به گزارش روز سهشنبه ایرنا، میخائیل اولیانوف در سخنان برخط در میزگرد باشگاه مباحثهای والدای افزود: ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (برابر با ۲۶ مهر ۱۴۰۴) برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ (شورای امنیت سازمان ملل) در تایید این توافق هستهای منقضی می شود.
این دیپلمات روس گفت: با این وجود، جایگزینی به جای این توافق وجود ندارد و حتی امروز تلاشی برای انجام کاری در این زمینه وجود ندارد که این امر نگران کننده است.
اولیانوف اظهار داشت: این نگرانی از مدت ها پیش وجود داشت، اما در جریان بحث های اخیر درباره ایران در شورای حکام، این نگرانی بیش از پیش آشکار شد. به نظر می رسد که ما در سال ۲۰۲۵ به سمت یک دوره تنش های قابل توجه درباره ایران پیش می رویم.
وی ادامه داد: علاوه بر این، انتظار می رود به زودی گزارش جامع آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره مسائل فعلی و حلنشده گذشته در مورد برنامه هستهای ایران ارائه شود.
این دیپلمات روس اظهار داشت: سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و ایالات متحده، این گزارش را ابزاری برای متهم کردن ایران به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی خود می دانند و احتمالاً پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می دهند.
وی افزود: علاوه بر این، این چهار کشور به طور جدی در حال بررسی مکانیسم ماشه هستند که به طور خودکار همه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند.
اولیانوف گفت: ایران در پاسخ، هشدار داده است که در صورت تحقق این امر، از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) خارج خواهد شد.
وی با طرح این پرسش که آیا می توان از این بحران جلوگیری کرد؟، گفت: این موضوع به ایالات متحده بستگی دارد. اگر واشنگتن موضع خود را روشن کند و وارد مذاکره شود، ممکن است فرصتی برای حل این وضعیت وجود داشته باشد. با این حال، اگر گفت و گو مانند تابستان ۲۰۲۲ وجود نداشته باشد، ممکن است هر لحظه به سمت وخامت غیرقابل کنترل اوضاع پیش برویم.
پیش از این نیز این دیپلمات روس در گفت و گو با نشریه ایزوستیا با اشاره به توقف روند مذاکرات رفع تحریمها در نتیجه کارشکنی غرب، تأکید کرد که این توافق همچنان مبنای هرگونه گفتوگوی جدید خواهد بود و هیچ جایگزین مشخصی برای آن وجود ندارد.
وی افزود: در سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ مذاکرات فشردهای برای احیای توافق هستهای در وین برگزار شد. دقیقاً سه سال پیش، این مذاکرات به مرحله پایانی رسید و تمامی شرایط برای اجرای توافق فراهم بود. در صورت اجرای توافق، برنامه هستهای ایران به پارامترهای اولیه خود بر اساس توافق ۲۰۱۵ بازمیگشت و تحریمهای غیرقانونی علیه تهران لغو میشد. در آن صورت، برجام همچنان نقش کلیدی و غیرقابلانکاری ایفا میکرد. اما این اتفاق نیفتاد. طرفهای غربی با بیاحتیاطی، مذاکرات را در حالی که تنها چند گام پایانی باقی مانده بود، متوقف کردند.
به گزارش ایرنا، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ باخروج از برجام و در پیش گرفتن سیاست شکست خورده فشار حداکثری، نخستین عضو توافق بود که از ریل دیپلماسی خارج شد. تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) هم پس از یک دوره بیعملی در اجرای تعهدات برجامی، به تهدید برای فعالسازی سازوکار تعبیه شده در این قطعنامه برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل (اسنپبک) روی آورده و بر پیچیدگی شرایط افزوده است. در این میان روسیه بهعنوان یک بازیگر کلیدی، میکوشد تا مسیر دیپلماسی را نجات داده و احیا کند.
مسکو در ماههای اخیر نشانههایی از آمادگی خود برای میانجیگری نشان داده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اخیراً تأکید کرده که مسکو آماده است تا “هر اقدامی که در توان دارد” برای حل مسائل میان ایران و آمریکا از طریق مذاکره انجام دهد. این موضع را میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین نیز تکرار کرده و از ایجاد یک “کانال ارتباطی ویژه” در مذاکرات ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ با واشنگتن در ریاض خبر داده است.
از سوی دیگر، سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان ۱۵ اسفند ۱۴۰۳ در نشست شورای حکام، با تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه هستهای ایران و نادیده گرفتن همکاریهای گسترده کشورمان با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مدعی شدند که تهران باید برای کاهش تنشهای هستهای گامهای «جدی و معناداری» بردارد.
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین ۱۵ اسفند ۱۴۰۳ در نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: «بر اساس جدیدترین گزارش اجرای پادمانها (SIR ۲۰۲۳)، از میان ۴۶ کشوری که دارای توافقنامه پادمان هستند اما پروتکل الحاقی را اجرا نمیکنند، جمهوری اسلامی ایران بهتنهایی ۷۵ درصد از کل بازرسیهای پادمانی آژانس را شامل میشود.»
محسن نذیری اصل با اشاره به اینکه حدود یکچهارم از کل بازرسیهای آژانس به تأسیسات هستهای ایران اختصاص یافته است، افزود: «این در حالی است که این تأسیسات تنها سه درصد از مجموع تأسیسات هستهای جهان را تشکیل میدهند. چنین سطحی از دسترسی برای آژانس، بدون همکاری مستمر ایران امکانپذیر نبود.»