الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ خانه‌تکانی، حال و هوای غالب این روز‌ها در بیشتر خانه‌های ایرانی است. متأسفانه با وجود آگاهی‌رسانی رسانه‌ها و هشدار‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور درباره رعایت خطرات در نظر نگرفتن موارد ایمنی هنگام استفاده از شوینده‌ها، هرسال در این ایام با افزایش آمار مسمومیت‌ها و حوادث مرتبط با استفاده ناآگاهانه از شوینده‌ها روبه‌رو هستیم.
مطابق آماری که اسفند سال گذشته رئیس اداره نظارت بر فراورده‌های بهداشتی سازمان غذا و دارو اعلام کرده، ۱۶درصد از کل مسمومیت با مواد شیمیایی، مربوط به شوینده‌های خانگی است و همچنین میزان مسمومیت با شوینده‌ها طی سال‌های اخیر روند افزایشی داشته است. با توجه به اهمیت این موضوع امروز می‌خواهیم نگاهی به برخی باید‌ها و نباید‌های این مواد بیندازیم. با ماه همراه باشید.
شوینده‌ها را با یکدیگر ترکیب نکنید
قانون کلی این است که در هنگام نظافت و به ویژه در ایام خانه تکانی خلاقیت به خرج ندهید. یعنی در رویارویی با کثیفی‌ها و لکه‌های سرسخت سعی نکنید به هوای افزایش قدرت تأثیرگذاری شوینده‌ها آن‌ها را با یکدیگر ترکیب کنید. حتما قبل از مصرف راهنمای شوینده را مطالعه و طبق دستور عمل کنید. به طور ویژه فراموش نکنید که ترکیب کردن بعضی مواد نتایجی فاجعه بار به همراه خواهند داشت.
از آنجایی که در ترکیب اغلب مواد شوینده کلر به کار می‌رود، ترکیب کردن آن‌ها منجر به آزاد شدن گاز کلر می‌شود. این گاز بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس، اسپاسم تنفسی و حتی مرگ می‌شود. حتی مواد طبیعی مانند سرکه و جوش شیرین را نیز با یکدیگر ترکیب نکنید. به طور ویژه مواد زیر را با هم ترکیب نکنید.
مواد مشابه را هم ترکیب نکنید
اینکه صرفا دو ماده مختلف را با هم ترکیب نکنید کافی نیست. دقت کنید که حتی دو ماده مشابه با کاربرد یکسان یا حتی موادی با کاربرد یکسان ولی از چند برند مختلف را هم نباید با یکدیگر ترکیب کنید از جمله مواد زیر:
- انواع شیشه پاک کن‌ها با یکدیگر
- انواع جرم گیر‌ها با یکدیگر
- انواع چاه بازکن‌ها
نکات مهم هنگام کار با شوینده‌ها
- ابتدا در نور کافی، برچسب روی بسته بندی را مطالعه و سپس مصرف کنید.
- محلول‌هایی را که الکل دارند کنار شعله‌ی آتش نگذارید.
- حین کار کودکان را با این ترکیبات تنها نگذارید.
- زمان استفاده را تا حد امکان کوتاه کنید.
- از مواد با غلظت بالا استفاده نکنید.
- در فضای بسته از شوینده‌ها استفاده نکنید.
- در‌ها و پنجره‌ها را هنگام استفاده و تا ساعتی پس از اتمام شست وشو باز و تهویه‌ها را روشن بگذارید.
- به عنوان جایگزین از شوینده‌هایی که آسیب کمتری دارند مانند پودر‌های شوینده آنزیم دار استفاده کنید.
ترکیب نکنید
- مایع سفیدکننده و پودر یا مایع‌های شست وشوی لباس
- مایع سفیدکننده و محلول‌های پاک کننده شیشه و گاز
- مایع سفیدکننده (وایتکس) و الکل
- مایع سفیدکننده و آمونیاک
- مایع سفیدکننده و سرکه
- مایع سفیدکننده و جوش شیرین
- سرکه و جوش شیرین
- مایع سفیدکننده و انواع جرم گیر
- مایع سفیدکننده و محصولات ضدزنگ
نکات مهم هنگام خرید شوینده‌ها
- محصولاتی را انتخاب کنید که در آن‌ها دارای قفل محافظ کودک است.
- به میزانی که مطمئن هستید مصرف می‌کنید، خریداری کنید و از خرید بیش از نیاز بپرهیزید.
هنگام استفاده از شوینده‌ها چی بپوشیم؟
- ماسک دو لایه
- یا پارچه نم دار
- دستکش لاستیکی
- پیراهن آستین بلند
- شلوار بلند
- دمپایی جلوبسته
- عینک محافظ
نکته:
ماسک تنفسی معمولی هیچ گاه نمی‌تواند به طور کامل جلو بخارات متصاعد شده از شوینده‌ها و مواد شیمیایی را بگیرد و نباید به صرف داشتن ماسک، خود را در معرض استنشاق بخارات مواد شیمیایی قرار دهید.
نکات مهم برای نگهداری شوینده‌ها
- شوینده‌ها را در ظرف‌های اصلی خود، که به طور واضح برچسب خورده‌اند نگهداری کنید.
- هرگز شوینده‌ها را در کابینت‌هایی که در آن‌ها مواد غذایی یا دارو‌ها را نگهداری می‌کنید، قرار ندهید.
- شوینده‌ها را در طبقات بالای کابینت‌ها که دست کودکان به آن‌ها نمی‌رسد یا کابینت‌هایی که قفل می‌شوند نگهداری کنید.
- هرگز شوینده‌ها یا سموم را در یخچال نگهداری نکنید.
- زیر سینک آشپزخانه یا حمام به راحتی برای کودکان قابل دسترسی هستند.
- هرگز این فراوردهها را در ظروف مواد خوراکی (مثل بطری نوشابه) نگه ندارید.
- قبل از دور انداختن ظروف حاوی مواد شیمیایی و شوینده، آن‌ها را آبکشی کنید.
اگر کودک ماده شوینده‌ای را بلعید چه کنیم؟
- به سرعت دهان کودک را شست وشو دهید.
- هیچ ماده‌ای حتی آب یا شیر به او نخورانید.
- هرگز او را وادار به استفراغ نکنید.
- سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
حساس‌ها بخوانند
کسانی که بیماری‌هایی مثل آسم یا آلرژی دارند، یا افرادی که ریه هایشان حساس است، هرگز از شوینده‌هایی مانند سفیدکننده‌ها، جوهرنمک یا هر شوینده محرک دیگری برای شست و شو استفاده نکنند.
علائم مسمومیت با مواد شوینده
تنفس گاز کلر، تماس پوست با ترکیبات شوینده اسیدی یا قلیایی یا بلعیدنشان، می‌تواند موجب مسمومیت‌های خفیف تا شدید شود. موارد زیر برخی از علائم این مسمومیت‌ها هستند:
تحریک غشا‌های مخاطی (چشم ها، گلو و بینی)، تنگی نفس، بی تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، آب ریزش بینی، آب ریزش چشم ها، تورم صورت و لب ها، تهوع و استفراغ، استفراغ خونی، خون در مدفوع، درد شکمی یا ناراحتی معده، اسهال، سردرد، سوزش، خارش و قرمزی پوست، درد، التهاب، تورم و تاول پوستی، سوختگی، پایین آمدن فشار خون و ضربان قلب.
با کجا تماس بگیریم؟
- مرکز اورژانس ۱۱۵
- مرکز اطلاع رسانی دارو‌ها و سموم با شماره ۱۹۰
اقدامات اورژانسی هنگام مسمومیت
- دور کردن فرد مسموم شده از محیط
- باز کردن در و پنجره‌ها و قرار دادن فرد مسموم شده در معرض هوای آزاد
- شست و شو با آب ساده ولرم دست کم ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در مسمومیت‌های پوستی
- در موارد تماس شوینده با چشم ها: از بین بردن منبع مسمومیت و در ادامه شستن چشم‌ها با آب فراوان (از هیچ ماده دیگری استفاده نکنید)
- استفاده از بخور سرد و خودداری از صحبت کردن
- مراجعه به مراکز درمانی در صورت وجود علامت‌های تحریک تنفسی یا سوزش آزاردهنده پوست
باور‌های اشتباه در مسمومیت با شوینده‌ها
مصرف شیر: این توصیه علمی نیست. استفاده از شیر نمی‌تواند از آسیب‌های به وجود آمده دستگاه تنفسی بکاهد.
مصرف روغن: برخی با هدف القای استفراغ توصیه به مصرف روغن می‌کنند که این مورد نیز کاملا اشتباه است و ممکن است وضعیت را بدتر کند.
مصرف آبلیمو: برخی معتقدند مصرف آبلیمو بعد از مسمومیت اثرات مواد شیمیایی یا دارویی را خنثی می‌کند، در حالی که کاملا غلط است و آبلیمو که یک ماده اسیدی است می‌تواند سبب مشکلات دیگری نیز بشود.
مصرف آب نمک: باور برخی این است که آب نمک غلیظ سبب می‌شود فرد مسموم القای استفراغ پیدا کند و مواد شیمیایی را بازگرداند، اما این باور صحیح نیست، زیرا اگر غلظت بالای نمک در ترکیب با مواد سمی به آن‌ها آسیب نزند فرد را دچار اختلالات الکترولیتی و خطر‌های جسمانی می‌کند.