باشگاه خبرنگاران جوان- سودان امارات متحده عربی را به همدستی در نسل‌کشی در پرونده‌ای در دیوان بین‌المللی دادگستری متهم کرده است و این پرونده به نقش امارات در جنگ داخلی ویرانگری که در سودان در حال جریان است، اشاره دارد. امارات از مدت‌ها پیش توسط سودان و دیگران به حمایت از نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) متهم شده است، نیروهایی که نزدیک به دو سال است با ارتش منظم در حال جنگ هستند - اتهامی که امارات آن را رد کرده است.

امارات چگونه در سودان دخالت دارد و چه ارتباطی با نیروهای پشتیبانی سریع دارد؟

چرا سودان برای امارات اهمیت دارد؟ 

سودان یکی از بزرگترین کشورهای آفریقا است که منابع طبیعی فراوانی از جمله اراضی کشاورزی وسیع، گاز و طلا دارد و سومین تولیدکننده بزرگ طلا در این قاره است. این کشور هم‌مرز با لیبی است که ابوظبی از مقامات شورشی آن حمایت می‌کند و دارای سواحلی در دریای سرخ است که یک مسیر دریایی حیاتی برای حمل نفت به شمار می‌رود.

در سال 2021، رئیس‌ارتش سودان، عبدالفتاح البرهان، به همراه معاون خود، فرمانده نیروهای پشتیبانی سریع، محمد حمدان دقلو (همتی)، قدرت را در یک کودتا به دست گرفت. دو سال بعد، درگیری‌هایی بین دو ژنرال آغاز شد و کشورهای مختلف از جمله امارات، مصر، ترکیه، ایران و روسیه متهم به حمایت از یکی از طرفین درگیری شدند.

"هدف اصلی امارات در سودان، نفوذ سیاسی در کشوری استراتژیک و مهم از نظر موقعیت جغرافیایی بوده است"، گفت آندریاس کریگ، متخصص امنیت خاورمیانه از دانشگاه کینگز لندن.

شرکت‌های دولتی امارات سودان را به عنوان یک مرکز سرمایه‌گذاری در منابع، معادن و تجارت به طور کلی می‌بینند.

محقق سودانی، حمید خلف‌الله، گفت که امارات که در صحرا قرار دارد، به منابع طبیعی‌ای که خود فاقد آن‌هاست، از جمله معادن و اراضی قابل کشت، علاقه‌مند است.

از لیبی تا سومالی، "ما الگوی همکاری امارات با شبه‌نظامیان را می‌بینیم" تا از منابع قاره آفریقا بهره‌برداری کند.

گروه توسعه‌ای سوئیساید در گزارشی که سال گذشته منتشر کرد، تخمین زد که در سال 2022، 66.5 درصد از صادرات طلا آفریقا به امارات به طور قاچاق از این قاره خارج شده است.

امارات، که یک مرکز عمده تجارت طلا است، بزرگترین خریدار طلا از سودان است، که این بخش عمدتاً تحت کنترل دقلو است.

اما فدریکو دونلی، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه تریسته ایتالیا، گفت که "بسیار ساده‌انگارانه خواهد بود که بگوییم منافع امارات تنها به طلا محدود است."

ابوظبی همچنین به دنبال مقابله با نفوذ عربستان سعودی در سودان و جلوگیری از گسترش اسلام سیاسی است که آن را تهدیدی برای امنیت خود می‌بیند.

چه ارتباطی با نیروهای پشتیبانی سریع دارد؟ 

رابطه‌های خلیج فارس با ارتش سودان از همکاری در یمن ناشی می‌شود، زمانی که خارطوم در سال 2015 به ائتلاف تحت رهبری عربستان پیوست تا در جنگ داخلی آنجا شرکت کند.

البرهان رهبری نیروهای سودانی را که تحت فرمان عربستان می‌جنگیدند، بر عهده داشت، در حالی که نیروهای پشتیبانی سریع دقلو همراه با سربازان اماراتی در یمن مستقر شدند.

اختلافاتی بین ریاض و ابوظبی به‌وجود آمده است، هم‌پیمانان سنتی که حمایت امارات از دقلو را به‌عنوان "چالشی برای اهداف سعودی" می‌بینند.

این رابطه همچنین از نظر ایدئولوژیکی است، زیرا نیروهای پشتیبانی سریع آماده‌اند تا حرکت سیاسی اخوان‌المسلمین را که توسط امارات و دیگر کشورهای عربی ممنوع شده است، مهار کنند.

این امر نیروهای پشتیبانی سریع را از ارتش متمایز می‌کند، که با بقایای رژیم اسلام‌گرای عمر البشیر در ارتباط است.

هر دو طرف به دلیل جنگ‌های سودان که منجر به کشته شدن ده‌ها هزار نفر و بی‌خانمان شدن بیش از 12 میلیون نفر شده است، با اتهامات جنایت جنگی مواجه شده‌اند.

اما در ژانویه، واشنگتن نیروهای پشتیبانی سریع را به‌دلیل هدف قرار دادن گروه‌های قومی با کشتار جمعی و تجاوز گروهی، به نسل‌کشی متهم کرد.

همچنین در ژانویه، دو نماینده کنگره آمریکا اعلام کردند که امارات وعده‌های خود را برای متوقف کردن کمک‌های نظامی به نیروهای پشتیبانی سریع نقض کرده است.

مالیات‌های خصوصی دقلو از امارات اداره می‌شود، و کریگ گفته است که او به شدت "وابسته" به ابوظبی شده است.

نیروهای پشتیبانی سریع حمایت‌های اساسی از امارات دریافت کرده‌اند، از جمله تحویل سلاح از طریق چاد همسایه، طبق گفته دیپلمات‌ها، تحلیلگران و گروه‌های حقوق بشر.

امارات این اتهامات را رد کرده است.

آیا این پرونده بر امارات تأثیر خواهد گذاشت؟ 

سودان پرونده خود را علیه امارات در دیوان بین‌المللی دادگستری، بالاترین دادگاه سازمان ملل در لاهه، روز پنج‌شنبه ثبت کرده و مدعی همدستی در نسل‌کشی به دلیل حمایت امارات از نیروهای پشتیبانی سریع شده است.

امارات این پرونده را به‌عنوان "یک حرکت تبلیغاتی" رد کرده و گفته است که تلاش خواهد کرد تا آن را رد کند.

حکم‌های دیوان بین‌المللی دادگستری الزام‌آور است، اما این دادگاه هیچ‌گونه قدرت اجرایی برای اعمال آن ندارد.

دونلی گفت که این پرونده احتمالاً به اعتبار امارات آسیب خواهد زد.

"هم در سطح بین‌المللی و هم در داخل آفریقا، درک فزاینده‌ای از امارات به‌عنوان یک بازیگر بی‌ثبات‌کننده وجود دارد"، او به خبرگزاری فرانسه گفت.

اما "اهمیت مالی و سیاسی که امارات در دهه گذشته به‌دست آورده است، احتمالاً آن را از هر گونه عواقب جدی مصون خواهد کرد."