به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تهیه یک مبایعه‌نامه دقیق و جامع، برای اطمینان از رعایت حقوق طرفین و جلوگیری از بروز اختلافات ضروری است. مبایعه‌نامه، یک قرارداد خرید و فروش است که میان خریدار و فروشنده تنظیم می‌شود و مشخصات و شرایط معامله را تعیین می‌کند. تنظیم یک مبایعه‌نامه استاندارد و جامع می‌تواند از بروز اختلافات جلوگیری کرده و حقوق طرفین را تضمین کند.
بندها و ماده های یک مبایعه نامه استاندارد
در ادامه، به تشریح بندهای اصلی یک مبایعه‌نامه استاندارد می‌پردازیم:
۱. مشخصات طرفین معامله
در این بخش، اطلاعات کامل هویتی و تماس خریدار و فروشنده شامل نام و نام خانوادگی، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس کامل محل سکونت، کد پستی، شماره تلفن همراه و ثابت، و در صورت وجود، ایمیل ذکر می‌شود. همچنین، اگر یکی از طرفین وکیل است، مشخصات وکیل به همراه نوع و شماره وکالت‌نامه نیز باید درج گردد.
- نام و نام خانوادگی فروشنده/فروشندگان
- نام و نام خانوادگی خریدار/خریداران
- شماره شناسنامه و کد ملی طرفین
- آدرس و محل اقامت قانونی طرفین
- شماره تماس طرفین
۲. مشخصات کامل مورد معامله
این قسمت شامل جزئیات مورد معامله است:
- در مورد املاک: آدرس دقیق، متراژ، حدود اربعه، شماره پلاک ثبتی، تعداد اتاق‌ها
- در مورد خودرو: مدل، رنگ، شماره موتور، شماره شاسی، شماره پلاک
ریز موارد به این شرح است:
- مشخصات ثبتی: پلاک ثبتی، شماره ثبت، و تاریخ ثبت.
- مشخصات فنی و ظاهری: متراژ زمین و بنا، تعداد اتاق‌ها، تعداد طبقات، سال ساخت، نوع مصالح به‌کاررفته، و وضعیت ملک (مثلاً نوساز، بازسازی‌شده).
- وضعیت حقوقی ملک: وجود هرگونه وام، رهن، یا بدهی، و مشخصات سند مالکیت (مانند شش‌دانگ، مشاع، و...).
- امکانات و تأسیسات: وجود انشعابات آب، برق، گاز، تلفن، و سایر امکانات.
- موقعیت جغرافیایی: آدرس کامل، کد پستی، و موقعیت ملک نسبت به مراکز مهم.
توجه به جزئیات و دقت در ثبت این مشخصات، از بروز اختلافات در آینده جلوگیری می‌کند.
۳. ثمن معامله (قیمت)
در این بند، مبلغ کل معامله (ثمن) به‌صورت عددی و حروفی ذکر می‌شود. همچنین، جزئیات مربوط به شرایط پرداخت شامل مبلغ پیش‌پرداخت، زمان‌بندی پرداخت‌های بعدی، نحوه پرداخت (نقدی، چک، واریز به حساب)، و مشخصات حساب بانکی فروشنده باید به‌وضوح تعیین گردد.
- قیمت کل مورد معامله به حروف و عدد
- نحوه پرداخت (نقدی، اقساطی، چک و...)
- زمان‌بندی پرداخت‌ها
- جریمه تأخیر در پرداخت (در صورت وجود)
۴. شرایط تحویل
این بخش شامل زمان و مکان تحویل ملک، وضعیت ملک در زمان تحویل (مثلاً تخلیه‌شده، با یا بدون مستأجر)، و شرایط تحویل کلید و سایر مدارک مرتبط است. همچنین، اگر قرار است فروشنده در زمان تحویل ملک، گواهی عدم خلاف، پایان کار، یا سایر مدارک را ارائه دهد، باید در این قسمت ذکر شود.
- زمان دقیق تحویل مورد معامله
- محل تحویل
- شرایط تحویل
- جریمه تأخیر در تحویل (در صورت وجود)
۵. تعهدات طرفین
در این قسمت، تعهدات و مسئولیت‌های هر یک از طرفین به‌صورت دقیق و شفاف بیان می‌شود:
- تعهدات فروشنده: تأمین مدارک مالکیت، تحویل ملک در وضعیت توافق‌شده، عدم وجود بدهی و مشکلات حقوقی مرتبط با ملک، و هرگونه تعهد دیگر.
- تعهدات خریدار: پرداخت به‌موقع ثمن معامله، رعایت شرایط قرارداد، و هرگونه تعهد دیگر.
- مسئولیت‌های مربوط به نقل و انتقال سند
- مسئولیت پرداخت هزینه‌های دفترخانه، مالیات، عوارض و...
تعیین دقیق این تعهدات، از بروز سوءتفاهم و اختلافات جلوگیری می‌کند.
۶. شروط فسخ قرارداد
در این بند، شرایط و مواردی که تحت آن قرارداد قابل فسخ است، مشخص می‌شود. برای مثال، عدم پرداخت به‌موقع ثمن معامله، عدم تحویل ملک در شرایط توافق‌شده، یا وجود مشکلات حقوقی در ملک می‌تواند منجر به فسخ قرارداد شود. همچنین، مهلت‌های مربوط به اعلام فسخ و نحوه اطلاع‌رسانی نیز باید تعیین گردد.
- شرایطی که طرفین می‌توانند قرارداد را فسخ کنند
- جرایم فسخ قرارداد
- تکلیف مبالغ پرداخت شده در صورت فسخ
۷. ضمانت اجرا
این قسمت شامل تعیین مبلغ یا درصدی به‌عنوان وجه‌التزام در صورت تخلف هر یک از طرفین از تعهدات قراردادی است. وجه‌التزام باید به‌گونه‌ای تعیین شود که بازدارنده باشد و احتمال تخلف را به حداقل برساند. همچنین، مشخص می‌شود که مطالبه وجه‌التزام و جرائم قراردادی بدل و جانشین تعهد اصلی نیست و متعهدله می‌تواند علاوه بر وجه‌التزام، تعهد اصلی را نیز مطالبه کند.
- وجه التزام (خسارت تخلف از قرارداد)
- شرایط و میزان خسارت تأخیر
- تضامین لازم برای اجرای تعهدات
۸. حل اختلاف
در این بند، روش و مرجع حل اختلافات احتمالی تعیین می‌شود. برای مثال، مشخص می‌شود که در صورت بروز اختلاف، ابتدا طرفین باید به صورت مسالمت‌آمیز مذاکره کنند، و در صورت عدم توافق، مرجع صالح قضائی (مانند دادگاه عمومی یا دادگاه محل وقوع ملک) به اختلاف رسیدگی خواهد کرد.
- نحوه رسیدگی به اختلافات احتمالی
- تعیین حکم یا داور مرضی‌الطرفین
- صلاحیت دادگاه در صورت بروز اختلاف
۹. شرایط خاص و توافقات فرعی
این قسمت به ذکر هرگونه شرایط ویژه، توافقات اضافی، یا نکاتی که مورد توافق طرفین است، اختصاص دارد. برای مثال، اگر قرار است فروشنده در زمان تحویل ملک، لوازم خاصی را نیز تحویل دهد، یا اگر خریدار اجازه دارد قبل از تحویل ملک، آن را بازدید کند، باید در این بخش ذکر شود.
- هرگونه شرط خاص مورد توافق طرفین
- وضعیت بدهی‌های قبلی (در مورد املاک و خودرو)
- شرایط مربوط به عیوب احتمالی
۱۰. تاریخ، امضا و اثر انگشت
در انتهای قرارداد، تاریخ دقیق تنظیم قرارداد ثبت می‌شود. سپس، فضای لازم برای امضای خریدار، فروشنده، و در صورت وجود، شاهدان فراهم می‌شود. همچنین، در صورت عدم توانایی امضا، اثر انگشت طرفین نیز گرفته می‌شود. وجود امضا و اثر انگشت، نشان‌دهنده توافق و رضایت کامل طرفین نسبت به مفاد قرارداد است.
- تاریخ دقیق تنظیم قرارداد
- امضای طرفین معامله
- اثر انگشت طرفین
- امضا و مشخصات شهود یا ضامنین (در صورت نیاز)
۱۱. تعداد نسخ قرارداد
در این بخش، تعداد نسخه‌های قرارداد تعیین می‌شود. معمولاً، قرارداد در سه نسخه تنظیم می‌شود: یک نسخه برای خریدار، یک نسخه برای فروشنده، و معمولاً، قراردادها در سه نسخه تنظیم می‌شوند: یک نسخه برای خریدار، یک نسخه برای فروشنده، و یک نسخه برای بایگانی دفترخانه یا مرجع ثبت. هر نسخه دارای اعتبار یکسان است و تمامی نسخه‌ها باید دارای امضا و اثر انگشت طرفین باشند.
- تعیین تعداد نسخه‌های تنظیمی قرارداد
- ذکر اینکه تمامی نسخ دارای اعتبار یکسان هستند
با رعایت دقیق تمامی بندهای مذکور، می‌توان اطمینان حاصل کرد که حقوق و تعهدات طرفین به‌صورت شفاف و قانونی ثبت شده و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری می‌شود.
برخی نکات مهم
- بهتر است مبایعه‌نامه توسط وکیل یا کارشناس حقوقی تنظیم شود
- از اصطلاحات مبهم و دوپهلو خودداری شود
- تمامی صفحات قرارداد باید به امضای طرفین برسد
- در صورت امکان، بهتر است قرارداد در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود
مبایعه نامه تایپ شده بهتر است یا دستی؟
مبایعه نامه تایپ شده بهتر است یا دستی؟
از نظر حقوقی، هم مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده و هم دست‌نویس اعتبار قانونی دارند، مشروط بر اینکه تمامی جزئیات و شرایط معامله به‌درستی و با دقت ثبت شوند. با این حال، مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده به دلایل زیر ترجیح داده می‌شوند:
- وضوح و خوانایی: متون تایپ‌شده به‌راحتی قابل خواندن و فهم هستند، در حالی که نوشته‌های دست‌نویس ممکن است به‌دلیل ناخوانا بودن، ایجاد ابهام کنند.
- کاهش احتمال خطا و مغایرت: در مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده، احتمال خطا یا مغایرت بین نسخه‌های مختلف کمتر است. همچنین، در صورت وجود هرگونه تغییر یا اصلاح، می‌توان آن را به‌صورت واضح و مستند ثبت کرد.
- حرفه‌ای بودن و اعتماد بیشتر: استفاده از مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده نشان‌دهنده دقت و حرفه‌ای بودن در تنظیم قرارداد است که می‌تواند اعتماد طرفین را جلب کند.
بنابراین، اگرچه از نظر قانونی تفاوتی بین مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده و دست‌نویس وجود ندارد، اما به‌منظور افزایش وضوح، کاهش احتمال اختلاف و ایجاد اعتماد بیشتر، توصیه می‌شود از مبایعه‌نامه‌های تایپ‌شده استفاده شود.
مبایعه نامه باید در کاغذ A4 نوشته شود یا A3؟
مبایعه نامه باید در کاغذ A4 نوشته شود یا A3؟
در برخی موارد، ممکن است از کاغذ با سایز A4 برای و در برخی دیگر از کاغذ بزرگ‌تر مانند A3 برای مبایعه‌نامه استفاده شود. برای مثال، برخی از اسناد ملکی یا قراردادها ممکن است در سایز بزرگ‌تر چاپ شوند تا فضای بیشتری برای درج اطلاعات فراهم شود. همچنین، در برخی از مبایعه‌نامه‌های سه برگی، از کاغذ تحریر با سایز بزرگ‌تر استفاده می‌شود تا امکان ثبت اطلاعات بیشتری فراهم گردد.
در نهایت، انتخاب سایز کاغذ برای مبایعه‌نامه بستگی به نیاز خاص، تعداد صفحات و میزان اطلاعات موردنظر دارد. با این وجود، برای مبایعه نامه املاک در بیشتر موارد از مبایعه نامه A3 و برای خرید و فروش خودرو، اغلب از مبایعه نامه A4 به‌عنوان سایز اصلی استفاده می شود.
منابع: