محمدهادی طهرانی مقدم روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: قنات‌های «کولِگ» و «پَشبَند» واقع در روستای هیچان شهرستان نیکشهر و «آسباد زاهدان کهنه» واقع در شهرستان زهک پس از بررسی در شورای ملی ثبت کشور در فهرست میراث ملی غیر منقول به ثبت رسیدند.
وی افزود: قنات‌های کولگ و هیچان از جمله قنات‌های شاخص شهرستان نیکشهر و دهستان هیچان بوده که از حدود ۵۰۰ سال پیش تاکنون فعال و مورد استفاده ساکنان است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان ادامه داد: وجود قنات‌های متعدد در این منطقه نشان رونق کشاورزی و دامداری بوده و ساکنان آن با سبک و فنون مرتبط با قنات آشنایی کامل دارند. علاوه بر این شکل‌گیری روستا مدیون چندین رشته قنات موجود در آن است که قنات‌های مذکور از جمله مهمترین آن‌ها محسوب می‌شوند.
وی بیان کرد: یکی از دستاوردهای فرهنگی و تکنیکی بشر در مناطق خشک، استحصال آب‌های زیرزمینی از طریق قنات است که به اذعان برخی از متفکران این شیوه از تولید از ابداعات ایرانیان است.
طهرانی مقدم خاطرنشان کرد: در بلوچستان نیز قنات، عامل اصلی شکل‌گیری سکونت‌گاه‌های انسانی به شمار می‌آید و کشاورزی وابستگی شدیدی به آن دارد. براساس مطالعات موجود، تعداد مجموع قنوات شهرستان نیکشهر ۲۴۰ رشته، تعداد قنوات بخش مرکزی ۹۲ رشته و تعداد کل قنوات دهستان هیچان ۴۶ رشته قنات است.
وی ادامه داد: آسباد زاهدان کهنه نیز یکی از کهن‌ترین آسبادهای سیستان به شمار می‌آید و بر خلاف آس بادهای دوره صفوی سیستان و همانند آسبادهای خراسان جهت چرخش پره‌ها پاد ساعت گرد بوده است. بنای مذکور نمونه بسیار زیبا از معماری آسباد در حوزه سیستان و ایران است که استفاده از نیروی طبیعت در جهت تاب‌آوری اقلیمی و بهره وری، از نیروی باد را در گذشته این مرز و بوم به نمایش می‌گذارد.