عباس پورخصالیان - حوزه صنعت هوش مصنوعیِ ایالات متحده آمریکا به طور متمرکز تحت تأثیر سرمایه‌گذاری‌های عظیم و تلاش بی‌وقفۀ نهادهای دولتی و ذینفعان بخش خصوصی، در جهان پیشتاز است و اُلیگارشی مالی-فنی حاکم در این کشور به شدت می‌کوشد برتریِ خود را در بازار محصولات هوش مصنوعی و به ویژه در هوشمندسازی عرصه‌های دفاعی و نظامی، به کمک USمحور کردن صنعت هوش مصنوعی حفظ کند.
این یادداشت در چهار بخش به ماهیت USمحوری صنعت هوش مصنوعی می‌پردازد:
- در بخش یکم به نهادهای دولتی ایالات متحده آمریکا برای USمحور نگهداشتن صنعت هوش مصنوعی؛
- در بخش دوم به کوشش‌های ذینفعان بخش خصوصی همگام با تلاش‌های نهادهای دولتی؛
- در بخش سوم به جنبه‌های دیگری از تلاش ایالات متحده برای حفظ محوریت صنعت هوش مصنوعی در آمریکا؛ و
- در بخش چهارم به محوریت زیرساخت‌هایی که صنعت هوش مصنوعی، روساخت آنها به شمار می‌آید،
اشاره می‌کند.
• بخش یکم: نهادهای دولتی مقومِ محوریت هوش مصنوعی در ایالات متحده آمریکا
۱. دفتر اجرایی رئیس جمهور: دولت بایدن چندین دستور اجرایی را که بر اصولی مانند ایمنی، امنیت و استفاده اخلاقی از فناوری‌های هوش مصنوعی تأکید دارند با هدف ایجاد چارچوبی برای توسعه مسئولانۀ هوش مصنوعی صادر کرده است و احتمالاً دولت ترامپ نیز بر تعداد آنها خواهد افزود.
۲. بنیاد ملی علوم: این بنیاد از طریق ابتکاراتی مانند طرح منابع تحقیقاتی ملی هوش مصنوعی (NAIRR) که از تیم‌های تحقیقاتی در سراسر کشور پشتیبانی می‌کند، نقش مهمی در ترویجِ پژوهش و آموزش هوش مصنوعی بر عهده دارد.
۳. وزارت انرژی: این وزارتخانه در دوره بایدن، ابتکاراتی را با تمرکز بر استفاده از هوش مصنوعی برای تحقیقات علمی و بهره وری انرژی، از جمله سرمایه‌گذاری ۶۸ میلیون دلاری در هوش مصنوعی برای تحقیقات علمی، آغاز کرده است که در دورۀ ترامپ نیز احتمالاً پیگیری خواهد شد.
۴. وزارت امنیت داخلی: این وزارتخانه نیز سیاست‌هایی را در مورد کسب و کارها و استفاده بهتر از هوش مصنوعی برای اطمینان از انطباق با استانداردهای قانون اساسی و مقررات عمومی ایجاد کرده است.
۵. دفتر مدیریت و بودجه: این دفتر دستورالعمل‌هایی را برای آژانس‌های فدرال در مورد اکتساب و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی منتشر کرده است، که اَعمال مدیریت ریسک (mandating risk management practices) را برای ارزیابی تأثیرات هوش مصنوعی بر حقوق عمومی و ایمنی الزامی می‌کند.
۶. کمیسیون تجارت فدرال: همراه با سایر آژانس‌های فدرال، این کمیسیون نیز اختیارات خود را بر فعالیت‌های مرتبط با هوش مصنوعی، به ویژه در مورد مسائل مربوط به حفاظت از مصرف‌کنندگان و حفظ حریم خصوصی کاربران، روشن کرده است.
۷. کنگره: مجلس‌های قانون‌گذاری آمریکا نیز به نوبۀ خود تلاش می‌کنند تا لوایح دوحزبی که به جنبه‌های مختلف هوش مصنوعی، از آن جمله به توسعه نیروی کار و نگرانی‌های امنیت ملی نظر دارند، به کسوت قانون درآیند.
• بخش دوم: کوشش‌های بخش خصوصی ایالات متحده آمریکا برای USمحورماندن صنعت هوش مصنوعی
۱. اجرای تعهدات داوطلبانه: شرکت‌های پیشرو در زمینه هوش مصنوعی تعهداتی را برای اولویت بندی ایمنی و شفافیت در محصولات، و همراستا کردن شیوه‌های خود با انتظارات دولت اتخاذ کرده‌اند.
۲. مشارکت با دولت: همکاری بین سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی برای پیشبرد نوآوری مسئولانه در هوش مصنوعی ضروری است. این مشارکت‌ها به افزایش تخصص بخش خصوصی کمک و در عین حال پایبندی به اهداف منافع عمومی‌را تضمین می‌کنند.
۳. سرمایه‌گذاری در توسعه نیروی کار: شرکت‌های خصوصی به طور فزاینده ای در برنامه‌های آموزشی با هدف توسعه نیروی کار متنوع و ماهر در فناوری‌های هوش مصنوعی شرکت می‌کنند، اقدامی‌که برای حفظ رهبری ایالات متحده در این زمینه، بسیار حیاتی است.
(برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه رجوع شود به منبع زیر:
whitecase.com/insight-our-thinking/ai-watch-global-regulatory-tracker-united-states )
• بخش سوم: پیشگامان حفظ محوریت صنعت هوش مصنوعی در آمریکا
۱- مؤسسات تحقیقاتی پیشرو: بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی برتر جهان در زمینه هوش مصنوعی، مانند استنفورد، MIT، و دانشگاه کارنگی ملون، در ایالات متحده واقع شده‌اند. این موسسات حجم قابل توجهی از تحقیقات و استعدادهای پیشرفته را در این زمینه گردآوری و تولید می‌کنند.
۲- غول‌های فناوری: شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا مانند گوگل، مایکروسافت، آمازون، آی بی ام، فیس بوک (متا) و برخی از شرکت‌های ایلان ماسک در خط مقدم توسعه هوش مصنوعی قرار دارند. آنها سرمایه‌گذاری زیادی در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، ایجاد پیشرفت در یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی، بینایی رایانه و موارد مشابه می‌کنند.
۳- نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر: ایالات متحده دارای یک اکوسیستم سرمایه‌گذاری خطرپذیر قوی است که استارتاپ‌ها و ابتکارات متعدد در حوزۀ هوش مصنوعی را تأمین مالی می‌کند. این حمایت‌های مالی، نوآوری را تقویت می‌کنند و به رشد مستمر صنعت هوش مصنوعی سرعت می‌بخشند.
۴- توسعه ابزارهای مشارکت‌های منبع-باز: بسیاری از ابزارهای پرامپتینگ و کتابخانه‌‌های منبع باز در حوزۀ یادگیری ماشینی، شامل بینایی رایانه، پردازش زبان طبیعی و تحلیل سِری‌های زمانی که به طور گسترده توسط محققان و توسعه دهندگان در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند TensorFlow [توسعه‌یافته توسط گوگل] و PyTorch [توسعه‌یافته توسط فیس‌بوک]، از بازار محصولات هوش مصنوعی در کشور آمریکا سرچشمه می‌گیرند.
۵- کنفرانس‌ها، هم اندیشی‌ها و رویدادهای نمایشگاهی موازی: برجسته‌ترین کنفرانس‌های حوزۀ هوش مصنوعی، در زمینۀ سیستم‌های پردازش اطلاعات عصبی (NeurIPS )، کنفرانس بین المللی یادگیری ماشین (ICML)، و کنفرانس بینایی رایانه و تشخیص الگو (CVPR) در ایالات متحده برگزار می‌شوند و مشارکت جهانی را به خود جلب می‌کنند.
۶- طرح‌های نظارتی: ایالات متحده به طور فعال در شکل دادن به چشم‌انداز نظارتی برای رصد دستاوردهای هوش مصنوعی درگیر است. بحث‌هایی پیرامون اخلاق، مسئولیت‌پذیری و گاورنَنس فناوری‌های هوش مصنوعی اغلب از ایالات متحده سرچشمه می‌گیرند و بر سیاست‌های جهانی و مجامع بین‌المللی استانداردسازی تأثیر می‌گذارند.
۷- نفوذ فرهنگی: بیشترین تصویرپردازی تبلیغاتی از هوش مصنوعی و گسترده‌ترین اسطوره‌سازی‌های بسته‌بندی‌شده در درون سرگرمی‌ها توسط شرکت‌های آمریکائی صورت می‌گیرد، اقداماتی که می‌تواند درک و انتظارات عمومی در مورد صنعت هوش مصنوعی را در سراسر جهان شکل دهد.
۸- کاربردهای نظامی/دفاعی: متولی اصلی اینترنت و مشوق اولیۀ توسعۀ هرنوع «های تِک» (فرافن) در جهان کیست؟ -وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا! این وزارتخانه سرمایه‌گذاری قابل توجهی در هوش مصنوعی برای کاربردهای نظامی/دفاعی کرده است که پیامدهایی بلندمدت و ژرف برای استراتژی‌های نظامی‌جهانی و روابط بین المللی دارد.
۹- فرصت‌های استعدادیابی: دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و شرکت‌ها در ایالات متحده آمریکا تعداد زیادی از دانشجویان و متخصصان بین‌المللی را در زمینه‌های مرتبط با هوش مصنوعی جذب می‌کنند که در ایجاد تیم‌ها و مجموعه‌های نوآور کمک شایان توجهی می‌کنند.
۱۰- مشارکت‌های جهانی: بسیاری از همکاری‌های بین المللی در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی به کمک مؤسسات و شرکت‌های ایالات متحده آمریکا محقق می‌شود. این همکاری‌ها پیشرفت‌های جهانی هوش مصنوعی را ممکن می‌سازند و گسترش می‌دهند.
• بخش چهارم: محوریت زیرساخت‌هایی که صنعت هوش مصنوعی، روساخت آنها به شمار می‌آید
در حالی که ایالات متحده نقش مهمی در توسعه هوش مصنوعی ایفا می‌کند، کشورهای دیگر، به ویژه چین، نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی انجام می‌دهند، تلاشی که منجر به یک چشم‌انداز رقابتی‌تر در بازار جهانی محصولات هوش مصنوعی می‌شود. اما نه چین و نه کشوری دیگر، به این زودی‌ها قادر نخواهند بود محوریت ایالات متحده آمریکا در زمینه هوش مصنوعی را از میان ببرند زیرا که اغلب زیرساخت‌های صنعت هوش مصنوعی، مانند اینترنت و چندین جنبه دیگر از فضای سایبری که صنعت هوش مصنوعی، روساخت آنها به شمار می‌رود، همه USمحورند.
این زیرساخت‌های USمحور عبارتند از:
۱. بزرگترین شرکت‌های فناوری: بسیاری از بزرگترین و تاثیرگذارترین شرکت‌های فناوری مانند گوگل، اپل، فیس بوک (متا)، آمازون و مایکروسافت در ایالات متحده مستقر هستند. سیاست‌ها، شیوه‌ها و نوآوری‌های آنها اغلب استانداردهای جهانی را تعیین می‌کند.
۲. بیشترین تولید محتوا: بخش قابل توجهی از محتوای آنلاین، از جمله فیلم، موسیقی، و نمایش‌های تلویزیونی توسط شرکت‌های مستقر در ایالات متحده تولید می‌شود. به عنوان مثال، شرکت‌های‌هالیوودی تأثیر زیادی بر سرگرمی‌های جهانی دارند.
۳. گسترده‌ترین رسانه‌های اجتماعی: منشاء پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی عمده مانند توییتر و اینستاگرام ایالات متحده است که اغلب منعکس‌کننده هنجارها و حامل ارزش‌های فرهنگی آمریکایی هستند. تنها استثنا تیک تاک است که اگرچه (در آغاز سال ۲۰۲۵ هنوز) متعلق به یک شرکت چینی است، اما پایگاه کاربری قابل توجهی در ایالات متحده دارد و به همین لحاظ ایالات متحده می‌کوشد هر طور شده مدیریت آن را نیز USمحور گرداند!
۴. مهم‌ترین استانداردهای امنیت سایبری: بسیاری از چارچوب‌ها و استانداردهای امنیت سایبری از ایالات متحده سرچشمه می‌گیرند و بر رویه‌های جهانی تأثیر می‌گذارند. سازمان‌هایی مانند NIST (موسسه ملی استاندارد و فناوری) نقش کلیدی در تنظیم این استانداردها دارند.
۵. بالاترین حجم تجارت الکترونیکی: چشم انداز تجارت الکترونیکی به شدت تحت تأثیر شرکت‌های آمریکایی مانند آمازون و eBay است و آنها هستند که نحوه خرید برخط در سراسر جهان را شکل می‌دهند.
۶. همه‌گیرترین تبلیغات دیجیتالی: اکوسیستم تبلیغات دیجیتالی عمدتاً تحت تسلط شرکت‌های آمریکایی مانند گوگل و فیس بوک است که بر استراتژی‌های بازاریابی در سطح جهانی تأثیر می‌گذارند.
۷. مشهورترین مراکز تحقیق و توسعه: حجم قابل توجهی از تحقیق و توسعه مرتبط با هوش مصنوعی و اینترنت در ایالات متحده رخ می‌دهد که منجر به نوآوری‌هایی می‌شود که بر چشم‌انداز فناوری جهانی تأثیر می‌گذارد.
۸. موثق‌ترین چارچوب‌های قانونی: قوانین و مقررات ایالات متحده در مورد حریم خصوصی داده‌ها، مالکیت معنوی و رفتار برخط اغلب بر هنجارها و سیاست‌های بین‌المللی تأثیر می‌گذارد.
۹. بزرگترین مراکز صنعت بازی: صنعت بازی‌های ویدیویی حضور پررنگی در ایالات متحده دارد و بسیاری از توسعه‌دهندگان و ناشران برجسته بازی، در این کشور مستقر هستند و فرهنگ بازی را در سراسر جهان شکل می‌دهند و کنترل می‌کنند.
۱۰. مؤثرترین آموزش برخط: بسیاری از پلتفرم‌ها و مؤسسات آموزش برخط پیشرو در جهان، در کشور آمریکا مستقر هستند و بر شیوه‌های آموزشی جهانی تأثیر می‌گذارند.
• جمع بندی
استراتژی متمرکز کردن هوش مصنوعی در کشور آمریکا شامل رویکردی چند وجهی است که مشارکت‌های قابل توجهی از سوی نهادهای دولتی و بخش خصوصی را در بر می‌گیرد. از طریق ابتکارات مشترک، چارچوب‌های نظارتی و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک، اهداف مشترک این ذینفعان محقق می‌شود:
- ایجاد محیطی که در آن، نه تنها محوریت هوش مصنوعی بلکه محوریت اینترنت و بخش عمده ای از فضای سایبری در ایالات متحده حفظ شود و همچنان USمحور بماند.
پینوشت: در یادداشت بعدیم به دو نکتۀ مهم که در این یادداشت فرصت نشد مطرح شان کنم اشاره خواهم کرد:
- یکی، شگردهای تأثرگذاری ایالات متحده بر مجامع بین المللی (مثل ITU) و جهانی (مانند WTO) برای حفط محوریت نهادهای استانداردسازی آمریکا در تأثیرگذاری بر فرایندهای استانداردسازی جهانی؛
- و دیگری، فلسفۀ هوش مصنوعی تدوین شده در مجامع آکادمیک سیلیکان‌ولی که به کمک آن، بازار مصرف‌کنندگان محصولات هوش مصنوعی داغ، و رقبای ساده لوح به ناکجاآباد هدایت می‌شود.