ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ نمایشگاه گروهی عکس «سرشت» به کوشش مهدی پیرسلامی، عکاس و استاد دانشگاه، با حضور هنرمندانی، چون فاطمه اسلام خواه، محمدرضا رحیم پور، نگین سرفرازی، مریم ملک خانی، محمدرضا طاهری، سحر کهکشان، زهرا مولودی، مریم جمشیدیان، صبا شهدادی، نجمه اکرمی، یگانه نوری، فائزه ظفری، سارا دادخدایی، زینب یگانه، نگار دشتبان، یاسمن محمدی، رعنا کوسجی، میترا نقیبی، مهدیه عرفانیان صفار، فهیمه کارگر و پریسا نارنج جعفری، پنجشنبه (۱۶ اسفند ۱۴۰۳ ) در نگارخانه آسمان گشایش یافت و تا سه‌شنبه (۲۱ اسفندماه) ادامه دارد.
در این نمایشگاه دانشجویان با انتخاب کهن الگو‌هایی به خلق آثار خود پرداخته‌اند. موضوع هر عکس در کنار آن معرفی و معنای آن نیز برای مخاطبان نوشته شده است.
نمایشگاهی متفاوت با استفاده از الگو‌ها
مهدی پیرسلامی، عکاس و استاد دانشگاه، با اشاره به اینکه نمایشگاه «سرشت» با حضور دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه فرهنگ و هنر برگزار شده است، بیان کرد: سرشت؛ بر پایه یک الگوی روان شناسی از «یونگ» است، که طبیعت درونی انسان را بر اساس پانزده خدا، دوازده شخصیت و چهار تایپ شخصیتی معرفی می‌کند.
دانشجویان بر اساس ویژگی‌هایی که وجود داشت، موضوع‌ها و شخصیت‌هایی را انتخاب کردند و باتوجه به درک خود، شروع به عکاسی از آن الگو‌ها کردند. گاهی نماد‌هایی در عکس‌ها می‌بینیم، کهن الگو‌هایی که از باستان وجود داشته و معرف شخصیت هایمان هستند. ما از واژه سرشت استفاده کردیم که فارسی‌تر و مرتبط با موضوع نمایشگاه است.
وی افزود: این پروژه که دو ماه زمان برد، کاری نو و متفاوت است، که از این الگو‌ها استفاده شده و شکل امروزی نمایشگاه عکس را به خود می‌گیرد. من از عملکرد هنرجویان راضی هستم، زمان زیادی را صرف کردند و پروژه‌ها بسیار تکرار شد تا نتیجه مطلوبی را گرفتند. این عکاس معتقد است، هنر در شهر مشهد غنی است و هنرمندان زیادی دارد، اما متأسفانه حمایت نمی‌شوند.
وی در این باره توضیح داد: با توجه به اینکه هنرمندان بسیار خوب و نسلی شکوفا پیش رو داریم، که بسیار با انگیزه، جوان و خلاق هستند و می‌توانند ایده‌های بسیار جدی و به روزی را وارد بدنه هنر کنند، متأسفانه گاهی اوقات محدودیت ها، جسارت اجرا در نمایشگاه را می‌گیرد و هنرمندان سعی می‌کنند کمی دست به عصا راه بروند، تا نمایشگاه دچار حاشیه نشود و بر روی موضوع‌هایی دست می‌گذارند، تا چالش کمتری داشته باشد. اگر میزان مساعدت زیاد باشد و سخت گیری‌های عجیب غریب کمتر شود، می‌توان نمایشگاه‌های به روزتر، مدرن‌تر و جسورانه تری برگزار کرد، که تمام چهارچوب‌های اصلی را رعایت کند.
وی با بیان اینکه عکاسی در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد، اما متأسفانه در ایران و به ویژه مشهد زیاد به آن بها داده نمی‌شود، گفت: ما حتی گاهی اوقات برای بردن هنرجویان به یک کارگاه آموزشی، درگیر مجوز‌ها و نامه نگاری‌های سخت و دشوار می‌شویم. در صورتی که هنرجویان نیاز دارند تا فضا‌های عمومی شهر در اختیارشان باشد، آموزش ببینند و برای عکاسی فرهنگ سازی کنند. اگر این بستر فراهم شود، مشهد می‌تواند به قطب بزرگی در عکاسی تبدیل شود.
پیر سلامی خاطرنشان کرد: اگر هنرمندان رشته عکاسی خلاق باشند، می‌توانند در بسیاری از زمینه‌ها فعالیت کنند. با توجه به اینکه امروزه شبکه‌های اجتماعی جزو شبکه‌های پرمخاطب ما هستند و قطعا بسیاری مواقع از عکاسی استفاده می‌کنند، جایگاه و موقعیت این هنر بسیار در حال پیشرفت است و بازار کار آن هم به همین ترتیب رشد خواهد کرد. دانستن تاریخ عکاسی، سبک‌ها و مکاتب آن بسیار کمک می‌کند، تا هنرجویان بتوانند خلاقیت‌های خود را در این حوزه پرورش دهند.
این استاد دانشگاه براین باور است که هوش مصنوعی کار‌ها را ساده‌تر کرده است، اما باگ‌هایی نیز دارد و نمی‌تواند به اندازه خلاقیت یک هنرمند خود را نشان دهد. همان طور که اکنون بازار آن داغ است، بسیار زود می‌تواند فراموش شود. زیرا خلاقیت فرد بسیار تأثیرگذارتر است.
وی در پایان بیان کرد: هوش مصنوعی از تمام اطلاعاتی که شخصیت‌ها بارگذاری کرده‌اند تقلید می‌کند؛ یعنی برای مطرح کردن موضوع‌های جدید از خود انسان کمک می‌گیرد. ممکن است چند سال پیش اطلاعاتی بارگذاری شده باشد، که هوش مصنوعی آن‌ها را مرور و تحلیل می‌کند و نظر خود را ارائه می‌دهد.
استفاده قوی از فتومونتاژ در عکاسی تاریخی
شرمین نصیری، مدیر گروه عکاسی دانشگاه فرهنگ و هنر و مدیر مسئول مجله «عکاس باشی» که برای تماشای آثار این نمایشگاه حضور یافته بود، درباره برگزاری آن گفت: نمایشگاه‌های گروهی معمولا افت وخیز زیادی دارد. این نمایشگاه از لحاظ اجرا، تکنیک و دیدگاه خود عکاس، و همچنین با توجه به اینکه هنرمندان دانشجو هستند، باید در همان سطح نگاه کنیم. باتوجه به زحمتی که برای آثار کشیده شده و سطح مطالعه‌ای که نسبت به موضوع بر روی آن‌ها انجام داده‌اند، به نظرم مانند تمام نمایشگاه‌های دیگر آثار قوی و متوسط داشت.
اما آنچه که بیشتر از همه نظر مرا جلب کرد این بود که، تعداد زیادی از سوژه‌ها را زنان تشکیل می‌دادند و با توجه به الهه‌هایی که در هنر یونان و روم باستان داریم، الگوبرداری شده، که این کهن الگو‌ها را در جامعه نشان داده‌اند و به صورت مستند و اجتماعی است. دانشجویان این نمایشگاه، شخصیت‌های افراد را صحنه آرایی کرده‌اند و به دلیل اینکه یک موضوع تاریخی به تکنیک‌های متفاوت از جمله فتومونتاژ نیاز دارد، در آن کار‌هایی دیدم که قوی و تمیز در آمده‌اند.
وی افزود: ما مدرسان بیشتر از دانشجویان خود می‌آموزیم و تعامل بسیار خوبی بین ما و آن‌ها وجود دارد. ما دانسته‌ها و تجارب خود را منتقل می‌کنیم و در مقابل آن از دانشجویانی که جوان‌تر هستند و با فضای اینترنتی و مجازی امروز بیشتر ارتباط دارند، چیز‌هایی را می‌آموزیم و یک رابطه کاملا دو طرفه است. امیدوارم که در رسالت تدریس خود درست عمل کرده باشیم، تا در نهایت بتوانیم خروجی خوبی از نسل‌های آینده عکاسی مشهد ببینیم.
نصیری دغدغه خود را درست آموزش دیدن دانشجویان بیان کرد و ادامه داد: من دوست دارم هنرجویان از من آموزش صحیح ببیند، اما سبک خود را پیدا کنند؛ آن‌ها به لحاظ سلیقه‌ای می‌توانند با عکاسی سینمایی، مستند اجتماعی یا ورزشی و... فعالیت خود را ادامه دهند. در تمام این موارد الگو‌های خوبی در تاریخ عکاسی داریم، اما دلیل نمی‌شود که بخواهند از آن کپی برداری کنند.
وی در باره آینده هنر عکاسی بیان کرد: به دلیل بحث حضور هوش مصنوعی، آینده عکاسی بسیار دوقطبی شده است و من معتقدم هم می‌تواند خوب باشد هم بد و بستگی به استفاده انسان‌ها دارد. ما می‌توانیم برای عکسی که می‌خواهیم در لوکیشنی خاص بگیریم، اما امکان حضور در آنجا را نداریم، از هوش مصنوعی کمک بگیریم تا عکس بهتری بسازیم. اکنون هوش ارتقا یافته دوربین‌های جدیدتر نیز مجهز به هوش مصنوعی هستند و نمی‌دانم آینده عکاسی به کجا خواهد رسید. فقط امیدوارم از آن صحیح استفاده شود.
نصیری بیان کرد: من همیشه به دانشجویان خود می‌گویم ابزار هیچ وقت نقش اصلی را ایفا نمی‌کند، زیرا عکس‌هایی را دیده‌ایم که با تلفن همراه گرفته شده و بسیار عالی بوده و عکس‌هایی هم با دوربین فوق حرفه‌ای گرفته شده است و بسیار ضعیف بوده‌اند. پیشنهاد من به هنرجویان این است که درگیر ابزار نشوند و تا می‌توانند مطالعه تصویری، دیداری و متنی خود را بالا ببرند.