شناسهٔ خبر: 71812103 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: باشگاه خبرنگاران جوان | لینک خبر

رونمایی سه نسخه خطی خمسه نظامی در موزه اسناد

آیین گشایش هفته فرهنگی حکیم نظامی و رونمایی نسخه خطی «خمسه نظامی» در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با حضور اهالی فرهنگ و ادب برگزار شد.

صاحب‌خبر -

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهدی ظهرابی سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در این نشست با ابراز خشنودی از برگزاری این رویداد فرهنگی، تصریح کرد: برای معرفی مفاخر ملی ما اینگونه برنامه‌ها باید به طور مستمر برگزار شود و به بزرگان ایران زمین در هر نقطه از جهان توجه لازم شود.

او افزود: هم اکنون برخی نظامی گنجوی را با نام خود ثبت کنند و اشعار بدون سند تاریخی در این رابطه ساخته‌اند براین اساس باید در مقابل اینگونه تهاجم‌ها به مفاخرمان بی تفاوت نباشیم.

ظهرابی، معاون مرکز اسناد وکتابخانه ملی منطقه جنوب کشور درباره سه نسخه رونمایی شده گفت: این نسخه‌ها برای اولین بار به مناسبت هفته گرامیداشت حکیم نظامی رونمایی شد.

او افزود: یکی از این نسخ از قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی از خمسه نظامی است که تنها ۲۰۰ سال پس از نظامی گردآوری شده است. ظهرابی ادامه داد: نسخه دیگر نیز مربوط به قرن دهم است و نسخه متاخر نیز مربوط به قرن ۱۳ و شامل مخزن الاسرار نظامی است.

حسن دهقان معاون فرهنگی و امور رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز در این نشست با اشاره به ابیات ارجمند نظامی گنجوی در دوران تحصیل، اظهار داشت: خوشبختانه چند سالی ست شور و عشق هفته‌ای با نام نظامی گنجوی در کشور برگزار می‌گردد، شاعری که منظومه هایش در تاریخ ادبیات ایران منحصر‌به‌فرد است.

او ادامه داد: برای این برنامه دانشگاه شیراز، شهرداری شیراز، سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس و همچنین موزه نفایس این سازمان و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همکاری لازم داشته‌اند و این مهم را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم این همدلی برای برگزاری همه رویداد‌های فرهنگی در استان ادامه یابد.

شعر پر عظمت فارسی مثل یک کاخ می‌ماند

در ادامه محمد حسین کرمی استاد دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز بابیان اینکه شعر و ادبیات پارسی یکی از بارزترین موارد مهم ما برای عرضه در عرصه بین‌المللی می‌باشد، تصریح کرد: شعر پر عظمت فارسی مثل یک کاخ می‌ماند که شاعران فراوانی بنیان این بنا را نهاده‌اند و همه شاعران نقش مهمی داشته‌اند ولیکن تعدادی انگشت شمار شاعر نظیر رودکی بلخی، سعدی، حافظ و مولوی نیز نقش مهم تری ایفا کرده‌اند.

او افزود: در دوره سامانی اگر حمایت ویژه از شاعران آن عهد نمی‌گردید معلوم نبود که سرنوشت شعر فارسی به کجا منتهی می‌شود.

این استاد دانشگاه شیراز افزود: این مسیر ادامه یافت تا شاعرانی نظیر سنایی، عطار، نظامی و خاقانی که سهم عمده‌ای در بنیانگذاری شعر فارسی را دارند و جایگاه نظامی گنجوی در رابطه با ابتکار و ارتقاء سخن بسیار قابل توجه است.

او ادامه داد: نظامی گنجوی از شاعران تأثیرگذار ادبیات فارسی است که هیچ یک از شاعران بزرگ ما به اندازه نظامی مقلد مستقیم نداشته‌اند هر چند حافظ و سعدی هم تحت تأثیر بسیاری از شاعران قرار گرفتند، اما منظومه‌های نظامی به تعبیر دیگر خمسه نظامی مورد توجه بسیاری قرار گرفت و جالب اینکه هیچ‌کدام به جایگاه نظامی نرسیدند.

کرمی با اشاره به اینکه شیخ اجل سعدی شیرازی که در نثر و شعر فارسی تأثیرگذارترین شاعر اعصار گذشته ماست، ادامه داد: در پژوهشی که انجام دادم، متوجه شدم شیراز بیش از ۴۰ بار نام شیراز در اشعارش گنجانده است بطوریکه که پس از سعدی شیراز در جایگاه رفیع تری قرار می‌گیرد از این رو باید اذعان داشت که بخش مهمی از جایگاه کنونی شیراز مرهون سعدی است.

به باور این استاد دانشگاه شیراز در ادوار مختلف شعر و زبان فارسی حرف اول می‌زده است، به همین دلیل تأکید کرد: قدرت سخنوری نظامی گنجوی که همواره مخاطب را تحت تأثیر قرار داده است باید بهترین شعر توصیف کرد، به بیان دیگر هر شعری که بر خواننده تأثیر گذارد شعر خوبی است چرا که شاعر با مخاطب شناسی توانسته اثر خود را مؤثر سازد.

نظامی به جذب مخاطب توجه لازم داشته است

او ادامه داد: نظامی به جذب مخاطب توجه لازم داشته است و در آثار نظامی «خمسه» و دیوان شعری که ۲۰ هزار بیت بوده واکنون تنها دو هزار بین بجا مانده در تأثیرگذاری به خواننده موفق است.

او با بیان اینکه کلام زلال و روان نظامی گنجوی پس از دیباچه منظومه‌ها عوام پسند است، بیان داشت: نظامی در انتخاب موضوعات مختلف دارای جامعیتی خاص است چنانکه مخزن الاسرار در اخلاق و اندرز با وزنی مناسب ارائه داده و در آثار عاشقانه اش نظیر «خسرو و شیرین» هر چند عشق زمینی بیان داشته با مقدمه این منظومه مشخص می‌شود که این منظومه مقدمه وتمثیل زمینی عشق برای رسیدن به جایگاه متعالی عشق است.

این استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: در منظومه هفت پیکر هم زمانی که خواسته بهرام نامه را به نظم در آورد هنرمندانه به رشته سخن درآورده که نیمی از هفت پیکر در هفت داستان مستقل گنجانده شده است که هیچ ارتباطی با داستان بهرام ندارد.

او به اسکندر نامه حکیم گنجه نیز اشاره کرد و گفت: زمانی برای من پرسش پیش آمد نظامی با این جایگاه ایران دوستی چگونه به اسکندر پرداخته که به ایران صدماتی زده است؟!

کرمی ادامه داد: تمام ویژگی‌هایی که یک پادشاه الگو داشته باشد هم نظامی به اسکندر اختصاص داده وهم شاعر بزرگی مثل فردوسی، نظامی در همه آثار موفق عمل کرده و در عین حال باید توجه داشت که مثنوی یکی از قالب‌های خوب برای شعر فارسی است و تمام منظومه‌های طولانی ما در قالب مثنوی است، اما نکته مهم‌تر وزن آنهاست که در شش وزن سروده شده‌اند که می‌توان با پنج وزن از خمسه نظامی و یک وزن مثنوی مولوی با این اوزان آشنا شود.

در پایان این رویداد ادبی، سه نسخه خطی اشعار نظامی برای اولین بار به مناسبت هفته گرامیداشت حکیم نظامی رونمایی شد که یکی از این نسخ مربوط به قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی از خمسه نظامی است و تنها ۲۰۰ سال پس از نظامی گردآوری شده است. نسخه دیگر نیز مربوط به قرن دهم است و نسخه متاخر نیز مربوط به قرن ۱۳ و شامل مخزن الاسرار نظامی است.