مصطفی طاعتی‌مقدم، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری _ صنعتی انزلی در گفتگو با خبرنگار ایلنا در خصوص عملکرد سالیانه این سازمان اظهار کرد: منطقه آزاد انزلی یکی از مهم‌ترین مناطق اقتصادی و گردشگری ایران است که در کنار دریای خزر و در شمال کشور واقع شده است. این منطقه با دارا بودن مزیت‌های طبیعی، اقتصادی و تجاری، به یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه‌گذاری و گردشگری تبدیل شده است.
او ادامه داد: منطقه آزاد انزلی نه‌تنها فرصت‌های اقتصادی متعددی را فراهم کرده، بلکه جاذبه‌های تفریحی و تاریخی آن نیز گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب کرده است.
عدم ثبات مدیریتی اثر منفی در سرمایه گذاری‌های منطقه دارد
طاعتی‌مقدم تصریح کرد: تغییرات سیاسی در کشور طی چند سال گذشته بسیار سریع بود و این مسئله تأثیر قابل‌توجهی بر ثبات مدیریتی در مناطق آزاد و از جمله منطقه آزاد انزلی داشت و متأسفانه در برنامه‌های توسعه‌ای کشور کمتر به ثبات مدیریتی توجه می‌شود.
او افزود: البته ما در این سازمان طرح‌های جامع و کلانی را تدوین کرده‌ایم، اما اجرای این برنامه‌ها نیازمند ثبات مدیریتی و پیگیری مستمر است و این تغییرات مدیریتی نه تنها بر توسعه و سرمایه‌گذاری‌های منطقه اثر منفی داشته، بلکه پروژه‌های عمرانی را نیز دچار مشکلات متعددی کرده است.
ناترازی انرژی و قطعی‌های برق اثرات منفی آن بر تولیدات
طاعتی‌مقدم خاطر نشان کرد: خوشبختانه، با وجود تمامی مشکلات سال ۱۴۰۳، از جمله تلاطم‌های سیاسی، ناترازی انرژی و قطعی برق، منطقه آزاد انزلی همچنان توانسته است به رشد و رونق دست یابد. در زمینه تولید و صادرات، نیز باید گفت که شاهد رشد ۲۶ درصدی در صادرات به خارج از کشور و ۲.۵ برابر شدن ارزش صادرات به سرزمین اصلی بوده‌ایم و در حوزه ترانزیت و کشتی‌های ورودی نیز افزایش ۱۰ درصدی نسبت به سال گذشته داشته‌ایم.
او افزود: البته در برخی از بخش‌ها، مانند صادرات مجدد، کاهش‌هایی داشتیم که نیازمند دیپلماسی اقتصادی فعال‌تری است.
بهترین بنادر کشور در منطقه آزاد انزلی واقع شده‌اند
طاعتی‌مقدم گفت: منطقه آزاد انزلی به دلیل موقعیت استراتژیک خود، مزایای برجسته‌ای دارد و سال گذشته این منطقه به عنوان برترین منطقه آزاد کشور شناخته شد. همچنین انزلی یکی از بهترین بنادر کشور را در اختیار دارد و این امر به جذابیت بیشتر آن برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی افزوده است.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی تصریح کرد: سواحل دریای خزر و بندر انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک خود، از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به روند پس‌روی آب دریا، بندر انزلی حتی در بدبینانه‌ترین شرایط نیز به عنوان آخرین بندر دریای خزر، فعال باقی خواهد ماند. این بندر که در مسیر کریدور شمال-جنوب قرار گرفته است، دسترسی آسانی به بازارهای کشورهای حاشیه دریای کاسپین، اوراسیا، قزاقستان و چین دارد و این مزیت ترانزیتی، منطقه آزاد انزلی را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.
نزدیکی به استان‌های شمالی
او تصریح کرد: نزدیکی بندر انزلی به مراکز جمعیتی، به ویژه استان گیلان و استان‌های شمالی، فرصت‌هایی بی‌نظیر فراهم کرده است که بخش عمده‌ای از صنایع تولید مواد غذایی در این ناحیه مستقر است. به عنوان مثال، حدود ۶۰ درصد مرغ کشور در سه استان شمالی تولید می‌شود که امنیت غذایی جمعیت زیادی را تأمین می‌کند و این عوامل، همراه با جذابیت‌های آب‌وهوایی و امکانات طبیعی گیلان، باعث جذب نخبگان، تجار و تولیدکنندگان شده است.
وجود دو شهرک صنعتی فعال با ۱۷۰ شرکت تولیدی
طاعتی‌مقدم گفت: در حال حاضر، منطقه آزاد انزلی دارای دو شهرک صنعتی فعال با ۱۷۰ شرکت تولیدی دارد که ظرفیت نهایی این شهرک‌ها حدود ۲۴۰ واحد بوده و ۳۰ تا ۴۰ واحد آنها در حال احداث است. البته برخی واحدهای غیرفعال با مشکلات حقوقی مواجه‌اند. مناطق آزاد با مزیت‌هایی چون معافیت گمرکی و امکان صادرات مجدد، توانسته‌اند جذابیت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. با این وجود، برخی قوانین جدید مانند مالیات بر ارزش افزوده، چالش‌هایی را به همراه داشته است.
توسعه زیرساخت‌ها و گسترش محدوده
او ادامه داد: برنامه توسعه منطقه آزاد انزلی شامل گسترش محدوده از ۲۴۰۰ هکتار به ۸۶۰۹ هکتار است و در این محدوده سه شهرک صنعتی جدید شامل؛ (حمیران انزلی، ضیابر صومعه‌سرا و سپیدرود) تعریف شده‌اند. به علاوه، برنامه‌ای نیز برای ایجاد یک شهرک صنعتی ۱۲۰۰ هکتاری برای کل زنجیره صنعت، از تولید تا لجستیک، در دست اقدام است.
سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی
طاعتی‌مقدم افزود: منطقه آزاد انزلی تاکنون حدود ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده است و این سرمایه‌گذاری‌ها در کنار حضور فعال شرکت‌های داخلی، باعث رونق اقتصادی منطقه شده است.
او ادامه داد: یکی از کالاهای استراتژیکی که وارد منطقه شده است، اوره است که کاربردهای گسترده‌ای دارد و این کالا نقش مهمی در تأمین نیازهای مختلف کشور ایفاء می‌کند.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی در ادامه خاطر نشان کرد: این منطقه با بهره‌مندی از زیرساخت‌های مناسب، مزیت‌های جغرافیایی و استراتژیک و برنامه‌های توسعه‌ای منسجم، توانسته است بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی فراهم کند.
همسایگی منطقه آزاد انزلی با کشورهای حوزه دریای خزر
او تصریح کرد: همسایگی منطقه آزاد انزلی با کشورهای حوزه دریای خزر و موقعیت استراتژیک آن، اهمیت بالایی در تأمین کالاهای استراتژیک و ترانزیت بین‌المللی دارد و در حال حاضر، نهادهای دامی از جمله ذرت، گندم، سایر نهاده‌ها و روغن خوراکی اصلی‌ترین مواد وارداتی این منطقه هستند. علاوه بر این، برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعه واردات سوخت در آینده انجام شده است.
ارتباط ریلی و اهمیت توسعه زیرساخت‌ها
طاعتی‌مقدم افزود: بحث ارتباط ریلی در منطقه آزاد انزلی، با تصمیم‌گیری در دولت آقای روحانی، برای اتصال بندر کاسپین به شبکه ریلی کشور مطرح شد. این پروژه که با مشکلات اجرایی و فنی مواجه بود، تاکنون به مرحله‌ای رسیده است که ۷۰ هزار تن کالا از ابتدای تیرماه تاکنون از طریق این مسیر ریلی جابجا شده است. از جمله کالاهایی که از این مسیر ترانزیت شده‌اند می‌توان به سیمان صادراتی و محصولات ساختمانی اشاره کرد.
او تصریح کرد: با این وجود، هنوز ایستگاه راه‌آهن این منطقه کامل نشده و تقاطع‌های غیرهم سطح نیز در دست تکمیل هستند و به زودی جلسه‌ای با مدیرعامل راه‌آهن برگزار خواهد شد تا مراحل ساخت ایستگاه و رفع محدودیت‌ها تسریع شود. هدف اصلی این است که با تکمیل تقاطع‌ها و زیرساخت‌های مرتبط، حرکت قطارها از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر شود.
موقعیت ژئوپلیتیکی و ظرفیت اقتصادی
او تصریح کرد: منطقه آزاد انزلی به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی خود و نقش آن در کریدور شمال-جنوب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این منطقه که به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تجاری، اقتصادی و ترانزیتی شناخته می‌شود، پتانسیل بالایی برای توسعه صنعتی، گردشگری و لوجستیکی دارد. بیشترین سهم این منطقه در تقسیم‌بندی فعالیت‌های مناطق آزاد، در حوزه اقتصادی است که با رویکرد لجستیک و ترانزیت تقویت شده است.
طاعتی‌مقدم گفت: با توجه به جذابیت‌های جغرافیایی و برنامه‌های توسعه‌ای، منطقه آزاد انزلی همچنان در مسیر رشد و تعالی قرار دارد و امید می‌رود با تکمیل پروژه‌های زیرساختی، به یکی از مراکز پیشرو در تجارت و اقتصاد منطقه‌ای تبدیل شود.
گسترش ظرفیت‌های گردشگری، اقتصادی
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی افزود: بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تجاری و گردشگری کشور شناخته می‌شود. موقعیت استراتژیک این بندر در کنار جذابیت‌های طبیعی استان گیلان، پتانسیل‌های بالایی را برای توسعه اقتصادی و گردشگری منطقه فراهم کرده است.
او ادامه داد: با توجه به آمار ارائه‌شده، در یازده ماهه گذشته ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار گردشگر وارد منطقه آزاد انزلی شده‌اند. این منطقه با وجود جذابیت‌های گردشگری، با مشکلاتی نظیر ترافیک و کمبود پارکینگ مواجه است و در کوتاه‌مدت، برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت حمل‌ونقل از جمله ایجاد جاده‌های "بای‌پس" و پارکینگ‌های طبقاتی در دست اقدام است.
طاعتی‌مقدم گفت: در بلندمدت نیز برنامه‌هایی برای توسعه اقامتگاه‌ها و هتل‌ها برای ارتقاء خدمات به گردشگران و کاهش نیاز به اقامتگاه‌های موقت در نظر گرفته شده است. همچنین، تاکید بر رفع آشفتگی معماری در نوار ساحلی و ایجاد زیرساخت‌های بهتر برای ارائه خدمات گردشگری از دیگر اولویت‌هاست.
توسعه بازارها و برندهای تجاری
او افزود: در حوزه اقتصادی، منطقه آزاد انزلی به دنبال تقویت تولیدات داخلی و توسعه بازارهای صادراتی است. بسیاری از محصولات تولید شده در این منطقه، با استفاده از مواد اولیه وارداتی، کیفیتی رقابتی دارند و حتی به‌عنوان محصولات خارجی شناخته می‌شوند. فلسفه اصلی در فاز تجاری منطقه، تقویت کالای ایرانی و حضور برندهای معتبر داخلی است. البته برخی برندهای بین‌المللی نیز به‌واسطه ظرفیت‌های منطقه آزاد، تمایل به فعالیت در این منطقه دارند.
گسترش تعامل با سازمان‌ها و نهادهای دولتی
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی گفت: یکی از ویژگی‌های مثبت منطقه آزاد انزلی، تعامل سازنده با نهادهای دولتی و عدم تقابل با بخش‌های سرزمین اصلی است. برخلاف مناطق آزاد کیش و قشم که به نوعی مستقل از سرزمین اصلی هستند، منطقه آزاد انزلی در تعامل مستقیم با استان گیلان قرار دارد. این تعامل و فهم مشترک، منطقه آزاد انزلی را به پیشران توسعه اقتصادی استان تبدیل کرده است.
او افزود: منطقه آزاد انزلی با بهره‌مندی از موقعیت ژئوپلیتیکی و توسعه زیرساخت‌ها، همچنان به‌عنوان یکی از موفق‌ترین مناطق آزاد کشور، در مسیر رشد و تعالی قرار دارد و به‌عنوان پایگاهی مهم برای جذب سرمایه‌گذاری، تقویت صادرات و رونق گردشگری عمل می‌کند.
تعاملات سازنده و اهمیت ثبات مدیریتی در منطقه آزاد انزلی
طاعتی‌مقدم ادامه داد: منطقه آزاد انزلی به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق اقتصادی کشور، از تعاملات مثبت و سازنده‌ای با مسئولین استان گیلان و استاندار محترم بهره‌مند است. استاندار گیلان که به خوبی با حوزه بندری و اقتصاد دریا محور آشناست و همراهی کاملی در پیشبرد اهداف منطقه دارد که این تعاملات به گونه‌ای است که در بحث سرمایه‌گذاری، چه از سوی سرزمین اصلی و چه از سوی منطقه آزاد، همکاری‌های موثری صورت می‌گیرد. اگر ظرفیتی در منطقه آزاد وجود نداشته باشد، از ظرفیت‌های سرزمین اصلی استفاده می‌شود و این همکاری‌ها به خوبی پیش می‌رود.
اهمیت ثبات مدیریتی
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی افزود: یکی از نکات کلیدی که بارها مورد تاکید قرار گرفته است، لزوم ثبات مدیریتی در منطقه آزاد انزلی است. عدم ثبات مدیریتی در سال‌های اخیر، آسیب جدی به جذب سرمایه‌گذاری وارد کرده است. امیدواریم در دولت آقای پزشکیان، این مسئله مورد توجه ویژه قرار گیرد و با بهره‌گیری از فرمایشات مقام معظم رهبری، گره‌گشایی از مشکلات مردم و تقویت سرمایه‌گذاری‌ها محقق شود.