به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از کانورسیشن، داروها با گذشت زمان دچار تغییرات شیمیایی می‌شوند که ممکن است موجب کاهش اثربخشی آن‌ها یا حتی تبدیل آن‌ها به ترکیبات مضر شود، این موضوع در مورد داروهای تجویزی و بدون نسخه صدق می‌کند و می‌تواند عواقب جدی برای سلامت افراد به همراه داشته باشد.
رنیه کوتزی، داروساز و نایب‌رئیس انجمن داروسازان آفریقای جنوبی اظهار می‌کند: تاریخ انقضای داروها بر اساس آزمایش‌های پایداری تعیین می‌شود، این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که دارو در شرایط نگهداری مختلف تا چه مدت ایمن و مؤثر باقی می‌ماند. تولیدکنندگان معمولاً تاریخ‌های محافظه‌کارانه‌ای را تعیین می‌کنند تا از کیفیت و ایمنی داروها اطمینان حاصل شود.
با این حال با گذشت زمان ترکیبات فعال در داروها ممکن است تجزیه شوند و اثربخشی خود را از دست بدهند، این مسئله به‌ویژه در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها نگران‌کننده است، زیرا مصرف دوزهای کمتر از حد استاندارد می‌تواند منجر به مقاومت ضدمیکروبی شود، در چنین شرایطی باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها نسبت به داروهای موجود مقاوم می‌شوند و این امر درمان عفونت‌ها را دشوارتر کرده و حتی ممکن است خطر مرگ را افزایش دهد.
بعضی داروهای تاریخ گذشته به ترکیبات سمی تجزیه می‌شوند که مصرف آن‌ها می‌تواند برای بدن مضر باشد.
سیپروفلوکساسین، یک آنتی‌بیوتیک پرکاربرد برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری و تنفسی، در صورت تجزیه ممکن است محصولات جانبی سمی تولید کند که به کلیه‌ها آسیب می‌رساند و حتی برای محیط زیست خطرناک است.
استامینوفن (پاراستامول) که معمولاً برای درمان تب و درد استفاده می‌شود، پس از گذشت تاریخ انقضا ممکن است اثر خود را از دست بدهد و افراد برای دستیابی به تسکین، دوز بالاتری مصرف کنند، این امر می‌تواند منجر به مسمومیت دارویی شود.
داروهای قلبی و انسولین در صورت کاهش اثربخشی ممکن است درمان بیماری‌های مزمن را مختل کرده و پیامدهای جدی برای بیماران به همراه داشته باشند.
داروها علاوه‌بر گذشت زمان، تحت تأثیر گرما، رطوبت و نور نیز سریع‌تر تجزیه می‌شوند، بنابراین شرایط نگهداری نامناسب می‌تواند انقضای دارو را حتی زودتر از زمان درج‌شده روی بسته‌بندی آن‌ها رقم بزند.
داروهای مایع همچون شربت‌ها و قطره‌های چشمی پس از گذشت تاریخ انقضا، مستعد آلودگی میکروبی هستند، زیرا نگهدارنده‌های موجود در آن‌ها اثربخشی خود را از دست می‌دهند، این موضوع خطر رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت‌های جدی را افزایش می‌دهد.
دور ریختن داروهای تاریخ‌گذشته نیز باید با احتیاط انجام شود، بعضی از این داروها می‌توانند از طریق نفوذ به خاک و آب‌های زیرزمینی وارد محیط زیست شده و به آن آسیب برسانند. ریختن دارو در سینک یا توالت نیز می‌تواند منجر به ورود مستقیم مواد فعال دارویی به سیستم‌های فاضلاب و منابع آبی شود.
کارشناسان توصیه می‌کنند که روش صحیح دفع داروهای منقضی‌شده استفاده از برنامه‌های بازپس‌گیری دارو یا تحویل آن‌ها به مراکز مجاز جمع‌آوری است تا از سوءاستفاده و آسیب به محیط زیست جلوگیری شود.
در حالی که ممکن است برخی داروهای منقضی‌شده هنوز تأثیر محدودی داشته باشند، هیچ تضمینی برای ایمنی و اثربخشی آن‌ها وجود ندارد، بنابراین توصیه می‌شود که افراد از مصرف داروهای تاریخ‌گذشته خودداری کرده و در صورت لزوم با داروسازان درباره جایگزینی مناسب مشورت کنند.