کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران در نامهای سرگشاده خطاب به علیاکبر صالحی، وزیر خارجه پیشین و از رؤسای قبلی سازمان انرژی اتمی ایران که به ریاست بنیاد ایرانشناسی کشور منصوب شده است، خواستار کنارهگیری او از این سمت شد.
آقای صالحی که از دیپلماتها و چهرههای شناختهشدۀ فیزیک هستهای در ایران به شمار میرود، بهتازگی به این سمت منصوب شده و سخنگوی دولت انتصاب او را «گامی ارزشمند در مسیر شناخت و گسترش فرهنگ، تاریخ و تمدن ایران» توصیف کرده است.
در نامهٔ انتقادی کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران که روز پنجشنبه ۱۶ اسفند منتشر شد، آمده است که «مورخان، باستانشناسان، ادبا، زبانشناسان، فلاسفه، فرهنگپژوهان و همهٔ دلسوزان کشور که عمرشان مصروف تاریخ و فرهنگ ایران شده، هنوز پذیرش این جایگاه توسط شما را باور نکردهاند».
امضاکنندگان این نامه به صراحت از علیاکبر صالحی پرسیدهاند که «شما در کدام یک از این تخصصها و گروههای علمی میگنجید که چنین جایگاهی را پذیرفتهاید؟»
کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران همچنین نوشته است «یقین» دارد که دولت مسعود پزشکیان نسبت به میراث و هویت ملی ایران، «بیتفاوت و بیمیل» است، اما از صالحی بهعنوان یک دیپلمات و متخصص در فیزیک هستهای «انتظار نمیرفت گام در چنین دامی» بگذارد.
این کانون با یادآوری «موج شگفتی و اعتراضات پیدا و پنهان» نسبت به انتصاب صالحی به عنوان ریاست بنیاد ایرانشناسی، از او خواسته «پیش از آن که چشم در چشم اهالی فرهنگ ایران» شود و «حس شرم» بر او «غالب» شود، به این «انتصاب ناصواب» نه بگوید و از این جایگاه استعفا کند.
این نامه تأکید کرده که استقرار در بنیاد ایرانشناسی «جای» صالحی نیست و این بنیاد «باید مأمن ایرانشناسان در حوزههای مختلف باشد، نه پاتوقی برای استراحت دوران بازنشستگی یا اتاق انتظاری برای کسب مناصب پسین.»
پیش از این نامه نیز شماری از کاربران فضای مجازی و برخی فعالان فرهنگی از این انتصاب ابراز شگفتی کرده و نوشته بودند انتظار نداشتند علیاکبر صالحی به عنوان یک دیپلمات «کارکشته» و «باسواد»، چنین مسئولیتی را بپذیرد.
برخی انتقادات نیز شامل این موضوع بود که در ایران هیچکس در «جای درست خودش قرار ندارد» و انتصاب صالحی نیز باوجود تخصص او در حوزههای دیپلماسی و فیزیک هستهای، در جایگاه ریاست بنیاد ایرانشناسی مشمول همین قضیه است.
علیاکبر صالحی، متولد ۱۳۲۸ کربلا در عراق، از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ در دولت دهم و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ در دولتهای یازدهم و دوازدهم بهعنوان معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران فعالیت میکرد. او همچنین از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ وزیر خارجه ایران بود.
صالحی دانشآموختهٔ دانشگاه آمریکایی بیروت و مؤسسه فناوری ماساچوست (امآیتی) در رشتههای فیزیک هستهای و مهندسی هستهای و در حال حاضر مدرس مهندسی انرژی در دانشگاه صنعتی شریف است.
بنیاد ایرانشناسی مؤسسهای علمی و پژوهشی است که در سال ۱۳۷۶ زیر نظر نهاد ریاست جمهوری ایران و با هدف مطالعه و پژوهش در زمینههای مرتبط با فرهنگ و تمدن ایرانی تأسیس شد.
نخستین رئیس بنیاد ایرانشناسی حسن حبیبی با حکم محمد خاتمی بود که تا زمان مرگش در سال ۱۳۹۱ این سمت را بر عهده داشت. پس از آن محمد خامنهای، برادرِ رهبر جمهوری اسلامی، با حکم محمود احمدینژاد به ریاست بنیاد منصوب شد.
ریاست بنیاد ایرانشناسی پس از آن با حکم ابراهیم رئیسی به محمدحسین رجبی دوانی، پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین، رسید تا اکنون که علیاکبر صالحی با حکم مسعود پزشکیان به ریاست این بنیاد منصوب شده است.