گروه اقتصادی جهان نیوز: فضای جامعه بین الملل خصوصا با آمدن دوباره «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به شدت بهم ریخته است اما آنچه بازهم مشخص شده چهره بی نقاب آمریکا و غرب است. با دیدار «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و «ولودمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین در کاخ سفید به وضوح مشخص شد که آمریکا حتی برای متحدان خود کوچکترین ارزشی قائل نیست و تنها به منافع خود می اندیشد.
مذاکره برای حل مسئله یا تحمیل توقعات؟
رهبر معظم انقلاب بهترین تعبیر برای چنین رویکردی از سوی غرب و آمریکا را «قلدری» نامیدند. آیت الله خامنه‌ای در دیدار با کارگزاران و مسئولین نظام چنین سبک مذاکره‌ای را رد کرد و گفت: «اصرار برخی از دولت‌های قلدر برای مذاکره، به منظور حل مسائل نیست، بلکه برای تحکّم و تحمیل توقعات خودشان است. جمهوری اسلامی ایران قطعاً توقعات آنها را نخواهد پذیرفت.»
این در شرایطی است که رهبر انقلاب بارها بر مسائل اقتصادی در داخل کشور تاکید کرده اند و در همین دیدار نیز از راهکارهای اقتصادی برای رسیدن به الگوی پیشرفت در کشو سخن گفتند.
خود اتکایی؛ گام اول پیشرفت اقتصادی
اما به نظر می رسد اولین گامی که می توان برای رسیدن به پیشرفت اقتصادی برداشت رها شدن از مسئله حل مشکلات داخلی کشور با مذاکره با آمریکا و غرب است. موضوعی که از 8 سال دولت حسن روحانی شدت گرفت و برخی از کارشناسان به عنوان «برجامیزه کردن اقتصاد کشور» از آن نام بردند.
موضوعی که در دهه 90 که بنا بر سخنان رهبر انقلاب «دهه از دست رفته» لقب گرفت، کشور را معطل توافق با غرب کرد. الگوهای کشورهایی مثل روسیه که تحت تحریم شدید غرب بود اما توانست اقتصاد خود را سامان دهد و حتی با رشد اقتصادی روبرو شود نشان می دهد که نگاه به خارج به چه میزان مخرب است و نه تنها توسعه ای را ایجاد نمی کند بلکه ممکن است باعث تخریب بسیاری از دستاوردهای کشور شود.
اتفاقا کشورهایی مثل روسیه با رهایی از اقتصاد غربی توانستند خود را در میانه جنگ احیا کنند. در سال‌های منتهی به جنگ، روسیه تلاش کرده بود خود را از تحریم‌های غرب دور کند. روسیه روابط دیپلماتیک خود را با چین، هند و کشورهای خاورمیانه گسترش داد و پس از فروپاشی تجارت با غرب، راه‌های خروجی تازه ای را سامان داد. پس از اعمال تحریم‌ها، روسیه سیاست‌های کلان اقتصادی مانند کنترل سرمایه و کمک‌های مالی به شرکت‌های تحت تحریم را در پیش گرفت کرد تا شوک تحریم ها را کاهش دهد.
تقویت پول ملی و اصلاح نظام ارزی کشور
جالب اینجاست که رهبر معظم انقلاب راهکارها و نکات اقتصادی را به صورت کاملا جزئی و حساب شده بیان می کنند که در دیدار کارگزاران نیز یکی از این موارد مطرح شد و در گذشته نیز ایشان چند نکته اقتصادی دیگر را مطرح کرده بودند.
به طور مثال در همین دیدار بود که رهبر انقلاب یکی از اساسی ترین کارهای اقتصادی را اصلاح نظام ارزی کشور و تقویت پول ملی بر شمردند. ایشان در دیدار رمضانی با مسئولان نظام بیان کردند:«یکی از موضوعات مهم مربوط به اقتصاد، اصلاح نظام ارزی کشور است، در درجه اول تقویت پول ملی است. حالا سیاستش، برنامه‌اش، کیفیت کار را متخصصین باید انتخاب کنند. پول ملی باید تقویت بشود، این هم در واقعیت زندگی مردم اثر دارد، هم در آبروی کشور اثر دارد.»
آیت الله خامنه‌ای تاکید کردند: « حتی اگر چنانچه مثلاً میگویند یک فرمولی وجود دارد که اگر عمل کنیم، تورم می‌آید پایین حتی تک‌رقمی ممکن است بشود؛ اما قیمت ارز می‌رود فلان قدر می‌شود، این درست نیست. برای خاطر اینکه اگر پول ملی با بالا رفتن قیمت ارز، ارزشش کاسته شد، تورم هر چه هم پایین باشد، این پول، قیمتی ندارد، قدرت خرید برای مردم فقیر و ضعیف به وجود نمی‌آید. اگر می‌خواهید قدرت خرید برای مردم بالا برود، به پول ملی باید اهتمام ورزیده بشود. یکی از اساسی‌ترین کارها این است.»
تاکید رهبر انقلاب بر ظرفیت‌شناسی
در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری مسعود پزشکیان نیز رهبر انقلاب، ایران اسلامی را کشوری بزرگ با منابع و امکانات و همچنین نیروی انسانی زبده ای دانستند و عنوان کردند:« بنده نسبت به مسائل فرهنگی و اجتماعی خیلی حساس هستم اما امروز از لحاظ زمانی اولویت با مسائل اقتصادی است. یک تحرک حساب شده، پیگیر قوی مورد نیاز کشور است.»
ایشان تاکید کردند: «مسئله ارزش پول ملی، مسئله تولید، سرمایه‌گذاری و بهبود فضای کسب و کار از لحاظ کلان قابل حل است و هم باید نسبت به بهبود معیشت مردم که یک موضوع کوتاه مدت است کارهایی را انجام داد.»
ظرفیت شناسی از جمله موارد دیگری است که هم در زمان تنفیذ ریاست جمهوری و هم در دیدار اخیر رهبر انقلاب با مسئولان و کارگزاران نظام مطرح شد. رهبر انقلاب در این خصوص بیان داشتند: «یک نکته در باب اقتصاد این است که مسئولین کشور ظرفیّتهای موجود کشور را بشناسند؛ ظرفیّتهای ما زیاد است. مکرّر هم میگوییم: «ظرفیّتها، استعدادها، زمینه‌ها»، امّا در عمق کار وارد نمیشویم.»
پرهیز از تحرک کند و تنبلی در حل مسائل اقتصادی
یکی از نکات کلیدی که رهبری بدان اشاره کرده اند فضای اقتصادی تنبل و تصمیم گیری کند و تحرک پایین است. این موضوع تا جایی در کشور وجود داشته که بسیاری از فرصت های اقتصادی از دست رفته است. ایران در شاهراه جهانی قرار دارد و از این مزیت جغرافیایی می توان امتیازات اقتصادی بسیاری کسب کرد اما متاسفانه عملکرد کُند و عدم پیگیری لازم سبب شده تا کشور نتواند از مواهب اقتصادی این امر بهره مند شود.
حضرت آیت الله خامنه ای در این راستا بیان می کنند: «یک نکته‌ی مهمّ دیگری که در کارهای ما، از جمله در مسئله‌ی اقتصاد تأثیر اساسی دارد، سرعت عمل است. ما بطیءحرکت میکنیم، کُند کار میکنیم. یک فکر سازنده‌‌ای به ذهنمان میرسد که باید عمل بشود، فرض کنید از باب مثال مثلاً مسیر شمال ـ جنوب؛ از وقتی که این فکر به ذهن ما میرسد، تا وقتی که تصمیم میگیریم این کار را انجام بدهیم، فاصله‌ی زیادی به وجود می‌آید.»
مدیریت برنامه‌ریزی و حل مسئله امروز از جمله مهمترین مسائل کشور به شمار می رود. کشور ما مسائل حل نشده بسیاری دارد که متاسفانه معطل برخی از موارد غیر بومی و خارجی شده که همین امر باعث ایجاد بحران و تلنبار شدن برخی مشکلات شده است. این درحالی است که ظرفیت های بسیاری در کشور وجود دارد که با تحرک بالا و تصمیم گیری سریع می توان این ظرفیت ها را به امتیاز اقتصادی و سود تبدیل کرد و کشور را در ریل پیشرفت به سرعت به حرکت در آورد اما موانع مدیریتی سد راه اتخاذ چنین رویکردی شده است.
مذاکره برای حل مسئله یا تحمیل توقعات؟
رهبر معظم انقلاب بهترین تعبیر برای چنین رویکردی از سوی غرب و آمریکا را «قلدری» نامیدند. آیت الله خامنه‌ای در دیدار با کارگزاران و مسئولین نظام چنین سبک مذاکره‌ای را رد کرد و گفت: «اصرار برخی از دولت‌های قلدر برای مذاکره، به منظور حل مسائل نیست، بلکه برای تحکّم و تحمیل توقعات خودشان است. جمهوری اسلامی ایران قطعاً توقعات آنها را نخواهد پذیرفت.»
این در شرایطی است که رهبر انقلاب بارها بر مسائل اقتصادی در داخل کشور تاکید کرده اند و در همین دیدار نیز از راهکارهای اقتصادی برای رسیدن به الگوی پیشرفت در کشو سخن گفتند.
خود اتکایی؛ گام اول پیشرفت اقتصادی
اما به نظر می رسد اولین گامی که می توان برای رسیدن به پیشرفت اقتصادی برداشت رها شدن از مسئله حل مشکلات داخلی کشور با مذاکره با آمریکا و غرب است. موضوعی که از 8 سال دولت حسن روحانی شدت گرفت و برخی از کارشناسان به عنوان «برجامیزه کردن اقتصاد کشور» از آن نام بردند.
موضوعی که در دهه 90 که بنا بر سخنان رهبر انقلاب «دهه از دست رفته» لقب گرفت، کشور را معطل توافق با غرب کرد. الگوهای کشورهایی مثل روسیه که تحت تحریم شدید غرب بود اما توانست اقتصاد خود را سامان دهد و حتی با رشد اقتصادی روبرو شود نشان می دهد که نگاه به خارج به چه میزان مخرب است و نه تنها توسعه ای را ایجاد نمی کند بلکه ممکن است باعث تخریب بسیاری از دستاوردهای کشور شود.
اتفاقا کشورهایی مثل روسیه با رهایی از اقتصاد غربی توانستند خود را در میانه جنگ احیا کنند. در سال‌های منتهی به جنگ، روسیه تلاش کرده بود خود را از تحریم‌های غرب دور کند. روسیه روابط دیپلماتیک خود را با چین، هند و کشورهای خاورمیانه گسترش داد و پس از فروپاشی تجارت با غرب، راه‌های خروجی تازه ای را سامان داد. پس از اعمال تحریم‌ها، روسیه سیاست‌های کلان اقتصادی مانند کنترل سرمایه و کمک‌های مالی به شرکت‌های تحت تحریم را در پیش گرفت کرد تا شوک تحریم ها را کاهش دهد.
تقویت پول ملی و اصلاح نظام ارزی کشور
جالب اینجاست که رهبر معظم انقلاب راهکارها و نکات اقتصادی را به صورت کاملا جزئی و حساب شده بیان می کنند که در دیدار کارگزاران نیز یکی از این موارد مطرح شد و در گذشته نیز ایشان چند نکته اقتصادی دیگر را مطرح کرده بودند.
به طور مثال در همین دیدار بود که رهبر انقلاب یکی از اساسی ترین کارهای اقتصادی را اصلاح نظام ارزی کشور و تقویت پول ملی بر شمردند. ایشان در دیدار رمضانی با مسئولان نظام بیان کردند:«یکی از موضوعات مهم مربوط به اقتصاد، اصلاح نظام ارزی کشور است، در درجه اول تقویت پول ملی است. حالا سیاستش، برنامه‌اش، کیفیت کار را متخصصین باید انتخاب کنند. پول ملی باید تقویت بشود، این هم در واقعیت زندگی مردم اثر دارد، هم در آبروی کشور اثر دارد.»
آیت الله خامنه‌ای تاکید کردند: « حتی اگر چنانچه مثلاً میگویند یک فرمولی وجود دارد که اگر عمل کنیم، تورم می‌آید پایین حتی تک‌رقمی ممکن است بشود؛ اما قیمت ارز می‌رود فلان قدر می‌شود، این درست نیست. برای خاطر اینکه اگر پول ملی با بالا رفتن قیمت ارز، ارزشش کاسته شد، تورم هر چه هم پایین باشد، این پول، قیمتی ندارد، قدرت خرید برای مردم فقیر و ضعیف به وجود نمی‌آید. اگر می‌خواهید قدرت خرید برای مردم بالا برود، به پول ملی باید اهتمام ورزیده بشود. یکی از اساسی‌ترین کارها این است.»
تاکید رهبر انقلاب بر ظرفیت‌شناسی
در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری مسعود پزشکیان نیز رهبر انقلاب، ایران اسلامی را کشوری بزرگ با منابع و امکانات و همچنین نیروی انسانی زبده ای دانستند و عنوان کردند:« بنده نسبت به مسائل فرهنگی و اجتماعی خیلی حساس هستم اما امروز از لحاظ زمانی اولویت با مسائل اقتصادی است. یک تحرک حساب شده، پیگیر قوی مورد نیاز کشور است.»
ایشان تاکید کردند: «مسئله ارزش پول ملی، مسئله تولید، سرمایه‌گذاری و بهبود فضای کسب و کار از لحاظ کلان قابل حل است و هم باید نسبت به بهبود معیشت مردم که یک موضوع کوتاه مدت است کارهایی را انجام داد.»
ظرفیت شناسی از جمله موارد دیگری است که هم در زمان تنفیذ ریاست جمهوری و هم در دیدار اخیر رهبر انقلاب با مسئولان و کارگزاران نظام مطرح شد. رهبر انقلاب در این خصوص بیان داشتند: «یک نکته در باب اقتصاد این است که مسئولین کشور ظرفیّتهای موجود کشور را بشناسند؛ ظرفیّتهای ما زیاد است. مکرّر هم میگوییم: «ظرفیّتها، استعدادها، زمینه‌ها»، امّا در عمق کار وارد نمیشویم.»
پرهیز از تحرک کند و تنبلی در حل مسائل اقتصادی
یکی از نکات کلیدی که رهبری بدان اشاره کرده اند فضای اقتصادی تنبل و تصمیم گیری کند و تحرک پایین است. این موضوع تا جایی در کشور وجود داشته که بسیاری از فرصت های اقتصادی از دست رفته است. ایران در شاهراه جهانی قرار دارد و از این مزیت جغرافیایی می توان امتیازات اقتصادی بسیاری کسب کرد اما متاسفانه عملکرد کُند و عدم پیگیری لازم سبب شده تا کشور نتواند از مواهب اقتصادی این امر بهره مند شود.
حضرت آیت الله خامنه ای در این راستا بیان می کنند: «یک نکته‌ی مهمّ دیگری که در کارهای ما، از جمله در مسئله‌ی اقتصاد تأثیر اساسی دارد، سرعت عمل است. ما بطیءحرکت میکنیم، کُند کار میکنیم. یک فکر سازنده‌‌ای به ذهنمان میرسد که باید عمل بشود، فرض کنید از باب مثال مثلاً مسیر شمال ـ جنوب؛ از وقتی که این فکر به ذهن ما میرسد، تا وقتی که تصمیم میگیریم این کار را انجام بدهیم، فاصله‌ی زیادی به وجود می‌آید.»
مدیریت برنامه‌ریزی و حل مسئله امروز از جمله مهمترین مسائل کشور به شمار می رود. کشور ما مسائل حل نشده بسیاری دارد که متاسفانه معطل برخی از موارد غیر بومی و خارجی شده که همین امر باعث ایجاد بحران و تلنبار شدن برخی مشکلات شده است. این درحالی است که ظرفیت های بسیاری در کشور وجود دارد که با تحرک بالا و تصمیم گیری سریع می توان این ظرفیت ها را به امتیاز اقتصادی و سود تبدیل کرد و کشور را در ریل پیشرفت به سرعت به حرکت در آورد اما موانع مدیریتی سد راه اتخاذ چنین رویکردی شده است.