به گزارش ایلنا، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم حکیم نظامی را شاعری دانست که در سراسر ایران زمین و کشورهایی که به زبان «فارسی» و «پارسی» سخن می‌گویند، رد و نشانش به سترگی و مانایی باقی مانده است. او خاطرنشان کرد: این شاعر بزرگ توانست با زبان شعر و هنر و داستان‌سرایی منظومه‌هایش، گامی به‌غایت ماندگار در غنای ادبیات فارسی و تثبیت هویت ایرانی بردارد.
صالحی با اشاره به اشعار حکیم نظامی در مورد عشق زمینی و ارتباط آن با عشق ازلی و آسمانی، گفت: حکیم نظامی از معدود افرادی است که توانسته از عشق زمینی به‌گونه‌ای سخن بگوید که در تمامی این مسیر پرخطر تا رسیدن به عشق الهی، هیچگاه گام‌هایش دچار لغزش نشود.
وزیر فرهنگ در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه حکیم نظامی همواره به ایران تعلق خاطر داشته و خمسه او در ادبیات غنایی نقطه عطف به شمار می‌رود، یادآور شد: در تمامی اشعار حکیم نظامی می‌توان علقه، نگاه و عشق او را به ایران دید. همواره روایت های او طرح و نقشی از ایران، فرهنگ و تمدنش دارد؛ از همین روست که باید حکیم نظامی را شاعری بدانیم که در تمامی سرزمین ایران و میان فارسی‌زبانان جهان، جای خود را باز کرده و این مهم را به نام ایران با ادبیات فارسی و زبان شعر ماندگار کرده است.
همچنین در این مراسم پیام رئیس جمهور به چهارمین بزرگداشت حکیم نظامی توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهارمین دوره بزرگداشت حکیم نظامی در تالار وحدت قرائت شد.
متن کامل این پیام به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
فرهیختگان ارجمند، اندیشمندان گرامی و عاشقان فرهنگ و ادب پارسی
امروز در این محفل ادبی و فرهنگی گرد هم آمده ایم تا از مقام بلند حکیم نظامی، شاعر سترگ پارسی تجلیل کنیم؛ مردی که نه تنها زیور زبان فارسی است بلکه نامش بر تارک فرهنگ بشری می‌درخشد و پیام صلح، عشق و خرد را به گستره جهان فرا می افکند.
حکیم نظامی این نگین درخشان ادب پارسی، میراثی گرانبها برای بشریت برجای نهاده است؛ میراثی که فراتر از مرزها و زمان ، روح همدلی، وفاق و یگانگی را در کالبد تاریخ و تمدن می‌دمد. او شاعری نیست که تنها در اوراق کهنه دیوانها جای گرفته باشد، بلکه ندای خرد و عشق او در گوش جان انسان امروز نیز طنین انداز است. آن هنگام که از مهر و محبت سخن می‌گوید مرزهای تنگ تعصبات را می‌شکند و جهان را به وادی همبستگی و برادری فرامی خواند.
ایران همواره مهد فرزانگان و پیشگامان عرصه دانش، حکمت و هنر بوده است. حکیم نظامی یکی از بزرگترین جلوه های فرهنگ و تمدن این سرزمین است؛ مردی که عشق و خرد را در هم آمیخت و در آیینه اشعار خود، جهانی را به سوی صلح و عدالت رهنمون ساخت. او به ما آموخت که انسانیت و رای مرزهای جغرافیایی و قومی، رمز همزیستی و تعالی است. او از عشق گفت اما عشقی که در آن عقل راهبر است و دل آیینه حقیقت. او از پادشاهان و فرمانروایان گفت اما آنانی را ستود که دادگری و انصاف را پیشه خود ساختند و به سعادت مردمان اندیشیدند.
به یقین، جهان پیش رو جهانی است که تنها با همبستگی ملتها و پیوند فرهنگ‌ها می‌تواند به ساحل آرامش و پیشرفت برسد. ایران عزیز ما، همواره بر این باور بوده و هست که در سایه فرهنگ و تمدن مشترک، ملت ها می‌توانند به جای ستیز، با تأملاتی عمیق به گفت و گو بنشینند، به جای دشمنی دست دوستی بفشارند و به جای نزاع در مسیر شکوفایی مشترک گام بردارند. همچنان که حکیم نظامی گفت:
«همه عالم تن است و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل»
امروز ما نه تنها از حکیمی بزرگ تجلیل می‌کنیم، بلکه از اندیشه ای سخن می‌گوییم که در تار و پود تمدن انسانی تنیده شده است؛ اندیشه ای که اگر مورد توجه قرار گیرد جهان را از خشونت و نفاق رهایی می‌بخشد و افقهای روشنی از همزیستی مسالمت آمیز را در برابر ما می‌گشاید.
ایران اسلامی همواره بر آن است که با تکیه بر این میراث عظیم فرهنگی، دوستی میان ملتها را تعمیق بخشد و زمینه تعامل و تفاهم را در گستره جهان فراهم آورد. ما ایمان داریم که آینده از آن فرهنگ، خردورزی و گفت و گو است و در پرتو این ارزشها، جهانی پر از صلح عدالت و برادری رقم خواهد خورد. بر خود لازم می‌دانم از همه تلاشگران و دست اندرکاران این رویداد فرهنگی که با تلاش و همت خود زمینه برگزاری این رخداد فاخر را فراهم ساختند صمیمانه قدردانی نمایم.»
تقوا، فضیلت و دیانت در اندیشه نظامی
محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این آیین طی سخنانی به تبیین جایگاه والای حکیم نظامی پرداخت و از تلاش‌های ستاد ملی بزرگداشت این حکیم در پاسداشت میراث فرهنگی و هنری این شاعر بزرگ پارسی سخن گفت.
شالویی در آغاز سخنان خود، به تقارن خجسته این مراسم با ماه مبارک رمضان اشاره و اظهار کرد: حکیم نظامی، با سروده‌های عاشقانه و بزمی خود، همواره تقوا، فضیلت و دیانت را مدنظر داشته و عشق عفیفانه را در حکایت های خود بیان کرده است.
وی افزود: نظامی، فردوسی، عطار و حافظ، هر یک در مسیر تعالی فرهنگ و ادب فارسی گام برداشته و مکمل یکدیگر بوده‌اند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به برگزاری چهار دوره بزرگداشت حکیم نظامی، از انتشار چندین عنوان کتاب خاصه دو جلد کتاب «نظام سخن» که شامل مقالاتی وزین درباره حکیم نظامی است، به عنوان یکی از دستاوردهای علمی و تحقیقی ماندگار ستاد ملی بزرگداشت با همکاری استادان و پژوهشگران برجسته کشور یاد کرد.
شالویی همچنین به تلاش‌های صورت گرفته در مزین کردن فضای شهری پایتخت به اشعار نظامی اشاره و خاطرنشان کرد: با همکاری شهرداری تهران، تندیس حکیم نظامی که به همت استاد نادر قشقایی طراحی و ساخته شده است، در میدان ونک تهران نصب گردید.
وی افزود: این اقدام، گامی مؤثر در شناساندن هرچه بیشتر این شاعر بزرگ به شهروندان، رهگذران و علاقه مندان است.
وی در ادامه به فعالیت‌های ۲۷ استان کشور با موضوع حکیم نظامی پرداخت و اظهار کرد: استان‌های مختلف با برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری، سهم بسزایی در ترویج اندیشه‌ها و آثار حکیم نظامی داشته‌اند.
شالویی از همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، آموزش و پرورش، کتابخانه‌های عمومی و دانشگاه‌ها در بزرگداشت نظامی قدردانی و ابراز امیدواری کرد که این تلاش‌ها به آشنایی هرچه بیشتر نسل جوان با مفاخر فرهنگی کشور منجر شود.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همچنین از نامگذاری بسیاری از میادین و خیابان‌ها به نام نظامی خبر داد و اظهار کرد: این اقدامات با همکاری شوراهای شهر، فرهنگ عمومی و شهرداری‌ها صورت گرفته است. وی این نامگذاری‌ها را نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه والای حکیم نظامی در فرهنگ و ادب فارسی دانست و تأکید کرد: چنین اقداماتی می‌تواند به تقویت هویت ملی و فرهنگی جامعه کمک کند.
شالویی در بخش دیگری از سخنان خود به برنامه‌های آینده ستاد ملی بزرگداشت اشاره کرد و از ساخت فیلم سینمایی درباره حکیم نظامی با همکاری بنیاد فارابی خبر داد.
در پایان، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تأکید بر اهمیت معرفی مفاخر ایرانی به جهانیان، اظهارکرد: مهم‌ترین راه برای نگهبانی از اندیشه و آثار مفاخر، معرفی آنان به جهانیان است تا اصالت ایرانی و فارسی آنها حفظ شود.
وی ابراز امیدواری کرد که با تلاش‌های مستمر ستادملی بزرگداشت حکیم نظامی،انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری نهادهای مختلف فرهنگی و هنری، شاهد ترویج هرچه بیشتر شعر و اندیشه حکیم نظامی و دیگر مفاخر ایران در میان اقشار مختلف جامعه، خاصه جوانان و نسل های جدید باشیم.
شعر نظامی، آمیزه ای از خرد و ادب
نظام‌الدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، نیز در این آیین با تأکید بر جایگاه والای نظامی در عرصه ادب و فرهنگ، اظهار کرد: حقیقت مسلم این است که نظامی یکی از بزرگترین شاعران فارسی‌زبان بوده و در منطقه و جهان علم و ادب جایگاهی بی‌نظیر دارد.
وی با اشاره به وجه حکمی و اندیشمندانه آثار نظامی گفت: همان‌گونه که فردوسی و ناصرخسرو به عنوان «حکیم» شناخته می‌شوند، این عنوان به نظامی نیز به‌درستی تعلق گرفته است، چراکه شعر او آمیزه‌ای از ادب، دانش و خرد است که ارزش والایی دارد.
سفیر تاجیکستان در ادامه افزود: آثار نام‌آوران ادب فارسی که در حوزه‌های حکمت، عرفان، ریاضیات، نجوم، تاریخ و دین تسلط داشته‌اند، نشان از جامعیت فکری آنان دارد و بدون شک، حکیم نظامی یکی از این شخصیت‌های جامع است.
زاهدی با اشاره به تأثیرگذاری نظامی بر ادبیات فارسی تأکید کرد: نظامی زیباترین داستان‌های غنایی و عارفانه را در ادبیات فارسی خلق کرده است و پس از شاهنامه فردوسی، جایگاهی ویژه در جهان ادب دارد. او با سرایش خمسه خویش، این سبک را به اوج رساند و سنت خمسه‌نگاری را جاودانه کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نظامی موجب رشد و تعالی زبان فارسی شد، چراکه شاعران پس از او با تأسی و اقتباس از سبک و شیوه وی، به سرودن شعر اهتمام ورزیدند.
در بخش دیگری از این رویداد نیز مهدی محبتی، استاد زبان و ادب فارسی دانشگاه زنجان توضیحاتی درباره اندیشه های اجتماعی و سیاسی حکیم نظامی و نحوه مواجهه او با حاکمان عصر خویش ارائه کرد.
او همچنین به تحلیل آثار حکیم نظامی پرداخت و بر جایگاه بی‌نظیر او در تاریخ ادبیات فارسی تأکید کرد. وی به ویژگی‌های برجسته شعر نظامی مانند دقت در زبان، عمق فلسفی و انسانی، و پیوندهای فرهنگی میان شرق و غرب نیز اشاره کرد.
محبتی در سخنرانی خود به اهمیت سه گانه‌ی «خودشناسی، عشق و حکمت» در آثار نظامی پرداخت و آنها را راهی برای درک بهتر جهان‌بینی و فلسفه زندگی دانست.
محبتی یادآور شد:حکیم نظامی با استفاده از زبان شیرین فارسی توانسته است پیامی جهانی را به نسل‌های مختلف بشر منتقل کند.
در پایان، محمود اکرامی شاعر و نویسنده برجسته کشور اشعاری را برای حاضران قرائت کرد.
اجرای میان برنامه های مختلف نمایشی، موسیقایی، نقالی و خنیاگری با هنرمند رسول نجفیان از دیگر بخش های این آئین ملی بود.