صاحب‌خبر - عطنا- در پنجمین همایش بین‌المللی «دیپلماسی نوروز» و «اهدای نشان نوروز» که شامگاه شنبه، ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳ با حضور حسین انتظامی، معاون توسعه منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدرضا بهرامی دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه، سفیران، ادیبان، هنرمندان و نمایندگان کشور‌های ساحل عاج، ترکمنستان، قزاقستان، کوبا، آلبانی، قرقیزستان، آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد، نشان نوروز به دانشگاه علامه طباطبائی اهدا شد. نشان نوروز، نشان همدلی است و تاکید به ریشه‌های فرهنگی در حوزه‌های تمدنی مشترک در نوروز دارد. این نشان هر ساله به راویان نوروز اعطا می‌شود تا فرهنگ همدلی بین مردم منطقه و جهان گسترش یابد. این نشان امسال به دلیل تلاش در جهت برگزاری رویداد‌های فرهنگی با هدف پاسداشت فرهنگ و تمدن ایرانی، به دانشگاه علامه طباطبائی اعطا شد. در پنجمین همایش بین‌المللی «دیپلماسی نوروز» و «اهدای نشان نوروز»، ۹ «نشان نوروز» به اشخاص و نمایندگان کشور‌های حوزه تمدنی نوروز اعطا شد. اسامی برگزیدگان: - دانشگاه علامه طباطبائی، به دلیل تلاش در جهت برگزاری رویداد‌های فرهنگی با هدف پاسداشت فرهنگ و تمدن ایرانی -، ولی شاه بهره از هرات به دلیل حفظ و نکوداشت آیین نوروز در افغانستان - اونتالاپ اونالبایف، سفیر قزاقستان در ایران، برای تلاش، جهت معرفی نوروز در کشور‌های مختلف جهان - آلخاندرو فونتس، معاون سفیر کوبا به عنوان کشور دوستدار نوروز و تلاش برای معرفی فرهنگ نوروز در آمریکای جنوبی - ابراهیم امینی، کارگردان فیلم چشم بادومی، برای دغدغه‌های حفظ و صیانت از هویت ملی - محمود کریمی، کارگردان فیلم بچه مردم، برای تلاش در جهت حفظ و صیانت از هویت ملی و معرفی فرهنگ نوروز در سینما - مهتاب حاجی محمدی، برای تلاش‌هایش جهت ترویج گفتمان صلح و نوروز به کودکان - طیبه محمد به دلیل تلاش‌های بشردوستانه اش و ترویج گفتمان یاری گری نوروزی - پروفسور سیدروح‌الله میری به دلیل تلاش‌های خیرخواهانه‌اش و تلاش در راستای معرفی گفتمان نوروز در این آیین دستیار وزیر امورخارجه، در سخنان کوتاهی گفت: روح زیبای نوروز، انسان دوستی، عشق و دوستی است که در اقدامات انسان‌دوستانه نمایان می‌شود. در بخشی دیگری از رویداد، اونتالاپ اونالبایف، سفیر قزاقستان در ایران، با تبریک نوروز، گفت: ایران فرهنگی دیرینه دارد، امیدوارم سال خوبی برای کشور ایران باشد. وی افزود: بیش از ۳۰۰۰ سال است که نوروز را با اسامی مختلف در کشور‌های فرهنگی حوزه نوروز جشن می‌گیریم و این نشانه همبستگی میان جوامع است. نوروز در بین ما قزاق‌ها یعنی برابر شدن شب و روز که زمین و طبیعت زنده می‌شود. در قزاقستان پنج روز برای نوروز تعطیل است، اما مردم ما یک ماه جشن می‌گیرند. امسال هم ۱۰ روز را با موافقت رئیس جمهور برای مناسبت نوروز نام‌گذاری کرده‌ایم. تقلیل نوروز به فولکلور اشتباه است در بخش نشست‌های تخصصی این رویداد، نعمت‌اله فاضلی، دبیر کمیته اندیشه‌ورزان صلح در پنل تخصصی «صلح نوروزی»، گفت: «جای خوشبختی است که هنوز می‌توان از نوروزی سخن گفت که هزاران سال برای ما زبان مشترک بوده است. نوروز آیینی فراتر از تشریفات و مراسم است. گاه فراموش می‌شود که نوروز آیین است و به تشریفات و برخی کار‌ها تقلیل می‌یابد، بدون اینکه وجه ارتباطی و صلح‌گونه آن به نحو موثر در ذهن ما تحقق یابد.» وی افزود: مشغول نوشتن درباره نوروز بودم و از پارادوکس نوروزی نوشتم. نوروز در سرزمین‌های حوزه نوروز ظرفیت فرهنگی بزرگی است که برای آبادی و آبادانی این منطقه می‌تواند ظرفیت بالایی داشته باشد، اما در عمل چنین نیست و این سرزمین‌ها در جغرافیای جهان با برچسب کشور‌های توسعه نیافته یا در حال توسعه شناخته می‌شوند. وقتی سرزمین‌هایی ظرفیت فرهنگی صلح، ارتباط و زندگی بهتر دارند چه اتفاقی می‌افتد که این ظرفیت‌ها فعال نمی‌شوند؟ چرا مردمان این سرزمین‌ها از زبان مشترک نوروز برخوردارند، اما در ساحت‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نمی‌توانند نوروز را در خدمت آبادانی به کار گیرند. آبادنی مفهوم کهنی در ادبیات فارسی است و دلالت معنایی والاتری از توسعه دارد. آبادانی مفهومی جامع‌ی است. فاضلی در پاسخ به این پرسش که «پارادوکس آبادانی چیست؟» اظهار کرد: سه فهم از نوروز وجود دارد که آن را کم‌توان می‌کند و بهره فرهنگی را به موارد جزئی تقلیل می‌دهد. اولین مورد، تقلیل نوروز به فولکلور و اجزای آن و عدم فهم درک کلی از نوروز است. این نگاه که بگوییم در منطقه ما رسم نوروز فلان است و ... ظاهری درست و باطنی فریبنده دارد؛ نوروز را به جزئیات و یک امر مرده تقلیل می‌دهد. نگاه فولکلوریک نگاهی نیست که آیین زنده را دربر گیرد. نوروز امری زنده است، اما وقتی به پژوهش‌ها و مطالبات نوروزی نگاه کنید، مشخص می‌شود وجه غالب، نگاه فولکلوریک است؛ این نگاه نادرست نیست، اما ناکافی و فریبنده است. صد‌ها و هزاران کتاب و مقاله درباره نوروز وجود دارد که به نوروز نگاه فولکلور دارد بدون اینکه به نوروز به مثابه آیین فراگیر نگاه شود و نوروز را به سرگرمی یا امری باستان‌شناسانه و موزه شناسانه تقلیل می‌دهد که نوروز را از بستر زنده و اکنونِ خود دور می‌کند. لازم است نگاهی نو به نوروزِ داشته باشیم. نوروز یک امر مرده قدیمی نیست و آن را چیزی برای کنجکاوی‌های بازیگوشانه ندانیم. نوروز؛ جشن اندیشه و گفت‌وگو است وی ادامه داد: فهم غلط دیگر از نوروز این است که رویکرد‌های ایدئولوژیک به نوروز وجود دارد که نوروز را از آیین، مذهب و فرهنگ جدا می‌کند و آن را مقابل نگاه‌های ایدئولوژیکی قرار می‌دهد که با بیان‌های مختلف ناسیونالیسم، مارکسیسم، بنیادگرا‌های مذهبی و ... همگی در یک چیز مشترک هستند، آن هم این که نوروز را نوعی ایدئولوژی می‌دانند که می‌خواهد هویت‌ها و قومیت‌ها را در مقابل هم قرار دهد؛ در حالی که منطق فرهنگی نوروز برقراری پیوند و اتصال است و به دنبال ایجاد تقابل نیست. منطق فرهنگی نوروز فراتر از مذهب‌ها، زبان‌ها و… است. دبیر کمیته اندیشه‌ورزان صلح فهم سوم غلط از نوروز را متوجه نخبگان فکری و دانشگاهی دانست و اظهار کرد: این گروه همت نمی‌کنند نوروز را به مثابه بینش و افق فکری برای آبادانی همه‌جانبه فهم کنند یا الگویی از نوروز برای شادی، یادگیری و اتحاد به کار گیرند. ما اندیشه‌ورزان عاجز بودیم که نوروز را فراتر از تشریفات درنظر بگیریم و این سبب شده نوروز به مراسمی تبدیل شود که بدون اثربخشی می‌آید و می‌رود. این کم‌توانی اندیشمندانِ منطقه فرهنگی نوروز بوده که تا به الان از این زاویه به نوروز نگاه نکردند که آن را در خدمت آموزش و اَشکال دیگری از آبادنی جوامع خود در بیاورند. نوروز محتاج نظریه‌پردازی است و ما همچنان در نگاه فولکلوریک مانده‌ایم. وی تاکید کرد: نوروز با شکل دیگری از تقلیل‌گرایی هم روبه‌رو است که بنده به آن «گفتمان نوروزستایی» می‌گویم. ستایش صرف این آیین هم مانع از آن است که نوروز را در بستر اکنونِ خود برای آبادنی به کار گیریم. اگر می‌توانستیم به شیوه آکادمیک و ژرف آیین نوروز را نقادی کنیم _ نه از سر نفی نوروز _ و آن را تجزیه و تحلیل کنیم، نوروزِ امروز که در ۱۳ کشور جهان آیین ملی است، یک نظریه بود. نوروز نظریه‌ای است که مردمان در درازای تاریخ آن را ابداع کردند. فاضلی ادامه داد: مانع دیگر، درون خود پارادوکسی دیگر دارد و آن فهم گردشگرانه و توریستی از نوروز است. این حرف برای کسانی که در این حوزه فعال هستند خوشایند نیست، اما توریست هم می‌تواند ویرانگر باشد. چنین نیست که به هر شکلی که توانستیم پولسازی کنیم. نوعی از پولسازی موجب آبادانی می‌شود که تبدیل سرمایه‌های اجتماعی به اقتصادی یا برعکس انجام شود. گردشگری فعلی در جهان ما وجه مخرب هم دارد. بر اساس آمار‌ها در ایام نوروز در کشورمان ۲۳ هزارنفر در تصادفات جاده‌ای کشته و صد‌ها هزارنفر آسیب‌های جدی می‌بینند، کدام جنگی این میزان کشته دارد؟ آیا تراژدی نیست که به نام نوروز چنین خسارت‌هایی به جامعه خود تحمیل کنیم؟ دبیر کمیته اندیشه‌ورزان صلح عنوان کرد: وقتی از نوروز صحبت می‌کنیم باید واقع‌بین باشیم. اگر نوروز منجر به این شود که به نام گردشگری، مصرف‌گرایی افراطی پیش آید، این موضوع مغایر روح نوروز آرمانی است که به دنبال اعتدال و شکوفایی است. اگر معنای نوروز این باشد که به جای آشتی با طبیعت، بیشتر آن را تخریب کنیم این مغایر روح نوروز است. نوروز فرصتی برای درنگ کردن درباره زندگی است. تعامل نادرست درباره نوروز سبب می‌شود این مناسبت بیاید و برود و همچنان کشور‌های حوزه نوروز فقیر بمانند و از آبادانی محروم باشند؛ بنابراین پیشنهادم این است که جشن نوروز را جشن اندیشه و گفتگو برای شناخت و صلح بدانیم. وی با تاکید بر اینکه نوروز تداوم است، اما تکرار نیست، بیان کرد: اگر نوروز فقط یک تکرار باشد به واقع کهنه است. اگر کشور‌ها نتوانند نوروز را در خدمت نو کردن خود بگیرند با بحران عظیمی روبرو می‌شوند. مردمانی که در فقر به سر می‌برند باید آیین نوروز را آیین جدی زندگی خود بدانند. شادی نوروزی شادی پایدار و به دور از عیاشی و خوش گذرانی است. نوروز باستانی‌ترین جشن فرهنگ صلح است مهتاب حاجی‌محمدی، رئیس کمیته صلح و کودک نیز در پنل تخصصی «آئین‌های نوروزی و آموزش صلح به کودکان» گفت: نوروز یک سرمایه فرهنگی با کارکرد‌های مثبت و ایجابی است که سبب رشد و بازتولید وحدت در جامعه می‌شود و فضای شادی در جامعه ایجاد می‌کند. سابقه تمدن نوروز بسیار بالا است و این موجب همبستگی جامعه ایرانی و ایران‌شهری می‌شود که از نظر آیین و اسطوره همبستگی دارند. وی با ارائه توضیحاتی درباره دیدگاه‌هایی که پیرامون پیدایش نوروز مطرح می‌شود، اظهار کرد: در سال ۲۰۱۰ میلادی در سازمان‌ملل متحد، نوروز را به عنوان باستانی‌ترین جشن تمدن و فرهنگ صلح معرفی کردند. نوروز عامل پیوند دهنده اقوام در حوزه ایرانشهری است. حاجی‌محمدی ادامه داد: نوروز جشنی است که به زبان، دین، قوم، نژاد و طبقه اجتماعی خاصی مربوط نیست و فرازمانی است. جامعه پذیری فرایندی است که طی آن کودکان و نوجوانان ارزش و هنجار جامعه خود را یاد می‌گیرند و نوروز یکی از بهترین فرصت‌های یادگیری است. هفت سین، حاجی فیروز، پوشیدن لباس نو، سیزده بدر، دید و بازدید، عیدی دادن، خانه‌تکانی، آتش افروزی، همگی مواردی است که می‌توان با توسل به آن‌ها به کودک و نوجوان خود فرهنگ و رسوم را بیاموزیم. وی با اشاره به اینکه جشن نوروز سبب تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی می‌شود، اظهار کرد:» دید و بازدید‌ها فرصتی رقم می‌زند که خانواده‌ها گرد هم جمهع شوند و کودکان بتوانند مهارت‌های زیادی بیاموزند. آن‌ها همچنین تعاملات انسانی را در جهت توسعه صلح می‌آموزند. متاسفانه در سال‌های اخیر فلسفه نوروز دچار دگرگشت‌های زیادی شده است که اینجا نقش خانواده پررنگ می‌شود تا به آیین‌های نوروزی لطمه وارد نشود و به‌وسیله آن شکاف بین نسل‌ها را نیز کاهش دهیم.» رئیس کمیته صلح و کودک افزود: نوروز مفاهیمی مثل نو شدن دارد و کودکان در نوروز می‌توانند با شادی و روابط مثبت آشنا شوند. هفت‌سین یکی از نماد‌های نوروز است که اقلام مختلف آن می‌تواند پیام‌هایی برای کودکان داشته باشد. متاسفانه هفت‌سین مدتی است نماد تجملاتی شده است که گویی نقش اصلی آن فراموش شده درحالی که کودکان باید آن را به درستی بشناسند و در تهیه و چیدن آن مشارکت داشته باشند تا در ضمیر آن‌ها نهادینه شود. وی ادامه داد: کارکرد حاجی فیروز تکدی‌گری شده است درحالی که نمادی از نو شدن زمین است و کودکان باید درباره آن بدانند و آگاه باشند و بدانند حاجی فیروز یک شخص آزاده است که پیغام شادی می‌آورد. عمونوروز یک داستان عاشقانه زیباست که باید با بچه‌ها درباره آن صحبت کنیم. ۱۳بدر هم نمادی از صلح طبیعت است و اگر در این روز به طبیعت می‌رویم، کودک باید علت آن را بداند. حاجی محمدی نوروز را جشنی برای حل اختلاف‌ها دانست و گفت: این جشن جزئیاتی دارد که می‌تواند راهگشای موضوعات و مشکلات مختلفی باشد و از سنین کم به کودکان گفتگو کردن را می‌آموزد. نوروز پیام‌آور صلح جهانی است و آموزش به کودکان در این زمینه اهمیت بالایی دارد. وی در پایان گفت: پیشنهاد می‌کنم «قصه نو از افسانه»، «سنجاق قفلی» و «جشن‌های ایران» را که به آموزه‌های نوروز می‌پردازد، برای کودکان بخوانید. عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید: روبیکا روبینو بله ایتا∎​