به گزارش خبرگزاری حوزه، روز ۱۵ اسفندماه، در کشورمان روز درختکاری نام گرفته است و در طی آن مراسم مختلفی با هدف بیان اهمیت درخت و درختکاری برگزار می شود. از ۱۵ تا ۲۲ اسفند به هفته منابع طبیعی اختصاص دارد.
گیاهان و درختان، سهمی به سزا و نقشی بسیار مهم در زندگی بشر دارند. لطافت آب و هوا، تعادل دما، حفاظت از خاک و تأمین بخشی از مواد غذایی مورد نیاز بشر، اندکی از سودمندی های فراوان آنها است.
دین مبین اسلام مردمان را به تماشای گیاهان سرسبز و نگاه به مناظر جذاب آنها دعوت کرده است. چنان که در فرموده های معصومین(ع) از تأثیر مثبت گیاهان بر جسم و جان آدمی آثار بسیاری به ما رسیده است.
امام صادق(ع) به مفضل می فرماید: «... مَعَ مَا فِی النَّبَاتِ مِنَ التَّلَذُّذِ بِحُسْنِ منْظَرِهِ وَ نضَارَتِهِ الَّتی لَا یعَدُّ لَهَا شَی ءٌ مِنْ مَنَاظِرِ الْعَالَمِ وَ مَلَاهِیهِ؛ نگریستن به گلهای رنگارنگ و درختان سرسبز و خرم، چنان لذتی به آدمی می بخشد که هیچ لذتی را با آن برابر نمی توان کرد.»
از امام کاظم(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «ثلَاثٌ یجْلِینَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إِلَی الْخُضْرَةِ وَ النَّظَرُ إِلَی الْمَاءِ الْجَارِی وَ النَّظَرُ إِلَی الْوَجْهِ الْحَسَنِ؛ سه چیز، چشم را جلا می بخشد [و بر روشنایی آن می افزاید]: نگریستن به گیاهان خرم و سرسبز، نگاه به آب جاری، و نظاره کردن صورت زیبا.
از مرور روایات، چنین نتیجه می گیریم که هرگاه آدمی، به تماشای خرمی گیاهان و درختان سرسبز می نشیند، غرق در سرور و لذت می شود؛ روان وی آرام می گیرد و جانش به تازگی و طراوت می گراید. تماشای آنها لذت بخش و شادی آفرین است.
گرچه عنایت ویژه رسول مکرم اسلام(ص) به درخت و سفارش به کاشت، نگهداری و منع از قطع درختان، مربوط به ۱۴ قرن پیش است، اما امروزه محققین به راز تاکید اسلام پی برده اند و تمامی فرموده های رسول خدا(ص) را تأیید می کنند؛ که دلیل دیگری بر وحیانی بودن دین اسلام و مهر بطلانی بر عقیده کسانی است که آن را ساخته و پرداخته بشر می دانند.
همچنین در میان سخنان ائمه معصومین علیهم السلام درباره کاشت درخت، به توصیه هایی بر می خوریم که قابل دقت و درخور توجه است:
امام علی(ع) نقل می فرماید: «هنگامی که رسول خدا(ص) گروهی را به جهاد می فرستاد، به آنان چنین رهنمود می داد: مبادا به کشتن زنان، پیران و کودکان مبادرت نمایید و... و از قطع درختان بپرهیزید؛ مگر درختی مانع جنگ یا مانع بین شما و مشرکین باشد.»
امام صادق(ع) می فرماید: «لَا تقْطَعُوا الثِّمَارَ فَیبْعَثَ اللَّهُ عَلَیکمُ الْعَذَابَ صَبّاً؛ درختان مثمر[که قابلیت میوه دادن دارند] را قطع نکنید؛ چرا که خداوند عذاب را بر شما فرو خواهد فرستاد.»
درخت سبز به خودی خود دارای فواید بسیار می باشد، اما بزرگان دین بر کاشت درخت دارای محصول، تاکید بیش تری نموده اند. در اکثر آیات و روایات نیز از درختانی سخن به میان آمده است که دارای میوه می باشند. چنان که در قرآن، از درختان انار، خرما انگور زیتون،و... سخن به میان آمده است.رسول خدا(ص) می فرماید: «مَنْ غرْسَ غرْساً فَأَثْمَرَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْأَجْرِ قَدْرَ مَا یخْرُجُ مِنَ الثَّمَرَةِ؛ هر کس درختی بنشاند و به ثمر بنشیند، خدا به اندازه ای که میوه از آن فراهم آید به او پاداش می دهد.»
گرچه در اسلام بر کاشت درخت در این دنیا تأکید فراوان شده است، اما بر این نکته نیز سفارش بسیار شده است که درختان بهشت نیز باید در این دنیا کاشته شود.
برای نمونه، در کافی شریف به این روایت از امام باقر(ع) اشاره شده که فرمود: «مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ (ص) بِرَجُلٍ یغْرِسُ غَرْساً فِی حَائِطٍ لَهُ فَوَقَفَ لَهُ وَ قَالَ أَلَا أَدُلُّک عَلَی غَرْسٍ أَثْبَتَ أَصْلًا وَ أَسْرَعَ إِیناعاً وَ أَطیبَ ثمَراً وَ أَبْقَی قَالَ بَلَی فَدُلَّنِی یا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَیتَ فَقُلْ سبْحَانَ اللَّه وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ فَإِنَّ لَک إِنْ قُلْتَهُ بِکلِّ تَسْبِیحَةٍ عَشْرَ شَجَرَاتٍ فِی الْجَنَّةِ منْ أَنوَاعِ الْفاکهَةِ وَ هُنَّ مِنَ الْبَاقِیاتِ الصَّالِحَاتِ؛ رسول خدا(ص) از کنار باغی عبور می کرد که صاحب آن مشغول کاشتن درخت بود. حضرت ایستاد و خطاب به آن شخص فرمود: «می خواهی تو را به کاشتن درختی که بنیانش ثابت تر و میوه هایش زودرس تر و پاکیزه تر است و برای همیشه باقی می ماند، راهنمایی کنم؟» عرض کرد: «آری یا رسول الله! پدر و مادرم به فدایت!» آن حضرت فرمود: «صبح و شام بگو سبحان الله و الحمد لله و لااله الاالله و الله اکبر. پس هر گاه تو این ذکر را بگویی، به خاطر هر ذکری ده درخت از انواع درختان، در بهشت برای تو کاشته می شود، و باقیات الصالحات همین اذکار است.
امروزه بیشتر کشورهای دنیا روز درختکاری را محترم شمرده و در این روز به کاشتن درخت ها و نهال های متفاوت اقدام می کنند. البته تاریخ این روز با توجه به آب و هوای هر کشور متفاوت است و بیشتر سعی می کنند تا در موقعی از سال این کار را انجام دهند که درخت قابلیت رشد کردن را داشته باشد. برای مثال می توان به کشور هایی مانند آلمان، مصر، پاکستان، مکزیک اشاره کرد که روز درختکاری به ترتیب در روزهای ۵ اردیبهشت، ۲۶ بهمن، ۲۷ مرداد و دومین پنجشنبه از ماه جولای است.
اهمیت به درختکاری در سیره رهبر معظم انقلاب
در سال گذشته نیز ایشان ضمن مراقبت از طبیعت با اشاره به غرس سه اصله درخت برای نشان دادن اهتمام بیشتر به درختکاری، از جمله کاشت یک درخت زیتون گفتند: برای اعلام همبستگی و همدلی با مردم مظلوم و البته بسیار مقاوم فلسطین، یکی از درخت‌هایی که امروز کاشته شد، درخت زیتون بود و این اقدام نمادین در واقع برای ابراز سلام به آنها بود و اینکه بگوییم همواره حتی در کاشت درخت نیز به یاد مردم فلسطین هستیم.معظم له با تاکید شعار «هر ایرانی سه نهال» عنوان کرده بودند: اگر هر ایرانی سالانه سه نهال بکارد، برنامه دولت برای کاشت یک میلیارد نهال از سال ۱۴۰۲ آغاز و در طول چهار سال محقق خواهد شد.
آیت الله العظمی جوادی آملی صاحب تفسیر شریف تسنیم با اشاره به فضیلت درختکاری در کتاب مفاتیح الحیات می فرماید:
شایسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهی نکنند، زیرا درختان در سالم‌سازی و پاکیزگی هوا تأثیر ویژه دارند. اهتمام اسلام به درختکاری و افشاندن دانه یا کاشتن شاخه ثمربخش، کاملاً در متون دینی مشاهده می‌شود، به گونه‌ای که گاهی کاشتن درخت، در ردیف بهترین و مقدس‌ترین کارهای خیر قرار می‌گیرد.در اسلام، هم درباره نگهداری درخت و آبیاری آن دستور رسیده و هم از قطع آن نهی شده است. پیامبر گرامی(ص) فرمودند «هر کس درخت طلح و سدر [درخت نیازمند به آب] را سیراب کند، گویا انسان مؤمن تشنه را سیراب کرده است».
امام صادق(ع) می‌فرماید: «امیرمؤمنان(ع) با خود بارهای هسته خرما را حمل می‌کرد. پرسیدند: ای ابوالحسن! چه چیزی همراه داری؟ فرمود: اگر خدا بخواهد درخت خرماست، پس آنها را کاشت و هسته‌ای را فرو نگذاشت» و فرمودند: «کشاورزی و درختکاری کنید. به خدا سوگند کاری حلال‌تر و پاکیزه‌تر از آن نیست».
همچنین رسول خدا(ص) فرمود: «اگر مسلمانی درختی بکارد و پرنده، انسان یا حیوانی از میوه آن بخورد برایش صدقه به شمار می‌آید».
منابع:
مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی
کتاب سیمای طبیعت در قرآن، دکتر محمد حسن رستمی، ص۶۰.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت
کتاب توحید المفضل، مفضل بن عمر جعفی کوفی، ص۱۵۴.
اصول کافی ج۲ ص ۵۰۶