به گزارش ایرنا، چشم اندازهای بی نظیر میراث تاریخ طبیعی مازندران دارای ظرفیت های خوبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است که تاکنون استفاده از آن بدون نقشه راه بوده که برنامه ریزی اصولی نهادهای مربوط را می طلبد.

میراث طبیعی به لحاظ کارکردهای آن در ایجاد زمینه های اشتغال و رونق اقتصادی در دهه های اخیر اهمیت زیادی یافته و در کشورمان آنطور که باید به عنوان مقوله ای دارای اهمیت مورد تأکید قرار نگرفته است.

میراث طبیعی در قوانین کشورمان بنا به استناد منابع رسمی جایگاهی ندارد و همواره ذیل قوانین وزارت خانه های میراث فرهنگی یا محیط زیست، بدون تعریف دقیق باقی مانده است که باید به این مهم توجه ویژه شود.

ایران از سال ۱۳۵۳ با پیوستن به کنوانسیون حمایت میراث فرهنگی و طبیعی جهان (۱۹۷۲)مقدمه حفاظت از میراث طبیعی را فراهم کرد اما پیامد این اقدام تا سال ۲۰۲۱، ثبت ۲۶ اثر در فهرست میراث سازمان علمی و فرهنگی یونسکو است که تنها ۲ اثر جنگل های هیرکانی و کویرلوت، از نوع میراث طبیعی است.

شناساندن مطلوب تاریخ میراث طبیعی در سطح ملی و جهانی می تواند منافع زیادی را برای دولت ها و شهروندان هر منطقه داشته باشد به طوری که امروزه یکی از عوامل مهم در توسعه پایدار کشورها حفاظت از مناطق طبیعی و زیست بوم است.

به هر نوع میراث که عوامل طبیعی در ساخت و شکل گیری آن نقش داشته باشند میراث طبیعی گفته می شود. این میراث می تواند دارای ویژگی های خاص و برجسته طبیعی بوده و یا جزو نمونه های نادر به شمار رود، میراث طبیعی طبق تعریف کنوانسیون میراث جهانی به ۲ مجموعه ساختارهای طبیعی (Natural Features) و محوطه های طبیعی (Natural Sites) تقسیم می شود.

جنگل های دالخانی و صفاورد رامسر، کوه دماوند مازندران واقع در بخش لاریجان آمل، چشمه معدنی باداب سورت در بخش چهار دانگه ساری، غازهای آهکی و چشمه معدنی سودکلا در ساری، جنگلهای حوزه ۴۶ در بخش کجور نوشهر، جنگل های ۲ هزار و سه هزار در تنکابن، دریاچه ولشت در کلاردشت، منطقه جنگلی خشکه داران در نشتارود تنکابن، جنگل ساحلی سی سرا در عباس آباد، جواهرده رامسر و دهها نمونه دیگر از جمله فهرست تاریخ میراث طبیعی مازندران است.

به اعتقاد کنشگران صنعت گردشگری در غرب مازندران ظرفیت های میراث تاریخ طبیعی، به عنوان جاذبه‌های گردشگری نقش مهمی در ارتقای حوزه گردشگری این منطقه غربی استان مازندران ایفا می کنند.

استان مازندران به ویژه خطه غربی آن از مواهب الهی نظیر جنگل های انبوه با گونه های کم نظیر گیاهی در جهان، دریا و کوهستان های خوش آب و هوا، آبشارها، موزه طبیعی، غارها و پارک های جنگلی بهره مند است که هر کدام از آنها به تنهایی می تواند مزیتی برای رونق بیش از پیش صنعت گردشگری باشد.

** اثر طبیعی خشکه داران تنکابن

از جمله میراث تاریخ طبیعی غرب مازندران اثر طبیعی خشکه داران تنکابن است، این پارک جنگلی در کیلومتر ۳۰ محور تنکابن در حد فاصل نشتارود و شهرستان عباس آباد در کنار جاده واقع شده و تنها ۱۲۰ متر با دریا فاصله دارد، این منطقه حفاظت شده به عنوان تنها جنگل جلگه‌ای و بکر و از آخرین بازمانده‌های اکوسیستم‌های جنگلی جلگه‌ای شمال ایران با مساحت تقریبی ۲ میلیون و ششصد هزار متر مربع است.

گونه‌های متنوع و فراوان جانوری نیز از قدیم در آن می‌زیستند و در زمان حاضر زیستگاه حیوانات وحشی نظیر شغال، گرگ، خوک، گربه وحشی و پرندگانی مثل حواصیل خاکستری، قره، غاز، مرغابی‌ها، دار غاز باکلان، اگوت بزرگ و کوچک است.

سایت خشکه داران با وسعتی معادل ۲۱۷ هکتار و با وجود وسعت کم منطقه، حدود ۱۸ گونه گیاهی اندمیک دارد که نشان دهنده ارزش بالای آن در حفظ تنوع زیستی جنگل‌های هیرکانی است. خشکه داران با امکانات اقامتی و پذیرایی موجود بهترین مناطق برای گشت و گذار و مسافرت است.

** پارک جنگلی چالدره

"پارک جنگلی چالدره" دیگر میراث تاریخ طبیعی غرب مازندران است که در ۱۸ کیلومتری مسیر تنکابن به دوهزار و در کنار جاده واقع است و با ۹۲ هکتار مساحت درمیان دلتای دو رودخانه دوهزار و سه هزار و محل اتصال آنها واقع است.

** آبشار تودارک

" آبشار تودارک" یکی از بلندترین آبشارهای گیلان و مازندران به ارتفاع تقریبی ۴۵ متر در دل کوهستان شهرستان تنکابن است و یکی از زیباترین چشم اندازهای مناطق طبیعی ایران را برای طبیعت گردان فراهم می کند که از جمله اثر طبیعی کم نظیر مازندران به شمار می رود.

** دریاچه ولشت

"دریاچه ولشت" دیگر میراث تاریخ طبیعی مازندران که بسیاری از گردشگران و مسافران خطه شمال نام را شنیدند اما هنوز از نزدیک آن را ندیدند، این دریاچه با عمق ۱۷ تا ۲۸ متری درارتفاع یک هزارمتری از سطح دریای خزر در منطقه کوهستانی تخت سلیمان در فاصله حدود ۳۵ کیلومتری جنوب غربی چالوس روستای سنار بخش مرزن آباد قرار دارد.
دریاچه ولشت درسال ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و جزو ۱۰ دریاچه آب شیرین کشور است.

** غار دانیال سلمانشهر

غار دانیال واقع در سلمانشهر از جمله غارهای آبی و رودخانه ای ایران و یکی از آثار بی بدیل ژئوتوریسم،

** جنگلهای حوزه ۴۶ بخش کجور نوشهر،

** دریاچه خضر نبی در ارتفاعات روستای "نیمور" معروف به بام کجور،

** پارک جنگلی نور،

** آبشار آب پری و بوستان جنگلی کشپل بخش چمستان نور از دیگر میراث تاریخ طبیعی خطه غربی مازندران بوده که نیاز است برای هر یک از آن ها نقشه راه بهره برداری علمی و گردشگری تهیه شود.

به اعتقاد کارشناسان اگر برای این شمار میراث تاریخ طبیعی نقشه راه علمی بهره برداری تهیه شود به طور قطع سالانه میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی وخارجی را پذیرا خواهد بود که هم بر توسعه صنعت گردشگری و هم بر توسعه اقتصادی منطقه و افزایش اشتغالزایی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی در مازندران بیش از ۷۰۰ اثر مازندران ثبت ملی شده است.

تاریخ طبیعی مازندران به نحو شایسته شناسانده نشد

محقق و پژوهشگر رشته گردشگری در غرب مازندران گفت : میراث تاریخ طبیعی استان مازندران بی بدیل بوده و یکی از ظرفیت های مهم رونق صنعت گردشگری است که برنامه ریزان امر باید به این مهم توجه اساسی کنند.

محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان این که تاریخ طبیعی استان مازندران تاکنون معرفی نشده است، گفت: به طور مثال غار هوتو و کمربند در شهرستان بهشهر و غارهای متعدد دیگری در دیگر نقاط استان وجود دارد که هنوز کشف و معرفی نشده است.

وی بیان کرد: ما نقطه به نقطه مازندران به ویژه در غرب استان تاریخی طبیعی زیادی داریم ولی این همه آثار و تاریخ و این همه آثار طبیعی بعد درآمد گردشگری ایران و منطقه صفر است که جای تامل و تاسف است.

وی خاطرنشان کرد: این استان شمالی از نظر جاذبه های گردشگری الماس دارد اما دریغ دریغ که از آنها اندکی برای رونق صنعت گردشگری منطقه بهره برداری نمی شود، پس چه زمانی باید برای رفع چالش های برون رفت این حوزه تدابیر علمی اتخاذ کرد تا میراث تاریخ طبیعی منطقه به نحو احسن شناسانده شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: یکی از سایت های تاریخ طبیعی جنگل خشکه داران تنکابن است که بزرگترین سایت تاریخ طبیعی کاسپین و هیرکانی است، دانشگاه تهران در جنگل خشگه داران یک مرکز تحقیقاتی دارد که داده های زمین شناسی و گونه های جانوری و گیاهی منطقه را بررسی می کند.

ثروتی برای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی منطقه است

وی جنگل های دالخانی و صفاورد رامسر، غار دانیال سلمانشهر، جنگل سی سرا عباس آباد، و جنگل های دو و سه هزار تنکابن را از جمله تاریخ میراث طبیعی غرب مازندران برشمرد و یادآور شد: این میراث تاریخ طبیعی ثروت طبیعی است که باید برای درآمدزایی و اشتغالزایی منطقه تاثیرگذار باشد.

اورمزدی اضافه کرد: این میراث تاریخ طبیعی منطقه باید توسط سازمان علمی و فرهنگی یونسکو ثبت شود حتی پیشنهاد این را داریم که این آثار طبیعی ارزشمند و بی نظیر که در استان مازندران داریم با سازمان یونسکو و دفتر آن در ایران هماهنگی شود تا ثبت شود و تحت پوشش این سازمان بین المللی قرار داد.

محقق و پژوهشگر حوزه گردشگری استان مازندران ادامه داد : غار دانیال سلمان شهر هم مبحث گردشگری و هم جنبه های زمین شناسی و زیست شناسی آن هم هست که باید دیده شود. برای این غار باید پروژه تعریف کنند چرا که مخاطب خاص خودش را دارد.

اورمزدی در باره تاریخ طبیعی دیگری در منطقه سی سرا در سلمانشهر غرب مازندران اشاره و اضافه کرد: این عرصه جنگلی ادامه جنگل هیرکانی به سمت دریا است یعنی جزو جنگل های نادری است که بخش اندکی از آن تاکنون باقی مانده است که گردشگران زیادی از آن دیدن می کنند.

به اعتقاد کارشناسان حوزه گردشگری امروز نسخه سنتی گردشگری پاسخگوی نیاز روز صنعت گردشگری کشور و منطقه نیست و مازندران چون دارای تنوع زیادی از میراث تاریخ طبیعی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است ضروری است برای هر کدام از آن ها نسخه واحد بهره برداری تهیه شود.

آنان باز تعریف ساختار سازمان میراث فرهنگی را برای تحقق برنامه به روز گردشگری متناسب با ساختارهای گردشگری در جهان را ضروری دانستند و می گویند همه نهادهای دست اندرکار برای توسعه گردشگری و برنامه ریزی در این بخش به خصوص جذب سرمایه‌گذار وارد میدان شوند تا مجموعه گردشگری مازندران در تراز داشته های طبیعی و تاریخی موجود استان برنامه ریزی و معرفی بشود.

امروز گردشگری به عنوان یکی از مؤلفه‌های دیپلماسی در برخی کشورها استفاده می‌شود و چهارمین صنعت برتر جهان به شمار می رود، سووال اینجاست آیا در کشور تاکنون از این ظرفیت طبیعی بهره برداری علمی برده ایم؟ چرا باید این فرصت ها را از دست بدهیم در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا همچون کشورمان این میراث طبیعی را ندارند.

نکته مهم دیگر این بخش این است که نگاه دولتی و مدیریت دولتی بر گردشگری تاکنون کارساز نبوده بنابراین باید به دنبال این بود که گردشگری را به دست فعالان و متخصصان این حوزه سپرده شود تا همه ظرفیت های گردشگری مازندران شکوفا شود.