به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ رسیده‌ایم: سالی پر از تجربه‌های گوناگون. امسال برای حوزه کتاب کودک و نوجوان، همچون سال‌های گذشته، با فرازوفرودهای بسیاری همراه بود؛ از موفقیت‌های امیدبخش گرفته تا چالش‌هایی که بر سر راه نشر و مخاطبان این حوزه قرار گرفت. به رسم هر سال، در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به مهم‌ترین رویدادهای حوزه کتاب کودک و نوجوان در سال ۱۴۰۳؛ رویدادهایی که ایبنا در سرویس کودک و نوجوان آن‌ها را پوشش داده است.
فروردین
- مدیرکل جدید نظارت بر انتشارات کانون منصوب شد
این مجموعه که نخستین‌بار در سال ۱۳۶۱ از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده، هم‌اینک برای هفدهمین‌بار به دست کودکان رسیده است.
«فسقلی ۱» در چاپ هفدهم به ۳۱۷ هزار نسخه رسیده و «فسقلی ۲ و ۳» به ترتیب با شمارگان ۳۰۲ هزار و ۵۰۰ نسخه و ۲۹۲ هزار نسخه به شانزدهمین مرحله چاپ رسیده است.
«عبدالرزاق پهلوان»، «پهلوان پهلوانان»، «کلاغ‌ها»، «بزی که گم شد» و «قصه گل‌های قالی» کتاب‌هایی است به قلم نادر ابراهیمی، نویسنده مطرح ایرانی که در سال‌های مختلف از سوی کانون پرورش فکری منتشر شده و به تازگی بازنشر شده است.
یادآوری می‌شود اواخر سال ۱۴۰۲ نیز ۶ عنوان کتاب منتشرنشده از نادر ابراهیمی در آیینی با حضور فرزانه منصوری، همسر این نویسنده شاخص در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رونمایی شد.
اسامی این کتاب‌ها عبارت است از: «قصه‌ی دو کبوتر» با تصویرگری سمانه شریفی، «قصه‌ی زندگی یک برگ» با تصویرگری مهشید دارابی، «پنجره‌های دنیای کوچک من» با تصویرگری الهه برهانی، «ما ارمنی‌های این آب و خاکیم» با تصویرگری نرگس برومند، «یک گوشه‌ی ساکت جنگل» با تصویرگری سحر میرحسینی و «این باغ بزرگ باورنکردنی» با تصویرگری مهرناز رشنو.
اردیبهشت
مراسم اعلام غرفه‌های برتر کودک و نوجوان با حضور علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، محمد اللهیاری، مدیر کمیته ناشران داخلی، فتح‌الله فروغی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان و محمدتقی حق‌بین، عضو هیئت‌مدیره این انجمن، شنبه (۲۹ اردیبهشت‌ماه) در سرای اهل قلم کودک و نوجوان برگزار شد.
در پایان این مراسم اسامی غرفه‌های برتر اعلام شدند که به شرح زیر است:
در بخش ناشران دولتی: انتشارات مهرک (واحد کودک و نوجوان انتشارات سوره مهر)
در بخش ناشران خصوصی: انتشارات محیی، انتشارات برکه آبی و انتشارات ذکر.
نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۳ با شعار «بخوانیم و بسازیم» ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد.
مراسم پاسداشت تلاش‌های احمد خدادوست با حضور جمعی از شاعران و اهالی ادبیات کودک و نوجوان پنجشنبه (۲۷ اردیبهشت‌ماه) در غرفه سرای اهل قلم کودک و نوجوان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
- بخش نوجوان نشر معارف با نام «بُرنا» متولد شد
مراسم رونمایی از بخش نوجوان انتشارات معارف با نام «برنا» با حضور جمعی از نویسندگان و مسئولان این نشر، چهارشنبه (۲۶ اردیبهشت‌ماه) در غرفه نشر معارف نوجوان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
آیین رونمایی از پوستر «جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان» با حضور یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، کاظم طلایی، تصویرگر و طراح نشان این جشنواره و جمعی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان همچون محمد حمزه‌زاده، محمد میرکیانی، شهرام شفیعی، افسانه موسوی گرمارودی و محمود پوروهاب، سه‌شنبه (۲۵ اردیبهشت‌ماه) در سرای اهل قلم کودک و نوجوان برگزار شد.
مراسم رونمایی از مجموعه ۱۴ جلدی «من به دنیا آمدم» با حضور حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، عباس محمددینی، مدیر کل نظارت بر انتشارات کانون، زهرا احمدی، مدیر سابق کتابخانه مرجع کانون و جمعی از پدیدآورندگان و تصویرگران این مجموعه، عصر پنجشنبه (۲۰ اردیبهشت‌ماه) در غرفه انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در سالن ناشران کودک و نوجوان برگزار شد.
فرزانه رحمانی با مقاله «عدالت فرهنگی و ترویج کتابخوانی با استفاده از نامه‌نگاری» و حسین تولائی با مقاله «کتابخانه‌های تخصصی انجمن‌های ادبی به‌مثابه ابزاری برای توسعه‌ی مخاطب نوجوان» به این رویداد ادبی راه یافته‌اند.
خرداد
سرزمین آوانیان با رونمایی از سکوی اینترنتی اوقات فراغت خود، گامی مهم در مسیر ایجاد بسترهای مناسب برای پُرکردن اوقات فراغت به صورت هدفمند و سازنده برداشته است. این سکوی اینترنتی با ارائه برنامه‌های متنوع متناسب با فرهنگ ایرانی و کتاب‌های آموزشی، تلاش دارد نیازهای مختلف خانواده‌ها را در زمینه اوقات فراغت پوشش دهد و به ارتقای سطح کیفی زندگی آنان کمک کند.
کبری بابایی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره آخرین اخبار از دوره اول «قاصدک» که نخستین دوره متمرکز و حضوری آموزش شعر و داستان کودک و نوجوان است، گفت: دوره آموزشی قاصدک ویژه کسانی بود که به تازگی وارد عرصه ادبیات کودک و نوجوان شده بودند و می‌توان گفت که نوقلم به حساب می‌آمدند یا اگر پیش از این فعالیت‌هایی در این زمینه داشتند، فعالیت‌های خیلی جدی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان محسوب نمی‌شد. برخی از آن‌ها نیز به تازگی، دغدغه فعالیت در حوزه کودک و نوجوان را پیدا کرده بودند؛ ولی از آنجایی که با این حوزه آشنایی نداشتند، شروع فعالیت‌شان در این عرصه را با دوره قاصدک رقم زدند.
رئیس دبیرخانه دائمی ترویج و توسعه قصه‌گویی و مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد، سامانه «قصه‌گویان ایران» را افتتاح کرد.
این سامانه با هدف عمومی‌سازی استفاده از دستاوردهای دبیرخانه جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی با حضور معاون و کارشناسان
اداره‌کل کانون پرورش فکری استان یزد، گشایش یافت.
محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی احکامی جداگانه محمد حمزه زاده را به عنوان دبیر و عضو هیئت علمی و محمود پوروهاب، محمد میرکیانی، افسانه موسوی گرمارودی، سید احمد میرزاده، کاظم طلایی و شهرام شفیعی را به عنوان دیگر اعضای هیئت علمی منصوب کرد.
تیر
«سلامت مایه‌ی نشاط است» با ترجمه م.آزاد سال ۱۳۴۶ برای گروه سنی هفت سال به بالا (نوخوان) منتشر شد و اکنون بعد از ۵۷ سال با شمارگان ۱۵۲ هزار نسخه به چاپ نهم رسیده است. این کتاب برای آشنایی با شیوه‌های حفظ سلامتی به کمک ورزش، تغذیه، استراحت و نظافت در زمان کودکی، منتشر شده است.
«دانش شادی‌بخش است» نیز اولین‌بار در سال ۱۳۵۴ با ترجمه بیژن اسدی برای گروه سنی بالای ۹ سال (نونگاه) منتشر شد و اکنون در هفتمین مرحله چاپ با شمارگان ۱۲۷ هزار و ۵۰۰ نسخه بازنشر شده است.
- اولین جشنواره ملی پادکست «قصه‌های خوب، با صداهای خوب برای بچه‌های خوب»
جشنواره «قصه‌های خوب، با صداهای خوب برای بچه‌های خوب» یک مسابقه تولید پادکست است که به همت خانه ادبیات کودک و نوجوان ایران، سرای آذریزدی برگزار می‌شود. این خانه مقصدی برای حفظ و ترویج ادبیات و فرهنگ ایران‌زمین است و در این جشنواره، قصد دارد با بازآفرینی قصه‌های زنده‌یاد مهدی آذریزدی، قصه‌های هوشنگ مرادی کرمانی و تلفیق آن با لهجه، ترانه‌ها و آهنگ بومی، ضرب‌المثل‌های مرتبط یا یافتن داستان مردمی مشابه با یکی از قصه‌های یادشده برای حفظ ادبیات کهن و فرهنگ عامه بپردازد.
- هیئت علمی نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان به مناسبت روز ملی ادبیات کودک و نوجوان، بیانیه خود را منتشر کرد
کتاب‌های کودک و نوجوان، آیینه فردای فرهنگ جامعه ما هستند. یک بار دیگر بر اهمیت کتاب کودک و نوجوان به عنوان آیینه‌ای تمام‌نما از سیمای فردای جامعه اسلامی تأکید داریم و توجه تمام مسئولان سیاسی و فرهنگی را از یک‌سو و خانواده‌ها، مربیان و جمیع کنشگران این عرصه را به ضرورت هم‌افزایی، گفت‌وگوی سازنده و تلاش برای ارتقای سطح کیفی و کمّی کتاب‌های کودک و نوجوان جلب می‌کنیم.
- سومین جشنواره بین‌المللی نقاشی کودکان فراخوان داد / چاپ آثار برتر در قالب یک کتاب
با اعلام انتشارات سیمای فرهنگ، سومین جشنواره بین‌المللی نقاشی کودکان را گروه «روز تولد خورشید» برگزار خواهد کرد و آثار برگزیده در قالب کتاب چاپ می‌شود.
این کار با هدف تأکید بر مسئولیت اجتماعی انتشارات سیمای فرهنگ و اهمیت‌دادن به موضوع نقاشی و هنر در میان کودکان و نوجوانان همچنین کشف استعدادهای برتر در حوزه تصویرگری و نقاشی برگزار می‌شود؛ در این جشنواره به نقاشی‌های برگزیده نیز علاوه بر دریافت تندیس، مدال افتخار و جوایز ارزشمند اهدا خواهد شد.
مرداد
- فرهاد فلاح، رئیس بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون شد
حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حکمی فرهاد فلاح را به عنوان «رئیس بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی» کانون منصوب کرد.
- تجلیل از ۴ چهره پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان ایران
در اختتامیه نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان آیین تجلیل از چهار چهره پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان ایران با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان فرهنگی و مدیران نشر کودک و نوجوان چهارشنبه (۱۷ مرداد ۱۴۰۳) در تالار وحدت برگزار شد.
در این برنامه از حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری، محمد میرکیانی، حسین فتاحی و ناصر کشاورز تجلیل و تقدیر به عمل آمد.
بیانیه داوران نوجوانِ نخستین جشنواره ملی کتاب کودک و نوجوان به شرح زیر است:
«ما همان کودکانی هستیم که در کتابخانه‌های مدرسه، کانون پرورش فکری، کتابخانه‌های نهاد و لابه‌لای قفسه‌ها و کنار میز کتابدار قد کشیدیم و امروز این افتخار را داشتیم که به نمایندگی از تمامی نوجوانان کتابخوان و اهل مطالعه در نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان با گروه داوران و پژوهشگران همراه شویم تا در جریان نقد، بررسی و داوری کتاب‌ها، صدای مخاطبان حقیقی کتاب کودک و نوجوان را بازتاب دهیم.
ما با کودکان مظلوم غزه، که این روزها دغدغه جنگ و دود و آتش، فرصت کمتری برای لذت بردن از مطالعه به آن‌ها می‌دهد همدردی می‌کنیم و آرزویمان روزهای پیروزی و شادی برای آنهاست.
خدا را شاکریم برای این فرصت ارزشمند و برای وجود دوستانی که در روزگار شتابان و پرهیاهو، همچنان خانه‌ای از خشت خشت واژه‌ها دارند. دوستانی که بزرگ‌شدن و کودک‌ماندن با کتاب‌ها را بلدند و بارها زیستن با شخصیت‌های داستانی را بارها تجربه‌کرده‌اند.
ما داوران نوجوان، هر کدام با نگاه و انتظارات متفاوتی کنار هم گرد آمدیم، کتاب‌ها را خواندیم، یادداشت کردیم، با هم گفت‌وگو کردیم و استدلال آوردیم و در نهایت کتاب‌های برتر را انتخاب کردیم.
هیئت داوران نوجوان نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان، ضمن سپاس از خانه کتاب و ادبیات ایران که با برگزاری این جشنواره، بخش ویژه‌ای برای بازتاب نگاه و سلیقه کودکان و نوجوانان، ایجاد کرد، نکاتی را برای ارتباط بیشتر کتاب کودک و نوجوان با مخاطبانش ارائه می‌دهد.
یک. همچنان تصاویر روی جلد، عنوان، قلم و اندازه قلم، کیفیت چاپ و کتاب‌سازی و البته قیمت کتاب برای ما بسیار مهم است.
دو. داشتن فهرست، جدول‌های راهنما و توجه به جزئیات مختلف، بیانگر جدی گرفتن ما و اهمیت داشتن مخاطب کودک و نوجوان در ذهن مؤلفان و ناشران است.
سه. لذت بردن از کتاب را دوست داریم؛ اما مشتاق کشف، دانستن، فهم و یادگیری هم هستیم.
چهار. داستان‌پردازی و ژانرهای کتاب‌های ترجمه، سبب الگوهای تکراری در کتاب کودک و نوجوان شده‌است، خیلی بهتر است اگر در مفاهیم و ساختار جریان‌های تازه‌ای اتفاق بیفتد.
پنج. هر چند ما کتاب‌های ترجمه هم می‌خوانیم؛ ولی همچنان برای کتاب‌هایی که به فرهنگ و اسطوره‌های ملی می‌پردازند، ارزش بسیار قائلیم.
شش. در کنار فانتزی‌ها، از داستان‌های واقع‌گرا و شعرهایی که روایتگر زندگی واقعی و واقعیت‌ها باشد، لذت می‌بریم.
سپاس فراوان از توجه شما و به امید آنکه همه کودکان و نوجوانان ایران به کتاب‌ها و کتابخانه‌ها دسترسی بیشتری داشته باشند.»
مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ملی خبرنگاری اوان کودکی «خبرتاک» همزمان با اختتامیه سومین گام رویداد «یارستان کودکستان» و نمایشگاه دستاوردهای سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
شهریور
- آیین نکوداشت هشتادمین زادروز هوشنگ مرادی کرمانی برگزار شد
آیین نکوداشت هشتادمین زادروز هوشنگ مرادی کرمانی، خالق «قصه‌های مجید» و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دوشنبه (۱۹ شهریورماه ۱۴۰۳) در کتابخانه مرکزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با حضور غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان، هوشنگ مرادی کرمانی، فریدون عموزاده خلیلی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، شهین نعمت‌زاده، عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مهدی رمضانی، دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از اهالی فرهنگ و ادبیات به‌ویژه ادبیات کودک و نوجوان برگزار شد.
- نشست «تبیین چشم‌انداز نشان اعتماد توتک (تعلیم و تربیت کودک) و نقش ذی‌نفعان و ذی‌ربطان» با حضور فعالان حوزه کودک و نوجوان و به همت سازمان ملی تعلیم و تربیت برگزار شد
نشست «تبیین چشم‌انداز نشان اعتماد توتک (تعلیم و تربیت کودک) و نقش ذی‌نفعان و ذی‌ربطان»، یکشنبه (۱۸ شهریورماه ۱۴۰۳) در سالن کودکان شهید غزه واقع در ساختمان سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با حضور فعالان حوزه کودک و نوجوان برگزار شد.
- آیین افتتاحیه دهمین دوره نمایشگاه «ایران‌نوشت» شنبه (۱۷ شهریور ۱۴۰۳) در مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد
آیین افتتاحیه دهمین دوره نمایشگاه «ایران‌نوشت» با حضور اسماعیل جانعلی‌پور، دبیرکل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، محمد یقینی، دبیر اجرایی این دوره از نمایشگاه و عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل مجمع «ایران‌نوشت»، محمدمهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزارت صمت، مهدی امیری، مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران، محمدحسین قمری، مدیرکل دفتر خدمات عمومی (مرکز اصناف) و همچنین تولیدکنندگان برتر نوشت‌افزار ایرانی و جمعی از خانواده‌های شهدا، شنبه (۱۷ شهریور ۱۴۰۳) در مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد.
مهر
نشست هم‌اندیشی نویسندگان و شاعران ادبیات کودک در خصوص جشنواره ملی و بین المللی کتاب کودک و نوجوان و جلسه ارائه گزارش ۳۱ سال انتشار کتاب‌های کودک و نوجوان در ایران برای جمعی از نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان چهارشنبه (۲۵ مهر ۱۴۰۳) برگزار شد. علی رمضانی در نشست هم‌اندیشی نویسندگان و شاعران حوزه ادبیات کودک و نوجوان در خصوص جشنواره ملی و بین المللی کتاب کودک و نوجوان گفت: دومین دوره جایزه کتاب کودک و نوجوان به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود.
- ارسال ۴۰ هزار نسخه از ۱۶ عنوان کتاب کودک و نوجوان به مراکز کانون در سراسر کشور
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همزمان با هفته ملی کودک، ۱۶ عنوان کتاب با شمارگان ۴۰ هزار نسخه به مراکز فرهنگی‌هنری خود در سراسر کشور ارسال کرد.
«قصه‌ی خوبان» نوشته مجید ملامحمدی، «فواره گنجشک‌ها» نوشته محمود پوروهاب و «روز حسین (گفتنی‌های عاشورا برای تو)» نوشته غلامرضا حیدری‌ابهری هر سه از انتشارات جمکران، «تن‌تن و سندباد (رمان نوجوان)» نوشته محمد میرکیانی از انتشارات قدیانی، «خودت پژوهش کن» نوشته خاطره بهی و «پهپادها؛ پرندگان هدایت‌پذیر» به نویسندگی مارتین جی دوئرتی و ترجمه حسین طلایی هر دو از انتشارات طلایی، «تنبل نباش! (کتابی درباره‌ی مقابله با تنبلی) به نویسندگی سو گریوز و ترجمه مریم رونق و «شریک باش! (کتابی درباره‌ی مشارکت)» نوشته سو گریوز و ترجمه آزاده دهقانی هر دو از انتشارات شورا، عنوان کتاب‌هایی هستند که به بیش از هزار مرکز فرهنگی‌هنری کانون ارسال شده است.
همچنین کتاب «هوش مصنوعی برای دانش‌آموزان» و «هوش مصنوعی برای معلمان مدرسه» هر دو نوشته رزلاکین، کارین جورج و ماتلو چوکوروا و ترجمه حمیدرضا کفاش از انتشارات عابد، «به صحرا شدم عشق باریده بود» نوشته غلامعلی حدادعادل، «پیامبر و ابر»، «پیامبر و ماه»، «پیامبر و زمین» و «پیامبر و موریانه» نوشته مهناز فتاحی و هر پنج عنوان از دفتر نشر فرهنگ اسلامی و «قصه کربلا» نوشته مهدی قزلی از انتشارات شهید کاظمی دیگر کتاب‌های ارسال‌شده به مراکز کانون در سراسر کشور است.
این کتاب‌های علمی و مذهبی از سوی دبیرخانه کمیته بررسی کتاب در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انتخاب و سپس از دیگر ناشران خریداری و به هزار و ۳۹ مرکز فرهنگی‌هنری کانون در سراسر کشور ارسال شده است.
- رئیس جمهور کشورمان در هفته ملی کودک با انتشار پیامی در صفحه شخصی خود نوشت: ما خواستار دنیایی پاک و سالم برای کودکان‌مان هستیم
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان با انتشار پیامی در صفحه شخصی خود نوشت: ما خواستار دنیایی پاک و سالم برای کودکان‌مان هستیم. این حق آنهاست که فارغ از این جهان پرهیاهو، در آرامش و شادمانی ببالند.
قتل‌عام هزاران کودک بی‌گناه در غزه، روز کودک امسال را در کام مردم تلخ کرده است. دنیای زیبا و معصومانه کودکان نباید به جنگ و قدرت‌طلبی بزرگ‌ترها آلوده شود.
- آغاز به کار صفحه تخصصی کودک و نوجوان مجله میدان آزادی
به مناسبت روز ملی کودک، از صفحه تخصصی و بخش ویژه‌ای در سایت مجله میدان آزادی که مخصوصِ مخاطبان کودک و نوجوان فراهم شده است، رونمایی شد.
مجله میدان آزادی با دسته‌بندی مطالب اختصاصی مجله با موضوع «هنر و ادبیات کودک و نوجوان»، هنرمندان سرشناس و بهترین آثار در این زمینه را به کودکان و نوجوانان ایرانی و خانواده‌هایشان معرفی می‌کند.
در این صفحه می‌توانید یادداشت‌ها، مرورها و فهرست‌های تخصصی در زمینه ادبیات و سینمای کودک و نوجوان، یادداشت‌های تک‌نگاری درباره زندگی و آثار هنرمندان کودک و نوجوان و ویدیوی نقد و بررسی آثار برجسته را ملاحظه کنید. در ادامه نیز مطالب و فعالیت‌های ویژه‌تری به این بخش افزوده خواهد شد؛
- روزشمار هفته ملی کودک ۱۴۰۳ اعلام شد
روزشمار هفته ملی کودک ۱۴۰۳ در نشستی با حضور مدیرعامل و دیگر مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعلام شد.
در جلسه شورای سیاست‌گذاری هفته ملی کودک با حضور مدیرعامل کانون و نمایندگان دستگاه‌ها، اسامی روزها و روزشمار این هفته به‌صورت رسمی به‌شرح زیر اعلام شد:
- ۱۴ مهر: «برای خانواده کودکان، برای آینده‌ای امن‌تر و آرام‌تر»
- ۱۵ مهر: «برای محیط زیست کودکان، برای آینده‌ای پاک‌تر و سالم‌تر»
- ۱۶ مهر: «برای رشد و شکوفایی کودکان، برای آینده‌ای پیشرفته‌تر»
- ۱۷ مهر: «برای شنیده‌شدن کودکان، برای آینده‌ای مسئولانه‌تر»
- ۱۸ مهر: «برای برابری کودکان، برای آینده‌ای عادلانه‌تر»
- ۱۹ مهر: «برای هویت کودکان، برای آینده‌ای روشن‌تر»
- ۲۰ مهر: «برای رفاه کودکان، برای آینده‌ای با کیفیت و آسایش بالاتر»
- گزارش ۳۱ سال انتشار کتاب‌های کودک و نوجوان در ایران؛ دهه شصتی‌ها پیشتاز تألیف در حوزه کودک و نوجوان / پرکارترین نویسندگان چه کسانی هستند؟
در دومین شماره از تکتا (تصویر کتاب ایران) وضعیت صنعت نشر ایران در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان در فاصله سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۴۰۲ داده‌کاوی و تحلیل شده است. برای تهیه این گزارش، بیش از یک میلیون رکورد اطلاعات از بانک‌های اطلاعاتی مختلف خانه کتاب و ادبیات ایران تحلیل شده است.
تکتا (تصویر کتاب ایران) عنوان سلسله گزارش‌هایی است که به منظور انتشار اطلاعات و داده‌های صنعت نشر توسط خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر می‌شود. این گزارش‌ها تلاش دارد به جایگزینی برنامه‌ریزی داده‌محور به‌جای برنامه‌ریزی گمانه‌محور در تمامی اجزای زیست‌بوم نشر کتاب کشور کمک کند.
دومین شماره از تکتا، تصویر کتاب ایران با تمرکز بر حوزه کودک و نوجوان، برای اولین‌بار به جزئیات فراوان تولید کتاب در این حوزه می‌پردازد. در این شماره که به مناسبت اول مهر و بازگشایی مدارس منتشر شده، تلاش بر این بوده که تنها بر شمارگان یا داده‌های کلی مربوط به کتاب بسنده نشود؛ بلکه گزارش‌ها از لایه سطحی به عمق بیشتری حرکت کرده و بررسی همه جانبه‌تری از آمار و ارقام مربوط به کتاب‌های کودک و نوجوان انجام شود.
پیوند لایه‌های عمیق‌تر داده‌های مربوط به کتاب با مسائل پیرامونی صنعت نشر، مانند وضعیت اشتغال، پراکندگی‌های جغرافیایی یا ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، مسیر جدیدی را گشود تا بر مبنای آن بتوان برای خلق تحلیل‌هایی جدی‌تر و عمیق‌تر از وضعیت نشر کتاب کودک و نوجوان تلاش کرد.
دومین شماره از «تکتا» در سه بخش به مخاطبان ارائه شده است: دنیای کتاب‌ها، کتاب‌پیشگان (پدیدآورندگان در میدان کتاب کودک و نوجوان) و کتاب‌آفرینان (ناشران در میدان کتاب کودک و نوجوان).
عبدالقادر بلوچ، مروج کتاب و کتابخوانی و کتابدار این کتابخانه درخصوص برگزاری جشن کتاب در کتابخانه لیلامهر روستای وشنام دری گفت: دخترانی که تا همین چند سال پیش مدرسه رفتن برایشان آرزو بود یا اگر شانس تحصیل داشتند تا سال ششم ابتدایی درس می‌خواندند و مجبور به ترک تحصیل می‌شدند، بعد از حرکت فرهنگی و کتابخوانی در کتابخانه لیلامهر وشنام دری، نه‌تنها به تحصیل بازگشتند؛ بلکه در زمره کتاب‌خوانان جامعه قرار گرفتند.
او افزود: آن‌ها دائم در مورد کتاب و کتابخوانی صحبت می‌کنند و کتاب‌ها را به روش نوینی معرفی به همدیگر یا دیگران می‌کنند. با نویسندگان به‌صورت آنلاین ارتباط برقرار می‌کنند و در مورد کتاب‌های خوانده‌شده گفت‌وگو می‌کنند.
این مروج کتاب و کتابخوانی بیان کرد: به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی، کودکان و نوجوانان روستای دوستدار کتاب وشنام دری، در جشن کتاب با حضور فرهیختگان و مسئولان و معتمدین روستا، توانایی خود را نشان دادند.
بلوچ در ادامه عنوان کرد: آن‌ها نشان دادند که نه‌تنها توانمندی‌شان از بقیه دختران شهرهای بزرگ کمتر نیست؛ بلکه در بعضی شاخه‌ها و رشته‌ها بسیار بااستعدادتر و تیزهوش‌ترند. در اقدامی کم‌نظیر، کل برنامه‌های این مراسم توسط خود بچه‌ها اجرا شد؛ از اجرای برنامه گرفته تا شاهنامه‌خوانی، دکلمه، انشاخوانی، خاطره‌نویسی، معرفی کتاب در قالب روزنامه، نامه به نویسندگان و برپایی نمایشگاه کتاب، نقاشی و حتی سوزن‌دوزی‌ها و غذایی که با دستان خودشان درست کرده بودند همه و همه توسط آن‌ها ارائه شد.
در هشتمین روز آذرماه ۱۴۰۳، محفلی برای گرامیداشت هشت فعال ادبیات کودک و نوجوان که در سال‌های اخیر درگذشته‌اند، برگزار شد.
محمود حکیمی، کیومرث پوراحمد، محمدعلی علومی، کورش صفوی، نیلوفر امرایی، بتول فیروزان، منیژه وکیلی و اکرم امینی، کسانی بودند که هر یک به شیوه‌ای، در حوزه ادبیات کودک و نوجوان فعالیت کرده بودند و نقشی داشتند.
- «شب همدلی اهالی ادبیات کودک و نوجوان» برگزار شد
«شب همدلی اهالی ادبیات کودک و نوجوان» آیینی بود که در آن شماری از نویسندگان، شاعران و هنرمندان کودک و نوجوان با مدیرعامل و مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به گفت‌وگو پرداختند.
دی
- نخستین کتاب کودک دوزبانه فارسی-چینی در ایران رونمایی شد
نشر نَم، در مراسمی رسمی و همزمان با ایام ولادت حضرت زهرا (س) و روز مادر، از نخستین کتاب دوزبانه فارسی-چینی با عنوان «مادر من» رونمایی کرد. این مراسم با حضور علاقه‌مندان به ادبیات کودک و نوجوان در کتاب‌فروشی بازی و اندیشه برگزار شد.
- رضی هیرمندی نماینده ایران در بخش ترجمه جایزه آسترید لیندگرن شد
رضی هیرمندی، نویسنده و مترجم نام‌آشنای ایرانی، به‌عنوان نماینده ایران در نخستین دوره بخش ترجمه جایزه جهانی آسترید لیندگرن انتخاب شد. این جایزه در سال ۲۰۲۴ به بخش جوایز آثار ادبی افزوده شده است.
بهمن
- بیانیه اولین همایش ملی «حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی» از سوی دبیر علمی این همایش منتشر شد
مریم جلالی، دبیر علمی اولین همایش ملی «حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی»، بیانیه این همایش را منتشر کرد. متن این بیانیه به شرح زیر است:
«کودکان و نوجوانان، آسیب‌پذیرترین و در عین حال ارزشمندترین سرمایه‌های هر جامعه‌ای هستند و حقوق آن‌ها باید در تمامی عرصه‌ها از جمله هنر و ادبیات مورد توجه و پاسداری قرار گیرد.
ادبیات و هنر، زبان گویای جامعه و آیینه تمام‌نمای فرهنگ است. این دو عرصه، نقشی بی‌بدیل در شکل‌پذیری شخصیت هویت و جهان‌بینی کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند. آثار هنری و ادبی کودکان را با ارزش‌های انسانی، اخلاقی و معنوی آشنا می‌سازند، حس همدلی را در آن‌ها تقویت می‌کنند، قدرت تخیل و خلاقیت‌شان را پرورش می‌دهند و آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی آماده می‌سازند.
در بسیاری از موارد، حقوق کودکان و نوجوانان در آثار هنری و ادبی نادیده گرفته می‌شود. کودکان و نوجوانان به‌جای آنکه به‌عنوان افرادی مستقل، صاحب حق و دارای کرامت انسانی به تصویر کشیده شوند، به ابزاری برای پیشبرد اهداف بزرگ‌سالان، ارائه پیام‌های کلیشه‌ای یا ایجاد جذابیت‌های سطحی تبدیل شده‌اند.
این همایش فرصتی بود تا با هم‌فکری و تبادل نظر در موضوع حقوق کودکان و نوجوانان در ادبیات و هنر به ارتقای آگاهی و فهم جامعه از این مقوله مهم، بپردازیم.
در مجموع ۷۴ مقاله به این همایش ارسال شده است. از این تعداد ۴۳ مقاله به مرحله پذیرش رسیده‌اند. ۱۲ مقاله برای سخنرانی روز همایش انتخاب شدند. پیش از برگزاری همایش، سه نشست و یک کارگاه با موضوعات متنوع به همت فرهنگستان هنر و یاری‌گران همراه، برگزار شد که هر یک متمرکز بر زاویه‌ای از ابعاد کلی حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی بود. این مهم نشان می‌دهد که پژوهشگران با جدیت و تلاش به بررسی و تحلیل موضوعات مرتبط با حقوق کودکان پرداخته‌اند. بررسی چگونگی بازنمایی حقوق آموزشی در آثار، بررسی چگونگی انتقال ارزش‌های حقوق کودک، تحلیل چالش‌های موجود در اجرای حقوق کودک براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، چالش‌های موجود در تولید کتاب‌های تصویری برای کودکان، نقشِ رسانه در آموزش حقوق کودکان و نوجوانان و نقض حقوق کودکان از طریق تولید محتوای مبتنی بر هوش مصنوعی و مانند آن، از جمله موضوعات مطرح‌شده اصلی در همایش بوده است.
این همایش که با مشارکت فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان به انجام رسیده است، به غنای ادبیات کودک و نوجوان کمک می‌کند و از سیاست‌گذاران و فعالان اجتماعی دعوت می‌کند که یافته‌های علمی را در سطح کلان به کار بندند.
ما شرکت‌کنندگان در این همایش، بر این باوریم که آثار هنری و ادبی باید از هرگونه تبعیض، خشونت، آزار و استثمار کودکان و نوجوانان مبرا باشند و در این آثار باید به تنوع و تفاوت‌های فردی، فرهنگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان احترام گذاشته شود. کودکان و نوجوانان با هر جنسیت، نژاد، مذهب، قومیت، زبان، توانایی و وضعیت اجتماعی باید فرصت داشته باشند تا خود را در آثار هنری و ادبی ببینند و صدای خود را از طریق آن‌ها بشنوند.
در آثار هنری و ادبی باید به حقوق کودکان و نوجوانان در استفاده از ادبیات و ویرایش شایسته متن احترام گذاشته شود. آثار هنری و ادبی باید به کودکان و نوجوانان کمک کند تا با چالش‌های زندگی مدرن مانند خشونت، تبعیض، فقر، بیماری، جنگ، آلودگی محیط زیست و بحران‌های فرهنگی و اجتماعی مقابله کنند. کودکان و نوجوانان یاد می‌گیرند که چگونه می‌توانند در برابر این چالش‌ها ایستادگی کنند؛ چگونه می‌توانند برای حل مشکلات خود و جامعه‌شان تلاش کنند و چگونه می‌توانند آینده‌ای بهتر برای خود و دیگران بسازند.
آثار هنری و ادبی باید با همکاری و مشارکت کودکان و نوجوانان تولید شوند. کودکان و نوجوانان باید در فرآیند خلق آثار هنری و ادبی سهیم باشند و نظرات، ایده‌ها و تجربیات خود را با هنرمندان و نویسندگان به اشتراک بگذارند.
ما از تمامی هنرمندان، نویسندگان، ناشران، مربیان، والدین و فعالان حوزه کودک و نوجوان دعوت می‌کنیم تا با هم‌فکری و همکاری، زمینه‌های لازم را برای تولید و ترویج آثار هنری و ادبی با کیفیت و متناسب با نیازها و حقوق کودکان و نوجوانان فراهم آورند.
در پایان از ریاست محترم فرهنگستان هنر، جناب آقای دکتر مجید شاه‌حسینی، معاون محترم پژوهشی و هنری فرهنگستان هنر، سرکار خانم دکتر ناهید عبدی و دبیر اجرایی همایش، خانم دکتر فاطمه بنویدی و حامیان محترم و از همه پژوهشگران، نویسندگان و مخاطبان تشکر می‌کنم و امیدواریم که این همایش، سرآغاز تحولی بزرگ در عرصه هنر و ادبیات کودک و نوجوان باشد و نتایج آن سبب شود گامی مؤثر در جهت تحقق حقوق کودکان و نوجوانان در این دو عرصه برداشته شود.»
- روایت ۶۲ سال فعالیت برای کودکان و نوجوانان ایران
شب شصت‌ودومین سالگرد شورای کتاب کودک در قالب یکی از نشست‌های شب‌های بخارا، یکشنبه (۲۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۳) از ساعت ۱۷ تا ۱۹ در تالار فردوسیِ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
این مراسم با حضور چهره‌های شاخص شورای کتاب کودک همچون نوش‌آفرین انصاری، نصرالله افاضل، شکوه حاجی نصرالله، حسین شیخ‌رضایی و علیرضا میرفخرایی و دیگر اعضای این نهاد به میزبانی علی دهباشی برگزار شد. در این نشست، ادبیات کودک و نوجوان در سال ۱۴۰۲ بررسی شده و آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرفی شدند و از همراهان شورای کتاب کودک تجلیل به عمل آمد. همچنین جلد چهارم روزآمد «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» نیز رونمایی شد.
- مراسم رونمایی از پوستر و لوگوی جشنواره ملی «طعم کتاب» در سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک برگزار شد
مراسم رونمایی از پوستر و لوگوی جشنواره ملی «طعم کتاب» چهارشنبه (۲۴ بهمن‌ماه) در سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک برگزار شد. این مراسم با حضور حمیدرضا شیخ‌الاسلام، رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک و معاون وزیر، محمد دهریزی دبیر علمی جشنواره، مصطفی رحماندوست و تعداد دیگری از استادان و فعالان ادبیات کودک همراه بود. در این مراسم، ضمن معرفی هویت بصری جشنواره، بر اهمیت نقش کتاب و ادبیات در پرورش نسل آینده تأکید و اهداف، بخش‌های مختلف و رویکردهای این جشنواره بررسی شد.
اسفند
مراسم اختتامیه بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی با حضور قصه‌گویان کشورهای مختلف در تالار مرکزی یزد برگزار شد
مراسم اختتامیه بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی و سخنرانی با حضور فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کشور، در شهر تالار مرکزی یزد برگزار شد.
∎