نیز در این منطقه مشاهده شده‌اند.
اهمیت تاریخی و گردشگری
میشداغ علاوه بر جذابیت‌های طبیعی، از نظر تاریخی نیز اهمیت دارد، زیرا در دوران جنگ تحمیلی به‌عنوان یکی از مناطق عملیاتی استفاده می‌شد. امروزه، برخی از یادمان‌های دفاع مقدس در این منطقه حفظ شده‌اند که می‌توانند برای گردشگری فرهنگی و تاریخی جذاب باشند. همچنین، رمل‌های ماسه‌ای میشداغ مقصدی مناسب برای کویرنوردی و آفرودسواری است.
منطقه ام‌الدبس؛ بهشت پنهان حیات‌وحش خوزستان
منطقه ام‌الدبس در غرب خوزستان و نزدیکی مرز ایران و عراق قرار گرفته و به دلیل موقعیت خاص خود، از جمله مناطقی است که کمتر مورد توجه گردشگران قرار گرفته، اما اهمیت بالایی در اکوسیستم منطقه دارد.
این منطقه یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در خوزستان است. در فصل مهاجرت، پرندگانی مانند فلامینگو، حواصیل، درنا و اردک‌های وحشی به این منطقه سفر می‌کنند. همچنین پرندگان شکاری همچون عقاب طلایی و سارگپه نیز در ام‌الدبس مشاهده می‌شوند. از پستانداران موجود در منطقه می‌توان به گراز، روباه، گرگ و شغال اشاره کرد.
منطقه‌ام الدبس تا چند دهه پیش به عنوان یکی از مناطق بیابانی ایران شناخته می‌شد و یک بیابان مملو از تل‌های رمل و تپه های شنی بود اما از سال ۱۳۶۸ این ناحیه شامل طرح تثبیت طرح شن زدایی قرار گرفت به همین جهت هزاران درخت در این منطقه کشت شد. از جمله این درختان می‌توان به پانی کوم، آکاسیا، ویکتوریا، گز شاهی، کهور، استبرق، پنی زتوم و اسکنبیل اشاره کرد و همین مورد باعث شده است تا یک جنگل سرسبز و زیبا در دل کویر ایجاد شود.
تقریبا یک‌چهارم از وسعت این بیابان یعنی حدود ۲۵ هزار هکتار به‌وسیله این درختان پوشیده شده است؛ البته قبل از آن نیز به صورت معدود در این ناحیه درختانی وجود داشت.
ظرفیت‌های گردشگری و حفاظت از منطقه
مهم‌ترین مولفه‌ای که گردشگران را به سمت این ناحیه جذب می‌کند، تلاقی کویر و جنگل با همدیگر است که این موضوع به نوبه خود بسیار نایاب است.
ام‌الدبس به دلیل طبیعت بکر و حیات‌وحش متنوع، ظرفیت بالایی برای گردشگری طبیعی و پرنده‌نگری دارد. با این حال، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب باعث شده که این منطقه کمتر مورد بازدید قرار گیرد. حفاظت از این منطقه و جلوگیری از شکار غیرمجاز، می‌تواند در حفظ تعادل اکوسیستم و افزایش پتانسیل گردشگری آن نقش مهمی داشته باشد.
ضرورت حفاظت و توسعه پایدار
مناطق میشداغ و ام‌الدبس هر یک با ویژگی‌های خاص خود، بخشی از گنجینه‌های طبیعی دشت آزادگان را تشکیل می‌دهند. این مناطق نه‌تنها از نظر اکوسیستمی ارزشمند هستند، بلکه با برنامه‌ریزی صحیح می‌توانند به مقاصد گردشگری مهمی تبدیل شوند.
توسعه گردشگری پایدار، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و حفاظت از حیات‌وحش این مناطق، می‌تواند ضمن حفظ محیط‌زیست، فرصت‌های اقتصادی و تفریحی جدیدی برای منطقه ایجاد کند.