به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو،در دنیای امروز، پیشرفت سریع تکنولوژی دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان را به موتور محرک توسعه سیستم‌های خودکار و هوش مصنوعی تبدیل کرده است. این نهادهای علمی و پژوهشی با استفاده از دانش تخصصی و نوآوری‌های فناورانه، تحولات گسترده‌ای را در حوزه‌های مختلف زندگی رقم زده‌اند که یکی از مهم‌ترین آنها صنعت نظامی است.
تحول در استراتژی‌های نظامی با ربات‌های جنگی پیشرفته
یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای همکاری دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه ربات‌های جنگی پیشرفته است که توانسته‌اند شیوه‌های نبرد و استراتژی‌های نظامی را به‌طور بنیادین متحول کنند. در نبردهای مدرن که سرعت، دقت و کارآمدی عملیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، این ربات‌های بی‌سرنشین با کاهش تلفات انسانی و افزایش قدرت آتش به نیروهای مسلح کمک میکنند تا عملیات شناسایی و نظامی را با کارایی بیشتری انجام دهند.
دانشگاه‌ها؛ منبع تولید دانش و تربیت نیروهای متخصص
دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان با انجام پژوهش‌های مستمر و ارائه راهکارهای نوین، نه‌تنها به بهبود فناوری‌های نظامی کمک میکنند بلکه با تربیت نیروهای متخصص، زیرساخت‌های علمی و فناورانه لازم برای توسعه پایدار در حوزه دفاعی را فراهم می‌سازند. این همکاری‌های علمی و صنعتی به عنوان عامل کلیدی استقلال فناوری و ارتقاء امنیت ملی در سطح بین‌المللی شناخته می‌شوند.
اهمیت سرمایه‌گذاری در تحقیقات نظامی
با توجه به چالش‌های امنیتی جهانی، سرمایه‌گذاری در تحقیقات نظامی و توسعه فناوری‌های پیشرفته دفاعی از اولویت‌های اصلی هر کشور محسوب میشود. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها در این زمینه، نه‌تنها موجب ارتقاء توان دفاعی کشور میشود، بلکه با ایجاد اشتغال و توسعه زیرساخت‌های علمی به پیشرفت اقتصادی و صنعتی نیز کمک میکند.
کاهش تلفات جانی یکی از برجسته‌ترین مزایای استفاده از ربات‌های جنگی در میدان نبرد است. این سیستم‌ها، با توانایی انجام عملیات‌های خطرناک از جمله پاکسازی مین‌ها و شناسایی مناطق دشمن، می‌توانند به طور مؤثری تلفات انسانی را کاهش داده و ایمنی بیشتری را برای نیروهای زمینی فراهم آورند. علاوه بر این، ربات‌های جنگی می‌توانند در فرآیندهای تصمیم‌گیری سریع و اجرای عملیات‌های پیچیده، که نیاز به هماهنگی و دقت بالا دارند، نقش بسزایی ایفا کنند.
توانایی ربات‌های جنگی در انجام عملیات‌های شبانه و کار در شرایط آب و هوایی سخت، آنها را به ابزارهایی ایده‌آل برای انجام وظایف شناسایی و نظارتی نیز تبدیل کرده است. این قابلیت‌ها به‌ویژه برای مقابله با تهدیدات نامتقارن و درگیری‌های غیرمتمرکز که در آن دشمن به‌طور پراکنده و غیرقابل پیش‌بینی عمل میکند، اهمیت پیدا میکنند.
استفاده استراتژیک از این فناوری‌ها نه تنها توان دفاعی نیروهای نظامی را افزایش می‌دهد، بلکه در تحقق اهداف بلندمدت امنیت ملی نیز نقشی کلان و اساسی ایفا میکند. کشور ما هم تحقیق و توسعه پیشرفته ای روی ربات های جنگی داشته است و درتمرین نظامی اخیر نیروی زمینی ارتش ربات های جنگی کاراکال در دو نقش خط شکن و پشتیبانی به کار رفتند. ربات جلوی دسته پیاده نمونه مسلّح به تیربار ۷.۶۲م‌م PKT و ربات پشت سر دسته نمونه پشتیبان لجستیک و حمل مجروح بوده است.
نمونه رزمی مسلح که در جلوی دسته پیاده حرکت میکند
نمونه لجستیکی/حمل مجروح که پشت سر دسته حرکت میکند
ربات پشتیبانی در آخر دسته، ربات پیشرو در جلوی دسته پیاده هم مشهود است
کاراکال، هوشمند و کشنده
ربات جنگی کاراکال در سال 1399 توسط نیروی زمینی رونمایی شد. کاراکال یکی از دستاوردهای برجسته و نوین در حوزه رباتیک نظامی است که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود میتواند به طور مؤثری در عملیات‌های زمینی ایفای نقش کند. این ربات با طراحی خاص خود و قابلیت‌های پیشرفته‌ای که دارد، توانسته است ویژگی‌های مهمی از جمله چابکی، سرعت بالا، قابلیت حمل سلاح‌های مختلف، و سیستم‌های هوشمند کنترل از راه دور را در خود جای دهد. در ادامه، به تحلیل و بررسی دقیق‌تر ویژگی‌های این ربات و کاربردهای آن در میدان نبرد می‌پردازیم.
طراحی و ساختار فنی:
ربات کاراکال به طور خاص برای عملیات‌های زمینی طراحی شده است و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، چابکی و انعطاف‌پذیری در میدان‌های جنگ است. این ربات با سیستم تعلیق مستقل 6*6 خود، قابلیت حرکت بر روی سطوح مختلف و عبور از موانع طبیعی و مصنوعی را به‌طور مؤثر داراست. این سیستم تعلیق موجب میشود که ربات بتواند به راحتی در شرایط جغرافیایی دشوار، از جمله زمین‌های ناهموار، مناطق کوهستانی یا دشت‌های پرشیب، حرکت کند.
سرعت و برد عملیاتی:
با سرعت بیشینه ۳۰ کیلومتر در ساعت، ربات کاراکال میتواند به سرعت به نقاط مختلف در میدان نبرد دست یابد و در مواقع بحرانی سریعاً وارد عمل شود. این ویژگی به‌ویژه در عملیات‌های ویژه، شناسایی و واکنش سریع به تهدیدات دشمن اهمیت دارد. از طرف دیگر، برد عملیاتی این ربات که بیش از ۵۰۰ متر است، به آن اجازه می‌دهد تا در محیط‌های وسیع و دور از دسترس، به‌طور مؤثر عمل کند و اطلاعات حیاتی را به‌طور دقیق به نیروهای انسانی یا فرماندهی ارسال نماید.
قابلیت حمل سلاح:
یکی از ویژگی‌های برجسته ربات کاراکال، قابلیت حمل سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین است. این ویژگی موجب میشود که ربات بتواند به‌طور مستقل و بدون نیاز به حضور مستقیم نیروی انسانی، به انجام مأموریت‌های نظامی بپردازد. این سلاح‌ها شامل انواع مسلسل‌های سبک، سلاح‌های ضد تانک یا سایر سلاح‌های متناسب با نیاز عملیات‌های مختلف می‌شوند. توانایی حمل سلاح‌های مختلف به ربات این امکان را می‌دهد که در عملیات‌های تهاجمی و دفاعی، به‌طور مؤثری نقش ایفا کند و تهدیدات دشمن را به‌طور دقیق هدف قرار دهد.
سیستم‌های هوشمند:
ربات کاراکال به سیستم‌های کنترل از راه دور هوشمند مجهز است که به اپراتورها این امکان را می‌دهد که ربات را از فاصله دور هدایت و نظارت کنند. این سیستم‌ها به ربات این قابلیت را می‌دهند که به‌طور خودکار و بدون دخالت نیروی انسانی تصمیمات تاکتیکی را اتخاذ کند. همچنین، سامانه مسافت‌یاب لیزری و سامانه‌های اپتیکی که بر روی این ربات نصب شده‌اند، به آن امکان شناسایی دقیق اهداف و تحلیل شرایط میدان نبرد را می‌دهند. این ویژگی‌ها موجب افزایش دقت عملیات و کاهش احتمال اشتباهات انسانی در میدان جنگ می‌شوند.
قابلیت‌های عملیاتی:
ربات کاراکال به دلیل ترکیب ویژگی‌های فنی و سیستم‌های هوشمند خود، میتواند در مجموعه‌ای از مأموریت‌های نظامی از جمله شناسایی، پاکسازی مناطق خطرناک، پشتیبانی آتش، و حتی انجام حملات مستقیم نقش‌آفرینی کند. به‌ویژه در مناطق شهری و محیط‌های جنگی پیچیده، که موانع مختلف و تهدیدات متعددی وجود دارد، این ربات به دلیل سرعت و دقت بالا، میتواند مأموریت‌های حساس را انجام دهد بدون اینکه نیروهای انسانی در معرض خطر قرار بگیرند.
ارتش رباتیک، از رویا تا واقعیت
بدون شک، توسعه ربات های رزمی بخش جدانشدنی نبرد های آینده خواهد بود.
ایران با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه توسعه فناوری‌های نظامی از جمله ربات‌های جنگی و خودروهای بی‌سرنشین رزمی به دست آورده است، به‌طور بالقوه توانایی تشکیل یک ارتش خودروهای بی‌سرنشین رزمی را دارد. با این حال، برای تحقق کامل این هدف، ایران باید به مقابله با چالش‌های فنی، امنیتی و اقتصادی پرداخته و زیرساخت‌های لازم را برای بهره‌برداری مؤثر از این فناوری‌ها فراهم کند. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد، اما با توجه به روند پیشرفت‌ها و پتانسیل‌های موجود، آینده‌ای امیدوارکننده برای استفاده از خودروهای بی‌سرنشین رزمی در ارتش ایران متصور است. در واقع تخصیص بودجه درست و همکاری با زیرساخت های شرکت های دانش بیان و خودروسازی میتواند در تسریع این روند کمک شایانی کند. ارتش ایران پیشتر محصولات رباتیک دیگری را رونمایی کرده بود که در ماموریت های مختلف پشتیبانی، انتقال مجروح، ضد تانک، خط شکن و شناسایی مورد بهره برداری قرار میپیرند.
ربات کاراکال با طراحی پیشرفته خود، ترکیب تکنولوژی‌های هوشمند و قابلیت‌های عملیاتی بی‌نظیر، به ابزاری حیاتی در دست نیروهای نظامی تبدیل شده است. استفاده از چنین ربات‌هایی در نبردهای زمینی میتواند به‌طور قابل توجهی کارایی عملیات‌های نظامی را افزایش دهد، تلفات جانی را کاهش دهد، و در نهایت به ارتش‌ها کمک کند تا در شرایط مختلف با دقت و سرعت بیشتری عمل کنند. مشخصا سرمایه گزاری در این حوزه در شرایط پرتنش امنیتی، بازوی قدرتمند ارتش در نبرد ها محسوب میشود و امید است مسولین مربوطه در مجلس، دولت و ستاد کل نیرو های مسلح به توسعه بدون سرنشین های زمینی بیش از پیش توجه نشان دهند.
در نهایت، توسعه ربات‌های جنگی پیشرفته و فناوری‌های مرتبط، نتیجه هم‌افزایی دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است که میتواند به توسعه پایدار امنیتی و اقتصادی کشورها کمک کند. تقویت این همکاری‌ها و حمایت از تحقیقات علمی و صنعتی در حوزه دفاعی، ضامن پایداری امنیت ملی و استقلال فناوری در برابر تهدیدات خارجی خواهد بود.
سید نویدرضا موسوی