به گزارش پایگاه خبری 598، به نقل از خبرگزاری حوزه، قرآن کریم یکی از شرایط رستگاری افراد را التزام به امر به معروف و نهی از منکر می داند و می فرماید:

«وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.» ۱

باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند، و آنها همان رستگارانند.

شرح:

آموزه های فراوانی در اسلام وجود دارند که به رعایت و حفظ آنها سفارش شده ایم که البته هر کدام از آنها از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ اما در این بین، آموزه ای وجود دارد که وجود همه فرائض و دستورات دینی وابسته به آن است و ترک آن، یعنی ترک همه خوبی ها؛ چنانچه که امام باقر علیه السلام در این باره می فرمایند:

«إِنَّ اَلْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْیَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ فَرِیضَةٌ عَظِیمَةٌ بِهَا تُقَامُ اَلْفَرَائِضُ.» ۲

همانا امر به معروف و نهی از منکر فریضه (واجب) عظیمی است که اقامه سائر فرائض وابسته به آن است.

آموزه ای که اگر مورد غفلت واقع شود، شرایط جامعه را برای انسانهای شرور، جهت تسلط بر امور مردم فراهم می کند؛ چنانچه که حضرت امیر علیه السلام فرمودند:

«لاَ تَتْرُکُوا اَلْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْیَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ فَیُوَلَّی عَلَیْکُمْ أَشْرَارُکُمْ.» ۳

امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید، که در صورت ترک این فریضه مهمّ الهی، بدترین شما بر جامعه‌تان مسلّط خواهد شد.

و البته که در طول تاریخ، حقیقتی که حضرت امیر علیه السلام به آن اشاره فرمودند به کرّات تجربه شده است؛ اینکه عده ای در برابر خطا، عصیان و ظلم افرادِ پیرامون و جامعه خویش بی تفاوت و ساکت ماندند، در نتیجه گرفتار حاکمان ظالمی شدند که امور را بر آنها سخت و طاقت فرسا نمود.

حیف است که روزگارمان تیره شود

هر ناکس و هر کسی به ما خیره شود

نه «امر به معروف» و نه «نهی از منکر»!

ترسم که به ما، دشمنان چیره شود ۴

نکته قابل توجهی که می تواند توجه به این فریضه الهی را در وجود ما تقویت کند، هشدار حضرت امیر علیه السلام است. ایشان (علیه السلام) فردِ تارکِ امر به معروف و نهی از منکر را در حقیقت یک مرده متحرک می دانند.

«... وَ مِنْهُمْ تَارِکٌ لِإِنْکَارِ الْمُنْکَرِ بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ یَدِهِ، فَذَلِکَ مَیِّتُ الْأَحْیَاءِ.» ۵

گروهی دیگر نه با زبان نهی از منکر می کنند و نه با قلب و نه با دست، این ها (در حقیقت) مردگانی در میان زندگان هستند.

اوج اهمیت و حساسیت بحث امر به معروف و نهی از منکر را نیز باید در کلام امیر مؤمنان علیه الصلواة والسلام جستجو کرد. ایشان در نهج البلاغه اینگونه می فرمایند:

«وَمَا أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَالْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللّهِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ، إِلاَّ کَنـَفْثَةٍ فِی بَحْـرٍ لُـجِّیٍّ.» ۶

(بدانید) تمام اعمال نیک و حتی جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر، همچون آب دهان است در برابر دریایی عمیق و پهناور.

هم آمر بمعروف شو هم داعی خیر

بی شک روش درستکاری این است

غافل نشو از نهی ز منکر؛ زیرا

فرمود خدا که رستگاری این است ۷

پی نوشت ها:

۱. سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.

۲. وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۱۱۹.

۳. بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۹۰.

۴. امر به معروف و نهی از منکر در آینه شعر.

۵. نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴

۶. همان.

۷. امر به معروف و نهی از منکر در آینه شعر.