ضمن آنکه به گفته سیدجواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی، واقعیت تلخ این است که با وجود تلاش‌های انجام شده، در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن ۳۰درصد از فرصت‌های شغلی ایجاد شده برای این مددجویان به اشتغال‌های پایدار تبدیل نمی‌شود.
معاون کارآفرینی و اشتغال مرکز توسعه کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با ما از اشتغال مددجویان این سازمان و دلایل ناپایداری اشتغال آن‌ها گفته است.
۵۰۰ تسهیلگر شغلی
محسن ایروانی درباره دلایل ناپایداری اشتغال مددجویان بهزیستی توضیح می‌دهد: عوامل شکست کسب‌وکارها را می‌توان به دو دسته عوامل درونی و بیرونی تقسیم کرد. عوامل درونی شامل باورهای محدودکننده، ترس از شکست و ناتوانی در برقراری ارتباط با مشتریان است؛ برای این موارد، شبکه تسهیلگران شغلی آموزش‌های لازم را به مددجویان ارائه می‌دهد، اما عوامل بیرونی مانند تورم، مشکلات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی بر شرایط کسب وکار تأثیر می‌گذارد که این مسائل باید در سطح وزارتخانه‌ها و نهادهای اقتصادی حل و فصل شود.
وی مهم‌ترین دلیل ناپایداری اشتغال مددجویان را ناشی از عوامل بیرونی می‌داند و می‌افزاید: نوسان‌های قیمت بازار و افزایش هزینه‌های مواد اولیه می‌تواند تأثیر زیادی بر استمرار اشتغال داشته باشد؛ وقتی یک شغل برای مددجویی راه‌اندازی می‌کنیم و او وامی برای خرید مواد اولیه دریافت می‌کند، پس از مدتی با افزایش قیمت‌ها، ادامه کار برای او دشوار می‌شود. این مشکلات به تمام جامعه مربوط است و ربطی به عملکرد نهادهای حمایتی یا بنگاه‌های اقتصادی ندارد، بلکه تحت تأثیر شرایط خاص کشور است.
این مقام مسئول به اقدامات بهزیستی برای کاهش ناپایداری اشتغال مددجویان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: به منظور کاهش ناپایداری اشتغال، راهکارهایی برای مددجویان طراحی کرده‌ایم؛ یکی از این اقدامات، شروع به کار شبکه تسهیلگران شغلی است که از اسفند در سراسر کشور آغاز شده است.
ایروانی بیان می‌کند: تسهیلگران سه ماه پیش از ارائه خدمات اشتغال به مددجویان، آموزش‌های لازم را برای آماده‌سازی شغلی به آنان می‌دهند و ۹ ماه پس از دریافت خدمات اشتغال نیز تحت نظارت و پشتیبانی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه یکی از راه‌های بهبود وضعیت اشتغال، نظام سطح‌بندی خدمات است، می‌گوید: تاکنون چنین نظامی برای سطح‌بندی و تقسیم‌بندی خدمات مربوط به اشتغال نداشتیم؛ بنابراین طرحی با عنوان طرح تسهیل‌گری شغلی را ایجاد کردیم که برای گروه هدف خاصی بومی‌سازی شده است و از این نظر یک الگو در منطقه و جهان خواهد بود. به‌خصوص اینکه این گروه هدف ازجمله مددجویان بهزیستی هستند که به‌سختی می‌توانند شغلی پیدا کنند یا در آن شغل به صورت پایدار فعال باشند.
معاون کارآفرینی و اشتغال مرکز توسعه کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی سازمان بهزیستی کشور به اهمیت آموزش و مهارت‌آموزی برای پایداری اشتغال مددجویان تأکید دارد و می‌افزاید: آموزش مهارت‌ها به عوامل درونی اشتغال پایدار کمک می‌کند، به همین دلیل ما ۵۰۰ تسهیلگر شغلی در سراسر کشور تربیت کرده‌ایم که از اسفند آغاز به کار کرده‌اند؛ این تسهیلگران بیشتر مسئولیت آموزش‌های فردی و گروهی را به مددجویان برعهده دارند. همچنین در برخی موارد، ارجاع مددجویان به مراکز فنی و حرفه‌ای برای آموزش مهارت‌های جدید انجام می‌شود.
ایروانی با اشاره به فعالیت ۵۰۰ تسهیلگر شغلی در بهزیستی می‌گوید: در گذشته در زمینه تسهیلات اشتغال با مشکلات و موانع زیادی مواجه می‌شدیم که عمده‌ترین آن‌ها، انحراف وام‌های اشتغال بود؛ اینکه خدمات و تسهیلات صرف اشتغال نمی‌شد و در جای دیگر هزینه می‌شد. همچنین پایدار نبودن مشاغل ایجادی مددجویان نیز از مشکلات دیگری بود که با آن مواجه بودیم و پس از مدتی شغل ایجادی مددجویان با شکست روبه‌رو می‌شد.
وی با تأکید براینکه ما در مسئله تسهیل‌گری به اصل پایداری شغلی می‌اندیشیم، بیان می‌کند: ما دیگر نمی‌نشینیم تا افراد برای شغل به ما مراجعه کنند؛ بلکه با رویکرد فعال سراغ آن‌ها می‌رویم و به آن‌ها آموزش می‌دهیم تا مددجو شغلی را انتخاب کند که هم مورد علاقه‌اش باشد و هم با مهارت کافی بتواند نیاز جامعه را برطرف کند. تسهیلگران بهزیستی در موضوع اشتغال دیگر در مرکز نمی‌نشینند بلکه در محیط کار حضور پیدا خواهند کرد تا ارتباط مددجویان با بازار کار را بهبود بخشند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه طرح به‌کارگیری تسهیلگران شغلی به منظور فراهم کردن اشتغال پایدار و ثابت و افزایش نظارت و حمایت در حیطه اشتغال مددجویان و توانمندسازی آن‌ها انجام گرفته است، می‌گوید: تسهیلگران شغلی وظیفه آماده‌سازی شغلی مددجویان را سه ماه پیش از دریافت خدمات اشتغال برعهده دارند و ۹ ماه پس از دریافت تسهیلات اشتغال، به عنوان پشتیبان شغلی همچنان مددجو را مورد حمایت قرار می‌دهند و مسئولیتهایی برای آن‌ها تعریف شده است و پس از یک‌سال مددجویان جدیدی مورد راهنمایی شغلی قرار می‌گیرند.
ایروانی اظهار می‌کند: پیگیری و پشتیبانی از مددجو در ادامه مسیر اشتغال، حلقه نهایی است تا مطمئن شویم مددجوی بهزیستی به یک زندگی پایدار و ثابت دست پیدا کرده است؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های مهم برنامه تسهیل‌گری، مسئله پشتیبانی شغلی و اطمینان از این مسئله است که فرد مددجو به‌درستی مسیر اشتغال را طی کرده باشد و در این مسیر به پایداری رسیده است.
معاون کارآفرینی و اشتغال بهزیستی کشور به برنامه‌های رفع شکاف میان توانمندی‌های مددجویان و نیازهای بازار کار و تلاش‌ها برای رفع این شکاف اشاره دارد و توضیح می‌دهد: ما با استفاده از شبکه تسهیلگران شغلی، نیازسنجی و ارزیابی‌های دقیقی از مددجویان به عمل می‌آوریم؛ پس از این ارزیابی‌ها، همکاری‌هایی با نهادهای مختلف مانند همراه اول و سازمان فنی و حرفه‌ای انجام می‌دهیم تا مددجویان بتوانند با استفاده از آموزش‌های نوین، مهارت‌های خود را ارتقا دهند که برخی از این آموزش‌ها به صورت رایگان ارائه می‌شود و بخشی نیز نیازمند پرداخت هزینه است.
ایروانی با اشاره به آمار ایجاد فرصت‌های شغلی و تلاش‌های انجام‌شده در زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی برای مددجویان بهزیستی می‌گوید: در روزهای دهه فجر، ۶هزارو۶۱۱ فرصت شغلی و در مجموع از ابتدای سال تاکنون ۶۵هزار فرصت شغلی برای مددجویان بهزیستی ایجاد شده است.
مدل‌های موفق مشاغل پایدار مددجویان
وی در خصوص مدل‌های موفق مشاغل پایدار مددجویان بهزیستی هم عنوان می‌کند: پایدارترین مدل‌ها، مدل‌های کارفرمایی هستند؛ در این مدل، مددجو به کسب‌وکارهای جاافتاده معرفی می‌شود و این کسب‌وکارها مددجو را به کار می‌گیرند و در ازای این همکاری، مشوق‌هایی به کارفرما داده می‌شود که این موجب می‌شود مددجو از مشکلاتی مانند فروش و بازاریابی رهایی یابد.
معاون کارآفرینی و اشتغال بهزیستی کشور همچنین درخصوص برنامه‌های جذب و حفظ مشارکت داوطلبان و تسهیلگران بهزیستی برای فراهم کردن اشتغال پایدار بیان می‌کند: یکی از برنامه‌های ما ایجاد پویش‌هایی است که افراد متخصص بتوانند به‌عنوان مشاور و راهنما برای راه‌اندازی کسب‌وکار به مددجویان کمک کرده و مددجویان به صورت تلفنی یا حضوری از تجربیات این پشتیبانان برای راه‌اندازی کسب‌وکار و دریافت مجوزهای لازم استفاده کنند. همچنین گروه‌های جهادی و مؤسسات خیریه در این زمینه همکاری می‌کنند. این طرح‌ها از سال آینده به صورت نظام‌مند پیگیری خواهند شد.
ایروانی تأکید می‌کند سازمان بهزیستی در تلاش است با همکاری نهادهای مختلف، شرایط اشتغال پایدار را برای مددجویان فراهم کند و ابراز امیدواری می‌کند با استفاده از رویکردهای نوین و آموزش‌های تخصصی، درصد ناپایداری اشتغال کاهش یابد و مددجویان به زندگی اقتصادی پایدار دست یابند.