رقابت برای دستیابی به استعدادهای برتر در حوزه هوش مصنوعی به سیاست‌های کلان مهاجرتی، سرمایه‌گذاری‌های آموزشی و ایجاد مراکز تحقیقاتی پیشرفته منجر شده است. این تلاش‌ها نشان می‌دهد که منابع انسانی در کنار فناوری‌های سخت‌افزاری، نقش کلیدی در پیشبرد صنعت هوش مصنوعی دارند.
در کنار این رقابت برای نیروی انسانی، چالش انحصار در حوزه پردازنده‌ها نیز به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شرکت‌های فناوری تبدیل شده است. با تسلط چند شرکت محدود بر بازار پردازنده‌های پیشرفته، بسیاری از کشورها و شرکت‌ها به دنبال کاهش وابستگی و توسعه فناوری‌های داخلی در این زمینه هستند.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایجاد خطوط تولید بومی و همکاری‌های بین‌المللی از جمله راهکارهایی است که برای رفع این وابستگی در نظر گرفته شده‌اند. این تلاش‌ها نشان می‌دهد که آینده صنعت هوش مصنوعی به‌طور مستقیم به میزان استقلال کشورها و شرکت‌ها در تأمین سخت‌افزارهای مورد نیاز وابسته خواهد بود.
در گزارشی به موضوعات سرمایه‌گذاری به منظور جذب نیروی انسانی هوش مصنوعی و رقابت شرکت‌ها برای شکستن انحصار بازار پردازنده‌ها پرداختیم. در قسمت اول تلاش کشورها برای جذب نیروی انسانی متخصص با هدف بهره مندی از توانایی و دانش آنها بررسی شده و در قسمت دوم نیز اقدامات شرکت‌ها برای کاهش وابستگی و رفع انحصار در زمینه تأمین پردازنده‌ها، تحلیل است.
سرمایه‌گذاری به منظور جذب نیروی انسانی هوش مصنوعی
1. شرکت‌های چینی با کمبود نیروی کار حرفه‌ای هوش مصنوعی مواجه هستند و در این راستا برای جذب متخصصان سایر شرکت‌ها تلاش می‌کنند. علاوه بر این، شرکت "مک کینزی" در گزارشی در سالی 2023 اعلام کرده که چین در سال 2030 به 6 میلیون نیروی کار نیاز دارد اما 2 میلیون نیروی کار خواهد داشت.
2. به پیشنهاد مشاور دولت بریتانیا با هدف افزایش جذب نخبگان هوش مصنوعی به این کشور، هزینه و فرایند صدور ویزا برای آنها تسهیل می‌شود.
3. برخی شرکت‌های چینی مانند هوآوی با ارائه حقوق بیشتر به دنبال جذب کارمندان شرکت‌های مطرح تولید تجهیزات نیمه هادی مانند شرکت ای اس ام ال هستند. (ASML تولیدکننده انحصاری بخشی از تجهیزات ساخت پردازنده های هوش)
4. برخی شرکت‌های چینی در حال ایجاد واحدها و استارتاپ‌های جدیدی در خاک آمریکا هستند. این کار با هدف بهره‌مندی از زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و نیروی انسانی متخصص موجود در آمریکا انجام شده است. برای نمونه دو شرکت علی بابا و بایت دنس اقدام به تأسیس شرکت هوش مصنوعی در کالیفرنیا آمریکا کرده‌اند.
نیروی انسانی متخصص نقش مؤثری در توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی دارد. طراحی الگوریتم‌های بهینه‌تر، ساخت مدل‌های هوش مصنوعی قدرتمندتر و ارتقا کار کرد و بهره‌وری پردازنده‌ها، مرهون وجود نیروی انسانی متخصص است.
ملاحظه می‌شود که کشورها و شرکت‌های پیشرو برای جذب نیروهای نخبه و متخصص تسهیلاتی را فراهم می‌کنند چین و بریتانیا با دیدگاهی آینده‌نگرانه به دنبال تأمین نیروی انسانی مورد نیاز هستند.
این نکته نیز حائز اهمیت است که تلاش‌های چین برای دور زدن تحریم‌ها و دستیابی به دانش به‌روز ساخت تجهیزات هوش مصنوعی به یک برنامه منحصر نیست و از چندین کانال مختلف دنبال می‌شود.
درواقع این کشور در کنار برنامه‌ریزی برای ایجاد کارخانه‌های ساخت پردازنده‌ها، سرمایه‌گذاری برای گسترش شرکت‌های داخلی، استفاده از روش‌ها و مدل‌های جدید، به دنبال جذب متخصصان شرکت‌های مطرح تولید تجهیزات ساخت پردازنده‌ها مانند شرکت ای اس ام ال و حتی تلاش برای حضور در خاک آمریکا و دسترسی به زیرساخت‌ها، دانش و جذب نیروی انسانی متخصص موجود در آن کشور است. این اقدامات به عنوان بخشی از برنامه‌های چین برای بی‌اثرسازی تحریم‌ها و استقلال در تولید تجهیزات مورد نیاز تلقی می‌شود.
رقابت سخت برای شکستن انحصار بازار پردازنده‌های هوش مصنوعی
1. براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، جدیدترین پردازنده شرکت انویدیا با نام بلک‌ویل، جایگزین نسل‌های قبلی خواهد شد و همچنین تعداد فروش بسیار بالایی در سال 2025 خواهد داشت. شرکت‌هایی از جمله مایکروسافت و آمازون تعداد بسیار زیادی از این پردازنده‌ها را سفارش داده‌اند.
مجله‌ای به نام اسمارت‌فون ادعا کرده است شرکت ای‌ام‌دی در حال برنامه‌ریزی برای ساخت پردازنده برای تلفن همراه و ورود به این حوزه است.
شرکت ای‌ام‌دی اعلام کرده است که حدود 4 درصد کارمندان خود یعنی نزدیک به 1000 نفر را اخراج خواهد کرد. در سال جاری میلادی با وجود کاهش ارزش سهام ای‌ام‌دی ارزش سهام شرکت رقیب آن در تولید پردازنده‌های هوش مصنوعی یعنی انویدیا حدود 200 درصد رشد داشته است.
در بازار پردازنده‌های هوش مصنوعی بیشترین سفارش خرید به شرکت انویدیا داده می‌شود و این شرکت انحصار مطلق را در دست دارد. حتی شرکت‌های دیگری مانند گوگل و آمازون که در مسیر استقلال در این حوزه قدم گذاشته‌اند و پردازنده‌های خود را ساخته‌اند هنوز بخشی از پردازنده‌های مورد نیاز خود را از شرکت انویدیا تأمین می‌کنند.
علاوه بر انویدیا دو شرکت اینتل و ای ام دی نیز در بازار تولید پردازنده‌های هوش مصنوعی حضور دارند. پس از سقوط ارزش سهام اینتل و اخراج تعداد زیادی از کارمندان آن در سال گذشته اکنون شرکت ای‌ام‌دی نیز مجبور به اخراج حدود 1000 کارمند خود و احتمالاً ورود به بازار تولید پردازنده‌های تلفن‌های همراه شده است.
"ای ام دی" در بازار پردازنده گرافیکی (GPU) و اینتل در تولید پردازنده مرکزی (CPU) فعال هستند. به نظر می‌رسد به دلیل انحصار بازار پردازنده‌های هوش مصنوعی در دست انویدیا، شرکت ای‌ام‌دی پس از تلاش‌هایی در این زمینه علاوه بر متحمل شدن هزینه‌های زیاد به دنبال پیدا کردن بازاری جایگزین برای جبران درآمد خود است. دو شرکت ای ام دی و اینتل در بازار پردازنده‌های هوش مصنوعی در حال فعالیت‌اند و مشتریانی دارند؛ اما سهم آنها بسیار کمتر از شرکت انویدیا است.
به گونه‌ای که سهم انویدیا از بازار پردازنده‌های گرافیکی درسه ماهه ابتدایی سال 2024 میلادی 88 درصد بوده است و شرکت ای ام دی کمتر از 12 درصد از بازار را در دست دارد.
کسب برتری انویدیا در بازار پردازنده‌های گرافیکی، صرفاً به دلیل تأمین این پردازنده‌ها برای هوش مصنوعی نیست. این شرکت از یک دهه قبل، انحصار بازار پردازنده گرافیکی برای رایانه‌ها و بازی‌های رایانه‌ای را در دست داشت و با گسترش هوش مصنوعی، این پردازنده‌ها را برای پردازش‌های مورد نیاز در این فناوری بهینه کرد. علی‌رغم تلاش‌های ناکام شرکت ای‌ام‌دی برای شکستن انحصار انویدیا بر این بازار اکنون برخی از شرکت‌های پیشرو این حوزه مانند گوگل و آمازون بخشی از پردازنده‌های مورد نیاز را خودشان طراحی و تأمین می‌کنند.
همچنین برخی شرکت‌های چینی تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا و دشواری دسترسی به پردازنده‌های قدرتمند، سعی دارند با افزایش عملکرد و بهینگی مدل‌های هوش مصنوعی نیاز به پردازنده های قدرتمند را کاهش دهند. با توجه به تلاش شرکت‌های این حوزه برای کاهش وابستگی در تأمین و کسب استقلال در تولید زیرساخت محاسباتی مورد نیاز انتظار می‌رود در سال‌های آینده درخواست‌های کمتری از سوی شرکت‌های پیشرو این حوزه برای پردازنده‌های انویدیا وجود داشته باشد و انحصار این شرکت در این زمینه از بین برود.