شهرآرانیوز؛ نگرانی‌ها از رکود اقتصادی موجب افت شدید بازار سهام شد که در نتیجه آن، شاخص اس‌اندپی ۵۰۰، مهم‌ترین شاخص بورس جهان، ۱.۷ تریلیون دلار از ارزش خود را از دست داد. این شاخص با افت ۲.۷ درصدی مواجه شد و اکنون ۹ درصد پایین‌تر از رکورد تاریخی خود در ۱۹ فوریه قرار گرفته است.
شاخص نزدک-۱۰۰ که بیشتر شامل سهام شرکت‌های فناوری است، بدترین روز خود از سال ۲۰۲۲ را پشت سر گذاشت و بیش از یک تریلیون دلار از ارزش بازار خود را از دست داد. سرمایه‌گذاران سهام شرکت‌های مشهور به «هفت شرکت باشکوه» شامل آلفابت، آمازون، اپل، مایکروسافت، متا، انویدیا و تسلا را به فروش رساندند.
علت این سقوط چه بود؟
این سقوط بازار سهام در پی سیاست‌های تعرفه‌ای متناقض ترامپ رخ داده است که باعث آشفتگی سرمایه‌گذاران شده و نگرانی‌ها درباره ورود اقتصاد آمریکا به یک دوره رکود یا حتی بحرانی عمیق‌تر را افزایش داده است.
هفته گذشته ترامپ تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از مکزیک و کانادا اعمال کرد و تعرفه کالا‌های چینی را به ۲۰ درصد افزایش داد. اما دو روز بعد اعلام کرد که اعمال بخشی از این تعرفه‌ها بر کالا‌های مکزیکی و کانادایی را تا ۲ آوریل به تعویق می‌اندازد.
ترامپ همچنین تهدید کرده است که از دوم آوریل یک نظام تعرفه‌ای متقابل جهانی برقرار خواهد کرد یعنی هر کشوری با همان میزان تعرفه‌ای مواجه خواهد شد که بر کالا‌های آمریکایی اعمال می‌کند. همچنین قرار است از روز چهارشنبه، تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم اجرایی شود.
به نظر می‌رسد این تعرفه‌ها موجب افزایش تورم شده و مصرف‌کنندگان مجبور به تحمل هزینه‌های بالاتری خواهند شد. بسیاری از آمریکایی‌ها ممکن است ناچار به کاهش هزینه‌های خود شوند که این امر رشد اقتصادی را کاهش داده و نرخ بیکاری را افزایش می‌دهد.
کاهش مداوم هزینه‌ها در بخش دولتی و تنش‌های ژئوپلیتیک نیز به بی‌ثباتی سیاست‌های آمریکا دامن زده است. هولگر اشمیدینگ، اقتصاددان ارشد بانک برنبرگ، در مصاحبه‌ای با CNBC ترامپ را «عامل هرج‌ومرج و سردرگمی» توصیف کرده است.
پیتر تاچمن، معامله‌گر بورس، در ویدئویی که در شبکه اجتماعی X منتشر شده گفت: «آنچه از دفتر ریاست‌جمهوری خارج می‌شود، صرفاً عدم قاطعیت، آشفتگی و ارسال پیام‌های ضد و نقیض است که باعث شده جامعه سرمایه‌گذاران اعتماد خود را از دست بدهد.»
ترامپ در واقع چه گفته است؟
ترامپ در مصاحبه‌ای که روز یکشنبه از فاکس نیوز پخش شد، اشاره کرد که حتی اگر خطر رکود اقتصادی وجود داشته باشد، این ریسک به خاطر تغییرات گسترده اقتصادی که او به دنبال ایجاد آن است، ارزشش را دارد. او تاکید کرد: «من از پیش‌بینی چنین چیز‌هایی متنفرم. یک دوره گذار وجود دارد، زیرا کاری که ما انجام می‌دهیم بسیار بزرگ است. ما داریم ثروت را به آمریکا بازمی‌گردانیم. این موضوع بسیار مهمی است. کمی زمان می‌برد، اما به نظرم برای ما عالی خواهد بود.»
وقتی از ترامپ پرسیده شد آیا فکر می‌کند تعرفه‌ها باعث افزایش تورم خواهد شد، پاسخ داد: «ممکن است این اتفاق بیفتد. ولی در این میان، حدس بزنید چه؟ نرخ بهره پایین آمده است.»
او همچنین با تأکید مجدد بر سیاست‌های حمایت‌گرایانه خود گفت: «ما (آمریکا) در سطحی که قبلاً هرگز سابقه نداشته مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌ایم و حالا قصد داریم بخش زیادی از آن را پس بگیریم.»
واکنش کاخ سفید چه بوده است؟
در شرایطی که روز گذشته وال‌استریت دچار وحشت شده بود، کاخ سفید دیدگاه خوش‌بینانه‌ای داشت و به تعهدات سرمایه‌گذاری گسترده رهبران شرکت‌ها اشاره کرد.
کوش دسای، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه گفت که مدیران شرکت‌ها در واکنش به سیاست «اول آمریکا» ترامپ، که با تعرفه‌ها و مقررات‌زدایی همراه است، «تعهدات سرمایه‌گذاری چند تریلیون دلاری» داده‌اند. او افزود این تعهدات «هزاران شغل جدید ایجاد خواهد کرد.»
همزمان کوین هَسِت، رئیس شورای ملی اقتصاد دولت ترامپ، در مصاحبه‌ای با CNBC روز دوشنبه نوسانات بازار‌های مالی را «نوسان‌هایی گذرا» توصیف کرد.
هاوارد لاتنیک، وزیر بازرگانی ترامپ نیز در برنامه «میت دِ پرس» شبکه NBC گفت: «رکودی در آمریکا اتفاق نخواهد افتاد. شما طی دو سال آینده شاهد بزرگ‌ترین رشد اقتصادی از سوی آمریکا خواهید بود.»
آیا نگرانی‌های وال‌استریت به جا‌های دیگر نیز سرایت کرده است؟
سهام آسیا صبح سه‌شنبه افت شدیدی را تجربه کرد و اثرات فروش سنگین روز گذشته بازار سهام آمریکا به بازار‌های جهانی سرایت کرد. شاخص نیکِی ژاپن حدود ۳ درصد افت کرد و به پایین‌ترین سطح خود از ماه سپتامبر رسید.
سهام چین نیز از فضای منفی حاکم بر بازار‌ها در امان نبود. شاخص بلوچیپ چین ۰٫۵ درصد کاهش یافت و شاخص هنگ‌سنگ در هنگ‌کنگ نیز ۰٫۸ درصد سقوط کرد. شاخص اصلی استرالیا هم ۰٫۸ درصد کاهش داشت.
دارایی‌های امن، که سرمایه‌گذاران در دوره‌های بی‌ثباتی به آنها روی می‌آورند، حالا با افزایش تقاضا مواجه شده‌اند. ین ژاپن به بالاترین سطح پنج‌ماهه خود در برابر دلار رسیده و ارزش آن معادل ۱۴۷٫۰۷ در برابر هر دلار است. فرانک سوئیس نیز تقویت شده است. هر دو ارز به دلیل ثبات اقتصادی و نرخ تورم پایین در این کشورها، دارایی‌هایی امن به شمار می‌روند.
طلا، که همواره دارایی مالی امنی محسوب می‌شده، به ۲٬۸۹۵٫۷۵ دلار در هر اونس رسیده که بسیار نزدیک به رکورد تاریخی ماه گذشته است. قیمت طلا از ابتدای سال ۲۰۲۵ تا کنون ۱۰ درصد افزایش یافته و این در حالی است که سال گذشته نیز ۲۷ درصد رشد کرده بود.
قیمت نفت، که معمولاً همگام با تولید ناخالص داخلی جهان حرکت می‌کند، برای دومین روز پیاپی کاهش یافت. قیمت نفت برنت، شاخص جهانی قیمت نفت، روز سه‌شنبه با ۰٫۶۵ درصد افت به ۶۸٫۸۳ دلار در هر بشکه رسید.
در آینده چه خواهد شد؟
برخلاف دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، که هرگونه ضعف در اقتصاد یا نوسانات بازار سهام باعث تغییر در سیاست‌ها می‌شد، این بار رئیس‌جمهور آمریکا مصمم به پیگیری سیاست‌های تجاری محدودکننده خود به نظر می‌رسد.
در واکنش به این وضعیت، تحلیلگران، رتبه‌بندی سهام آمریکا را از «خرید بیش از حد» به سطح «خنثی» کاهش دادند، چرا که معتقدند اقتصاد آمریکا ممکن است در ماه‌های آتی دیگر نتواند از بقیه اقتصاد‌های جهان پیشی بگیرد.
اقتصاددانان گلدمن ساکس هفته گذشته احتمال بروز رکود در آمریکا طی ۱۲ ماه آینده را از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش دادند. جی‌پی مورگان چِیس نیز این احتمال را به دلیل «سیاست‌های افراطی آمریکا» از ۳۰ درصد به ۴۰ درصد افزایش داده است.
بازده (نرخ بازدهی) اوراق قرضه دوساله دولت آمریکا که معمولاً همراه با انتظارات نرخ بهره تغییر می‌کند، دیروز با ۰٫۰۵ درصد کاهش به پایین‌ترین حد پنج‌ماهه خود رسید. به همین دلیل بسیاری انتظار دارند که بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) هزینه استقراض را کاهش دهد.
نرخ بهره معیار فدرال رزرو در حال حاضر حدود ۴٫۳ درصد است که طبق استاندارد‌های اخیر تاریخی نرخ بالایی محسوب می‌شود.
معامله‌گران اکنون پیش‌بینی می‌کنند که فدرال رزرو امسال نرخ بهره را به میزان ۰٫۸۵ درصد کاهش خواهد داد، در حالی که این پیش‌بینی روز دوشنبه ۰٫۷۵ درصد بود. کاهش هزینه‌های استقراض برای کمک به تحریک رشد در یک اقتصاد که رو به کندی حرکت می‌کند در نظر گرفته شده است.
پراشانت نوناها، استراتژیست ارشد نرخ بهره در شرکت TD Securities در منطقه آسیا-اقیانوسیه به خبرگزاری رویترز گفت: «حالا بازار‌ها پیام را دریافت کرده‌اند که دولت آمریکا مصمم است به یک‌باره این زخم را باز کند.»
ترامپ از اولین روز ورود به کاخ سفید تمایل خود را به مهار تورم در آمریکا بیان کرده و در عین حال تعرفه‌های تجاری را به مرکز سیاست‌های ریاست‌جمهوری خود تبدیل کرده است. اما بعید به نظر می‌رسد که او بتواند همزمان به هر دوی این اهداف دست یابد.
نوناها افزود: «ممکن است رکود همان دارویی باشد که برای کاهش تورم نیاز است. فعلاً با یک تخریب کنترل‌شده مواجهیم.»