به گزارش خبرگزاری ایمنا، نشست بیستمین اجلاس فوق‌العاده وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی روز شنبه، هجدهم‌اسفند ۱۴۰۳ در جده عربستان سعودی برگزار شد. این نشست در واکنش به تحولات اخیر در نوار غزه، افزایش فشارهای بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی و بررسی راهکارهای مقابله با سیاست‌های تجاوزکارانه این رژیم علیه فلسطینیان تشکیل شد.
«کاظم غریب‌آبادی» معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در این باره گفت که «این اجلاس به تقاضای ایران، عربستان، پاکستان و فلسطین برگزار شد و طیفی از پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در پیش‌نویس قطعنامه منعکس شده است.»
زمینه‌های برگزاری نشست جده
این نشست در شرایطی برگزار شد که نوار غزه طی ماه‌های گذشته، صحنه حملات گسترده و وحشیانه رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. تجاوزات مکرر، بمباران‌های سنگین و محاصره شدید اقتصادی، زندگی فلسطینیان را به‌شدت دشوار کرده و موجب نابودی زیرساخت‌های حیاتی این منطقه شده است.
علاوه بر این، گزارش‌های متعددی از سوی سازمان‌های بین‌المللی منتشر شده است که نشان می‌دهد رژیم اشغالگر قدس قصد دارد با اجرای طرح‌هایی همچون کوچ اجباری فلسطینیان و تداوم شهرک‌سازی‌های غیرقانونی، ترکیب جمعیتی فلسطین را تغییر دهد و کنترل کامل بر این سرزمین را به دست بگیرد.
نشست جده چند محور کلیدی داشت که شامل بازسازی غزه، تداوم آتش‌بس، مقابله با کوچ اجباری فلسطینیان و پیشنهاد اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه رژیم اسرائیل بود.
از تصویب طرح بازسازی غزه تا تاکید بر تداوم آتش بس
یکی از مهم‌ترین مصوبات نشست جده، تصویب طرحی جامع برای بازسازی نوار غزه بود؛ این طرح که توسط مصر و برخی دیگر از کشورهای عربی پیشنهاد شد، شامل اختصاص منابع مالی برای بازسازی زیرساخت‌های تخریب‌شده، تأمین نیازهای انسانی و اقتصادی مردم فلسطین و حمایت از برنامه‌های توسعه‌ای در این منطقه است.
بر اساس این طرح، یک صندوق مالی ویژه با مشارکت کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی تأسیس خواهد شد که وظیفه آن نظارت بر روند بازسازی و تخصیص منابع به پروژه‌های حیاتی در نوار غزه خواهد بود، علاوه بر این، کشورهای شرکت‌کننده بر ضرورت ارسال کمک‌های فوری بشردوستانه به مردم غزه تأکید کردند.
در بخش دیگری از نشست، شرکت‌کنندگان بر لزوم حفظ آتش‌بس در نوار غزه و جلوگیری از هرگونه تجاوز جدید تأکید کردند.
این موضوع به‌ویژه در شرایطی که رژیم صهیونیستی بارها آتش‌بس را نقض کرده و به حملات خود ادامه داده است، اهمیت ویژه‌ای دارد. کشورهای اسلامی از جامعه بین‌المللی خواستند که برای تضمین اجرای آتش‌بس و ممانعت از حملات رژیم صهیونیستی، اقدامات عملی و بازدارنده به‌کار گیرند.
مخالفت قاطع با کوچ اجباری فلسطینیان
یکی از موضوعات کلیدی نشست، بررسی طرح‌های اسرائیل برای کوچ اجباری فلسطینیان از سرزمین‌های اشغالی بود. کشورهای اسلامی به‌طور قاطع با هرگونه جابه‌جایی اجباری مردم فلسطین، چه به صورت فردی و چه جمعی، مخالفت کردند و این اقدام را نقض آشکار قوانین بین‌المللی و جنایت علیه بشریت دانستند.
در بیانیه پایانی نشست، این سیاست رژیم صهیونیستی به‌شدت محکوم شد و از سازمان ملل متحد خواسته شد که اقدامات لازم را برای جلوگیری از این طرح انجام دهد.
پیشنهاد ایران برای تحریم رژیم صهیونیستی
یکی از نکات برجسته نشست جده، سخنان «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بود که خواستار اعمال تحریم‌های گسترده و هماهنگ علیه رژیم صهیونی شد و تاکید کرد که «برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌گناه غزه و سایر ملت‌های منطقه، اعمال تحریم‌های دسته‌جمعی علیه اسرائیل ضروری است.»
وی در سخنان خود گفت که «رژیم صهیونیستی با تداوم جنایات خود علیه مردم فلسطین، به‌وضوح قوانین بین‌المللی را نقض کرده است و به‌عنوان یک رژیم آپارتاید، باید تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی و سیاسی قرار گیرد. تمام شرکت‌ها و نهادهایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از اشغال و جنایات این رژیم حمایت می‌کنند، باید هدف تحریم‌های جهانی قرار بگیرند.»
عراقچی همچنین تأکید کرد که «تحریم اسرائیل باید به یک مطالبه بین‌المللی تبدیل شود و کشورهای اسلامی باید نقش پیشرو را در این زمینه ایفا کنند.»
واکنش کشورهای عربی و اسلامی
در این نشست، کشورهای مختلف مواضع متفاوتی به‌کار گرفتند. برخی کشورهای عربی همچون عربستان سعودی، مصر، قطر و امارات از لزوم افزایش فشارهای دیپلماتیک بر رژیم صهیونی حمایت کردند، اما درباره تحریم اقتصادی این رژیم ملاحظاتی داشتند.
در مقابل، کشورهایی همچون ایران، الجزایر، عراق و سوریه از اعمال تحریم‌های مستقیم علیه اسرائیل حمایت کردند و خواستار اقدامات فوری در این زمینه شدند.
ترکیه نیز در این نشست از لزوم فشارهای اقتصادی بر رژیم صهیونی حمایت کرد و خواستار قطع روابط تجاری برخی کشورهای اسلامی با این رژیم شد.
مخالفت با راه‌حل دوکشوری و تأکید بر حق حاکمیت فلسطین
در بخش دیگری از نشست، برخی کشورها از راه‌حل دوکشوری به‌عنوان یک گزینه سیاسی برای حل بحران فلسطین حمایت کردند.
با این حال جمهوری اسلامی ایران، سوریه، یمن و برخی گروه‌های فلسطینی به‌شدت با این راه‌حل مخالفت کردند و تأکید کردند که تنها راه‌حل عادلانه، تشکیل دولت دموکراتیک در کل سرزمین فلسطین است که نماینده تمام مردم این سرزمین باشد.
شکست استراتژیک رژیم صهیونیستی
تحلیلگران معتقدند نشست جده نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی بیش از هر زمان دیگری در انزوای بین‌المللی قرار گرفته است و چندین عامل را نشان‌دهنده شکست این رژیم در سیاست‌هایش دانسته‌اند که برخی از آن‌ها به‌شرح زیر است.
افزایش فشارهای دیپلماتیک و بین‌المللی: محکومیت‌های گسترده از سوی کشورهای اسلامی و درخواست برای تحریم اسرائیل، نشان‌دهنده افزایش فشار جهانی بر این رژیم است.
ناکامی در تغییر معادلات میدانی: با وجود حملات وحشیانه، مقاومت فلسطینیان ادامه دارد و اسرائیل نتوانسته است به اهداف استراتژیک خود برسد.
شکست در کوچ اجباری فلسطینیان: کشورهای اسلامی و سازمان‌های بین‌المللی به‌شدت با این سیاست مخالفت کرده‌اند و اسرائیل نمی‌تواند آن را به‌سادگی اجرا کند.
همگرایی کشورهای اسلامی در حمایت از فلسطین: نشست جده نشان داد که کشورهای اسلامی با وجود بعضی اختلافات، در حمایت از فلسطین موضعی واحد به‌کار گیرند.
واکنش دیرهنگام کشورهای اسلامی به جنایات رژیم صهیونی
سیدرضا صدرالحسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: فعالیت دیرهنگام کشورهای عربی و اسلامی در واکنش به تحولات منطقه، به‌ویژه در برابر جنایات دلخراش و سخیف رژیم صهیونیستی طی یک سال گذشته، بمباران‌های شدید غزه و کشتار مردم این منطقه و کوچ اجباری فلسطینیان نشان می‌دهد که کشورهای عربی و اسلامی اقدامات قابل توجهی در این خصوص انجام نداده‌اند.
وی ادامه داد: بی‌عملی این کشورها تا جایی ادامه یافت که بر اساس گزارش‌های موثق، برخی کشورهای عربی و اسلامی در حالی که هم‌نوعان و هم‌کیشانشان در غزه با فجیع‌ترین شکل ممکن به شهادت می‌رسیدند، همچنان به ارائه کمک‌های اقتصادی به جنایتکاران رژیم صهیونیستی ادامه دادند.
کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: پس از تحمیل اراده مقاومت فلسطین و آتش‌بس در غزه، تحرکات قابل توجهی از سوی برخی کشورهای عربی مشاهده می‌شود. نمونه‌ای از این تحرکات، نشست قاهره است که رؤسای جمهور و پادشاهان کشورهای عربی و اسلامی در آن شرکت داشتند، همچنین پس از آن، کنفرانس وزرای خارجه در جده برگزار شد.
وی ابراز کرد: این اتفاقات، اگرچه خوشحال‌کننده است، اما بسیار دیرهنگام رخ می‌دهد و در شرایطی است که تلاش رژیم صهیونیستی و آمریکا برای تحمیل اراده خود بر مردم قهرمان غزه همچنان ادامه دارد که البته پذیرش شرایط رژیم صهیونیستی امکان‌پذیر نخواهد بود.
ابهام در اجرای مصوبات نشست جده
صدرالحسینی با تاکید بر اتفاقات مثبت شکل گرفته در جده، یادآور شد: نخست مخالفت همگانی با کوچ اجباری مردم غزه از سرزمین مادری به نقاط دیگر انجام شد. دوم تأکید بر ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه، به‌ویژه در حوزه بهداشتی و درمانی به مردم غزه مورد تأیید قرار گرفت و سوم مسئله بازسازی غزه که موضوع مهمی بود، مورد توجه قرار گرفت. در همه این موارد، فعالیت دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی، به ویژه وزیر خارجه کاملاً محسوس و آشکار بوده است.
وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد که مجموعه مباحثی که در قاهره و جده مطرح شد، روی کاغذ بسیار مناسب است، اما از نظر اجرای این مصوبات و گفت‌وگوها، برای ناظران و تحلیلگران مسائل منطقه‌ای ابهاماتی وجود دارد.
لزوم محاکمه سران رژیم صهیونی و تخلیه غاصبان از سرزمین‌های اسلامی
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه در نشست اخیر جده، وزیر امور خارجه ایران خواستار اعمال تحریم‌های شدید علیه اسرائیل از سوی شورای امنیت بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد شده است، گفت: یکی از مواردی که نمایندگان جمهوری اسلامی بر آن تأکید کردند، تحریم رژیم صهیونیستی به‌عنوان متجاوز و جنایتکار بود.
وی اضافه کرد: در پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران، تحریم رژیم صهیونیستی در زمینه انرژی و تسلیحات مورد تأکید قرار گرفته بود، بنابراین ایران با توجه به جنایات انجام‌شده در طول یک سال گذشته، خواستار اعمال مجازات علیه رژیم صهیونیستی شد.
صدرالحسینی با تاکید بر اینکه رژیم صهیونیستی به‌دلیل جنایاتی که در طول ۷۵ سال گذشته مرتکب شده است، مستحق مجازات‌هایی فراتر از این‌هاست، خاطرنشان کرد: به‌طور قطع محاکمه همه سران سیاسی و نظامی این رژیم و تخلیه غاصبان از سرزمین‌های اسلامی از جمله این مجازات‌ها است.
به گزارش ایمنا، رژیم صهیونیستی که روزگاری تصور می‌کرد با استفاده از فشار نظامی و اقتصادی می‌تواند مقاومت فلسطین را در هم بشکند، امروز نه‌تنها در تحقق این هدف ناکام مانده، بلکه با افزایش مخالفت‌های جهانی، حتی از سوی کشورهای غربی، روبه‌رو شده است. نشست جده پیامی قاطع به این رژیم فرستاد «دوران برتری قدرت رژیم صهیونی به پایان رسیده است و مقاومت فلسطینیان ادامه خواهد داشت.»