به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ کتاب «بررسی معماری پارامتریک از منظر بهینه‌یابی در بهره‌برداری از انرژی و نور روز (نمونه موردی: ساختمان اداری یزد)» یکی از موضوعات نوین در مطالعات معماری است که به اهمیت استفاده بهینه از منابع انرژی و نور طبیعی در طراحی ساختمان‌های مدرن می‌پردازد. در این پژوهش، استفاده از روش‌های پارامتریک به‌عنوان یک رویکرد پیشرفته برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌برداری از نور روز بررسی می‌شود. این تحقیق به‌ویژه به نمونه‌ای از ساختمان‌های اداری در شهر یزد پرداخته است که در آن شرایط اقلیمی خاص و شدت تابش نور خورشید باید به‌دقت در نظر گرفته شود.

معماری پارامتریک یک روش طراحی است که به کمک الگوریتم‌ها و پارامترهای مختلف، امکان ساخت فضاهای با شکل‌ها و عملکردهای بهینه را فراهم می‌آورد. این نوع معماری بر اساس تغییر و تنظیم متغیرهایی چون زاویه تابش خورشید، نوع و اندازه بازشوها، جهت‌گیری ساختمان و ویژگی‌های آب و هوایی طراحی می‌شود. در این فرآیند، طراح می‌تواند پارامترهای مختلف را با یکدیگر ترکیب کرده و از طریق شبیه‌سازی‌های دقیق، به طراحی‌هایی دست یابد که هم از نظر انرژی و هم از نظر زیبایی‌شناسی مناسب و کارآمد باشد.

یکی از مزایای اصلی معماری پارامتریک، توانایی آن در بهینه‌سازی مصرف انرژی است. با توجه به اینکه در بسیاری از مناطق جهان، به‌ویژه در اقلیم‌های گرم و خشک مانند یزد، استفاده از نور طبیعی خورشید می‌تواند تأثیر زیادی بر مصرف انرژی داشته باشد، استفاده از سیستم‌های هوشمند و پارامتریک می‌تواند مصرف انرژی را به طور قابل توجهی کاهش دهد. به‌طور خاص، در ساختمان‌های اداری که معمولاً برای تأمین روشنایی به استفاده از لامپ‌ها وابسته‌اند، بهره‌برداری بهینه از نور روز می‌تواند نیاز به انرژی الکتریکی را کاهش دهد.

در این پژوهش، به تحلیل انواع مختلف سیستم‌های پارامتریک برای بهبود بهره‌برداری از نور روز پرداخته شده است. برای این منظور، نرم‌افزارهایی مانند Rhino و Grasshopper برای طراحی فرم‌ها و شبیه‌سازی انرژی به‌کار رفته‌اند. این نرم‌افزارها به طراحان این امکان را می‌دهند که بازشوها و سایبان‌ها را به‌طور دقیق شبیه‌سازی کنند تا از حداکثر نور طبیعی استفاده کنند و در عین حال از تابش مستقیم و گرمای اضافی جلوگیری شود. همچنین، نرم‌افزارهای تحلیل انرژی مانند EnergyPlus و Ladybug برای پیش‌بینی میزان مصرف انرژی و بررسی تأثیر نور روز بر روی مصرف انرژی الکتریکی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

یکی از بخش‌های مهم این تحقیق بررسی نمونه موردی ساختمان اداری در یزد است. این شهر با اقلیم گرم و خشک خود، چالش‌های زیادی در زمینه بهره‌برداری از انرژی و نور روز دارد. در این تحقیق، طراحی ساختمان‌های اداری به گونه‌ای انجام شده است که همزمان با فراهم آوردن نور طبیعی برای فضاهای کاری، مصرف انرژی به حداقل برسد. برای این منظور، استفاده از سایبان‌ها، تنظیم جهت‌گیری ساختمان و انتخاب بازشوها به‌طور ویژه در دستور کار قرار گرفته است. نتایج نشان داده‌اند که با استفاده از روش‌های پارامتریک می‌توان طراحی‌های هوشمندانه‌ای ارائه داد که هم از نور طبیعی به طور مؤثر استفاده کند و هم از میزان انرژی الکتریکی برای روشنایی کاسته شود.

در بخش دیگری از این تحقیق، تأکید شده است که در طراحی ساختمان‌های اداری، نه تنها باید به نور روز توجه کرد، بلکه باید به سایر پارامترهای محیطی مانند تهویه و کنترل دما نیز توجه شود. معماری پارامتریک با توانایی شبیه‌سازی شرایط مختلف محیطی، به طراحان این امکان را می‌دهد که با استفاده از فرم‌های متغیر و بازشوهای تنظیم‌شونده، شرایط داخلی ساختمان را بهینه‌سازی کنند. در این راستا، استفاده از پنجره‌های قابل تنظیم یا استفاده از پوسته‌های هوشمند به‌عنوان راه‌حل‌هایی مؤثر در کاهش مصرف انرژی و بهره‌برداری از نور روز به‌طور همزمان مطرح شده است.

پژوهش‌های موردی در این تحقیق، همچنین بر اهمیت شبیه‌سازی و تحلیل انرژی در مراحل اولیه طراحی تأکید دارند. شبیه‌سازی‌های دقیق به طراحان این امکان را می‌دهند که میزان نور روز و مصرف انرژی را پیش‌بینی کنند و از این طریق بتوانند طراحی‌های بهینه‌تر و کارآمدتری ارائه دهند. این امر به ویژه در ساختمان‌های اداری که نیاز به بهره‌وری بالاتر از انرژی دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در نهایت، این پژوهش به این نتیجه می‌رسد که معماری پارامتریک می‌تواند به‌طور مؤثری در بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌برداری از نور روز در ساختمان‌های اداری کمک کند. این روش طراحی می‌تواند به کاهش هزینه‌های انرژی، ارتقای کیفیت محیط داخلی و در نتیجه، بهبود کارایی و راحتی کاربران کمک کند. به‌ویژه در اقلیم‌های گرم و خشک، استفاده از این روش‌های نوین می‌تواند به دستیابی به معماری پایدار و بهینه‌سازی انرژی کمک کند.

کتاب «بررسی معماری پارامتریک از منظر بهینه‌یابی در بهره‌برداری از انرژی و نور روز (نمونه موردی: ساختمان اداری یزد)» نوشته حسین زارعی‌پور در نوبت اول ۱۴۰۳ با ۱۷۱ صفحه در ۳۰ نسخه به همت انتشارات سنجش و دانش منتشر شده است.