به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

نقش دعا در سازندگی

همین‌که انسان با خدای متعال انس پیدا می‌کند، با خدا حرف می‌زند، این لطف الهی است و توفیقی است که خدا به انسان داده است. خود این «یا اللّه» متضمن اجابت پروردگار است. اگر می‌خواهید در مقابل دشمن، استوار باشید، باید باب دعا را به روی خودتان باز کنید. اگر می‌خواهید از کسی و چیزی نترسید، باید رابطه خود را با خدا قوی کنید. اگر می‌خواهید در مقابل جلوه‌های مادّی تکان نخورید و نلغزید، باید خود را با دعا و تضرّع بیمه کنید.

در باب دعا، خلاصه عرض ما این است که دعا، مظهر بندگیِ در مقابل خداوند و برای تقویت روح عبودیت در انسان است و این روح عبودیت و احساس بندگی در مقابل خداوند، همان چیزی است که انبیای الهی از اوّل تا آخر، تربیت و تلاششان متوجّه این نقطه بوده است که روح عبودیت را در انسان زنده کنند.

دعا، خواندنِ خداست؛ حالا می‌تواند به زبان فارسی یا به زبان خودتان باشد؛ هرچه که می‌خواهید با خدا حرف بزنید؛ این، دعاست. هرچه می‌خواهید با او در میان بگذارید... البتّه دعا‌های مأثور از ائمّه علیهم‌السلام بهترین مضامین در زیباترین الفاظ و سرشار از معارف الهی است که قدر آنها را باید دانست و بایستی به آنها متوسّل شد.

این انس با خدای متعال و ذکر خدای متعال و استغفار و دعا خیلی تأثیرات معجزآسایی بر روی دل انسان دارد؛ دل‌های مرده را زنده می‌کند. می‌گوید که باید به درِ خانه خدا بروید: «قُل ما یعبؤُا بِکُم ربِّی لو لا دُعاؤُکُم.» باید دعا کنید. «و قال ربُّکُمُ أُدعُونی أستجِب لکُم.» باید دعا کنید تا از خدا جواب بشنوید. حیات انسان، جز در رابطه با خدا، معنا ندارد.

دعا به انسان توانایی و قدرت می‌دهد و انسان را در مقابل حوادث مستحکم می‌کند؛ لذا در روایت از «دعا» تعبیر شده است به سلاح. از نبی مکرّم نقل شده است که فرمود: «أ لا أدُلُّکُم علی سِلاحٍ یُنجِیکُم مِن أعدائِکُم»؛ اسلحه‌ای را به شما معرفی کنم که مایه نجات شماست؛ «تدعون ربّکم باللّیل و النّهار فإنّ سلاح المؤمن الدّعاء». 

در مواجهه با حوادث، توجّه به خدای متعال، مثل سلاح برنده‌ای در دست انسان مؤمن است؛ لذا در میدان جنگ، پیغمبر مکرّم اسلام همه کار‌های لازم را انجام می‌داد؛ سپاه را می‌آراست، سربازان را به‌صف می‌کرد، امکانات لازم را به آنها می‌داد، توصیه‌های لازم را به آنها می‌کرد، اشراف فرماندهیِ خودش را اعمال می‌کرد؛ اما در هم آن‌وقت هم وسط میدان زانو می‌زد، دست به دعا بلند می‌کرد، تضرّع می‌کرد، با خدای متعال حرف می‌زد و از او می‌خواست. این ارتباط با خدا، دل انسان را مستحکم می‌کند.

کلامی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده است که ایشان ـ بنا بر نقل ـ فرموده‌اند: «ثُمّ جعل فِی یدِک مفاتِیح خزائِنِهِ بِما أذِن فِیهِ مِن مسألتِهِ»؛ «خدای متعال، به این‌که به تو اذن داد از او بخواهی، کلید همه گنجینه‌های خود را در دست تو قرار داد.» پس اذنی که خداوند متعال داد تا هر چه می‌خواهی از او بخواهی، کلید همه خزائن الهی است. اگر انسان این کلید را به شکل درست به کار ببرد ـ از خدا بخواهد ـ مسلماً آن را در اختیار انسان می‌گذارد. «فمتی شِئت استفتحت بِالدُّعاءِ أبواب خزائِنِهِ.» هروقت بخواهی، به‌وسیله دعا، درِ خزائن الهی را باز می‌کنی. ببینید! این، مسئله بسیار مهمی است. چرا انسان خود را از این وسیله مهمی محروم کند؟!

علاوه بر اینها دعا محتوای ذهن دعاکننده را برای مستمع و مخاطب واضح و آشکار می‌کند. وقتی شما دعای کسی را گوش می‌دهید که با خدا حرف می‌زند می‌توانید از دعای او، از خواهش او کشف کنید که این چگونه انسانی است، حقیر است یا عظیم است، کوتاه بین است یا بلندنظر و بلندهمت است، مؤمن است یا مردد است، دعا چیز عجیبی است.

کسی خیال نکند در زندگی ملتی که در حال سازندگی است، دعا و تضرّع نقش زیادی ندارد. به‌عکس، ملتی که راه دشواری را در پیش روی خود دارد و می‌خواهد کار بزرگی را انجام دهد، در کنار کار و تلاش و مجاهدت، لازم است که باب گشاده‌ای برای دعا و توجّه به پروردگار و استمداد از خداوند قرار دهد. 

شما در تاریخ اسلام مشاهده می‌کنید که معصومین علیهم‌السلام، ازجمله خودِ نبیّ اکرم و امیرالمؤمنین، در میدان‌های جنگ، در صحنه‌های پرخطر و در هنگام کار‌های بزرگ، دست توسّل و دعا باز می‌کردند. کسی نمی‌تواند بگوید که پیغمبر و مسلمانان صدر اسلام، تلاش و کار نمی‌کردند. بالاتر از تلاش آنها دیگر تلاش وجود ندارد. در آن ده سال که پیغمبر حاکمیت جامعه اسلامیِ آن روز را در اختیار داشت، سال‌هایی یکسره توأم با کار و تلاش بود؛ اما درعین‌حال، با وجود آن کار و تلاش و در کنار آن، دعا و تضرّع و انابه و استغفار و طلب و مسئلت از پروردگار عالم هم جای خود را داشت.

انتهای پیام/ 161